Cam sành, bưởi Diễn rớt giá thảm hại, bài học nhãn tiền cho ‘nữ hoàng trái cây’

Bất chấp khuyến cáo của các cơ quan chức năng, nông dân vẫn ồ ạt mở rộng diện tích trồng cam sành ở Vĩnh Long, bưởi Diễn ở nhiều tỉnh phía Bắc khiến cung vượt xa cầu, để rồi rớt giá thảm hại.

Cam sành Vĩnh Long đang phải giải cứu với giá rất thấp

Rớt giá thảm hại

Trong những ngày gần đây, một trong những vấn đề được dư luận quan tâm đó là việc giá cam sành Vĩnh Long rớt giá mạnh, chỉ còn từ 1000-3000 đồng/kg, khiến nông dân lỗ nặng.

Rất nhiều các hoạt động giải cứu đã diễn ra. Nhiều tổ chức, cá nhân, các hệ thống siêu thị lớn, sàn thương mại điện tử đã cùng chung tay để giúp người nông dân tránh rơi vào tình trạng phá sản. Ở các siêu thị, dù giá không tốt như trước nhưng được bầy bán với giá từ 10.000 -20.000 đồng/kg, tùy siêu thị và tùy khu vực để tiêu thụ đi bớt phần nào lượng cam dư thừa.

Bưởi Diễn cũng đang rơi vào tình trạng tương tự. Hiện bưởi Diễn được rao với giá chỉ 3.000 – 8.000 đồng/quả, quá rẻ so với mức 30.000-50.000 trước kia còn không có để mua. Thậm chí, giờ nhiều nơi chỉ bán buôn, giá 200.000 đồng/bao/60 quả.

Bưởi da xanh hiện cũng rớt giá thảm hại, chỉ còn 16.000-19.000 đồng/quả với loại cỡ 1 kg/quả, tức mất giá từ 60%-80% so với thời hoàng kim vài năm trước.

Ngay cả bưởi Diễn cũng mất giá rất nhiều

Bài học nhãn tiền cho ‘nữ hoàng trái cây’

Theo thống kê, diện tích cây có múi ở nước ta hiện khoảng 267.000ha. Trong đó, lớn nhất là diện tích bưởi lên tới 105.400 ha, sản lượng gần 905 nghìn tấn; diện tích cam khoảng 94.000 ha, sản lượng 1,6 triệu tấn; còn lại là quýt và chanh. Trong khi, năm 2017 sản lượng cam dù đã tăng mạnh nhưng cũng chỉ dừng ở mức 772,6 nghìn tấn; bưởi đạt 571,3 nghìn tấn.

Theo Bộ NN-PTNT, diện tích và sản lượng cây ăn quả có múi tăng mạnh trong những năm qua. Đặc biệt, tại các tỉnh phía Bắc, giai đoạn 2009-2019, tốc độ tăng trưởng bình quân cây ăn quả có múi đạt 10%/năm về diện tích (tương ứng 7.300 ha/năm), tăng 12,5%/năm về sản lượng (69.400 tấn/năm).

Nguyên nhân là do giai đoạn 2008-2018, cây ăn quả có múi cho thu nhập rất cao. Trung bình 1ha có thể thu về 300-600 triệu đồng. Nhiều người trở thành tỷ phú nhờ trồng cam, bưởi. Nông dân thấy vậy liền đổ xô trồng. Từ một số vùng chuyên canh ở các tỉnh, gần như tỉnh nào giờ cũng trồng cam, bưởi.

Còn ở Vĩnh Long, diện tích trồng cam sành tăng mạnh trong vài năm gần đây do giá cam cao, từ 35.000-40.000 đồng/kg khiến bà con đổ xô trồng cam, vượt diện tích quy hoạch của tỉnh, nên giờ dẫn đến tình trạng cam sành rớt giá.

Việc này đã được Bộ NN&PTNT cảnh báo. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT), cho biết, quy định mới không có quy hoạch cụ thể diện tích các loại cây trồng. Vì thế, Bộ NN&PTNT chỉ có thể cảnh báo, định hướng cho phù hợp với nhu cầu của thị trường.

Sầu riêng đang rất được giá nhưng cần phải thận trọng để tránh vết xe đổ của cam sành Vĩnh Long, bưởi Diễn

Đây cũng chính là những bài học nhãn tiền cho sầu riêng, loại trái cây được mệnh danh là “nữ hoàng trái cây” và đang có giá rất cao.

Hiện Việt Nam có khoảng 90.000 ha sầu riêng, trải dài từ Đồng bằng sông Cửu Long đến Tây Nguyên. Sau Tết Nguyên đán, giá sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc tăng phi mã, có thời điểm giá thu mua tại vườn lên đến hơn 200.000 đồng/kg. Dự kiến, xuất khẩu sầu riêng năm 2023 có thể đạt con số 1 tỷ USD.

Sở dĩ, giá sầu riêng tăng mạnh từ 7/2022 là nhờ Nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng chính ngạch sang Trung Quốc chính thức có hiệu lực. Hiện số lượng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói của Việt Nam được phía Trung Quốc phê duyệt đủ điều kiện xuất khẩu ngày một tăng, nên sản lượng xuất khẩu sầu riêng sang nước bạn thuận lợi hơn rất nhiều.

Chính vì thế, ở nhiều tỉnh Nam Bộ, nông dân đang đổ xô đi trồng sầu riêng bất chấp khuyến cáo của các cấp chính quyền không nên tăng nóng diện tích trồng “nữ hoàng trái cây”.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan từng nhận xét, đã qua rồi cái thời tăng vọt sản lượng rồi lại rớt giá, giải cứu. Thay vào đó, phải chú trọng mẫu mã, chất lượng, quy trình, thương hiệu… để tăng giá trị nông sản.

Cam sành Vĩnh Long, bưởi Diễn là những bài học nhãn tiền, giờ sầu riêng đang “làm mưa làm gió” trên thị trường nhờ được tiêu thụ mạnh ở Trung Quốc, nhưng hãy coi chừng vết xe đổ…

Ngày 23/2/2023, Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) đã có công văn đề nghị Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố phía Nam về việc chỉ đạo phát triển cây sầu riêng theo đúng định hướng, quy hoạch. Theo Cục Trồng trọt, ngày 30/11/2022, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đã có Chỉ thị số 8084/CT-BNN-TT về việc phát triển bền vững sản xuất cây sầu riêng, chanh leo. Tuy nhiên, hiện nay tại các địa phương thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam bộ và Tây Nguyên cây sầu riêng vẫn đang có hiện tượng phát triển “nóng,” đặc biệt là mở rộng diện tích ở các vùng có điều kiện đất đai, sinh thái không phù hợp; phá cây cà phê, cây hồ tiêu trong vườn trồng xen sầu riêng; chuyển đổi đất lúa để trồng cây sầu riêng…

Hà Dũng