Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo, Việt Nam lợi nhiều hơn hại

Với chính sách mới của Ấn Độ về xuất khẩu gạo, nhìn vào tổng thể đây sẽ là cơ hội để Việt Nam tăng sản lượng xuất khẩu cũng như giá thành.

Quyết định hạn chế xuất khẩu gạo của Ấn Độ là thời cơ để Việt Nam tăng sản lượng xuất khẩu cũng như giá thành "ngọc thực"

Ngày 9/9 vừa qua, Ấn Độ đã chính thức ban hành quyết định gây ra nhiều bất ngờ khi cấm xuất khẩu gạo tấm (broken - rice), đồng thời áp thuế xuất khẩu 20% đối với một số loại thóc, gạo như: thóc (HS 100610), gạo lứt (HS 10620) và các loại gạo khác trừ gạo đồ, gạo Basmati (HS 10063090).

Lý do quốc gia xuất khẩu gạo nhiều nhất thế giới đưa ra quyết định này là để đảm bảo an ninh lương thực quốc gia đang bị ảnh hưởng bởi hạn hán, mất mùa.

Được biết, năm 2021, với 21,5 triệu tấn gạo xuất khẩu, Ấn Độ tiếp tục là quốc gia xuất khẩu gạo số 1 thế giới, nhiều hơn tổng khối lượng gạo của 4 nước xuất khẩu lớn liền kề cộng lại gồm: Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ.

Về phía Việt Nam, chúng ta thường xuyên nằm trong top 3 các nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Năm 2021, Việt Nam xuất khẩu được 6,2 triệu tấn gạo dù bị ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, chiếm khoảng 12,5 % thị phần xuất khẩu gạo thế giới, thu về 3,2 tỷ USD.

Còn tính 8 tháng đầu năm 2022, Việt Nam xuất khẩu được khoảng 4,8 triệu tấn gạo, thu về 2,3 tỷ USD, mức giá bình quân 479 USD/tấn, giảm hơn 8,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Nếu không có gì quá bất ngờ xảy ra, Việt Nam sẽ xuất khẩu được 6,5 đến 6,7 triệu tấn gạo trong năm 2022, thu về khoảng 3,2 đến 3,3 tỷ USD.

Vì thế, quyết định mới đây của Ấn Độ được các chuyên giá đánh giá là tin vui với xuất khẩu gạo Việt Nam, nhất là trong bối cảnh giá xuất khẩu gạo giảm.

Theo ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), so với cùng kỳ năm ngoái, giá xuất khẩu gạo bình quân năm nay giảm đến 52 USD/tấn, trong khi chi phí đầu vào tăng mạnh, nông dân rất thiệt thòi khi sản xuất không có lãi. Với tình hình hiện tại, khi nguồn cung giảm đi, giá thành chắc chắn sẽ tăng để bù đắp lại chi phí tăng cao suốt nhiều tháng qua.

Thực tế cho thấy giá gạo nguyên liệu của Việt Nam mấy ngày qua đã tăng bình quân 300 đồng/kg so với trước khi Ấn Độ công bố quyết định hạn chế xuất khẩu gạo. Hiện nông dân ở Đồng bằng sông Cửu Long đang thu hoạch lúa Hè Thu cuối vụ và cứ với đà này, bà con sẽ có giá bán tốt hơn. Đồng thời các doanh nghiệp xuất khẩu cũng đang kỳ vọng sẽ bán được với giá tốt cho các đối tác nước ngoài.

Nhìn vào tổng thể, ngành xuất khẩu gạo sẽ hưởng lợi trước quyết định của Ấn Độ. Tuy nhiên, vẫn có một số vấn đề với các doanh nghiệp nhập khẩu gạo của Ấn Độ. Các chuyên gia khuyến cáo, doanh nghiệp đã ký hợp đồng với đối tác Ấn Độ cần nhanh chóng liên hệ người bán để kiểm tra tình trạng giao hàng và đàm phán lại hợp đồng với những lô hàng chưa xuất khẩu.

Thậm chí, trường hợp xấu sẽ có một số hợp đồng xuất khẩu gạo từ Ấn Độ sang Việt Nam bị hủy. Việc này sẽ khiến doanh nghiệp Việt Nam phải đền bù hợp đồng cho bên mua những lô hàng dự kiến từ Ấn Độ do không thể mua gạo trong nước thay thế, vì gạo Ấn Độ giá khá rẻ.

Hoặc có trường hợp doanh nghiệp ký hợp đồng chốt giá trước cũng có thể bị lỗ khi giá thị trường tăng. Chẳng hạn, hợp đồng tập trung xuất khẩu 50.000 tấn gạo trắng thông dụng sang Bangladesh vừa được Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) phân bổ cho các doanh nghiệp có giá khá thấp so với thời điểm hiện tại.

Nhưng số doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi quyết định mới của Ấn Độ chỉ là số nhỏ. Việt Nam sẽ có rất nhiều thuận lợi để tiếp tục tăng vị thế trên thị trường gạo thế giới cả về lượng và giá thành.

Hà Dũng