Không chỉ có giá cao nhất thế giới, gạo xuất khẩu của Việt Nam sẽ vượt chỉ tiêu năm

Theo Bộ NN&PTNT, trong tháng 10 xuất khẩu gạo của Việt Nam ước đạt 700.000 tấn, trị giá đạt 334 triệu USD. Tính chung 10 tháng đầu năm, lượng gạo xuất khẩu ước đạt hơn 6 triệu tấn, kim ngạch đạt gần 3 tỷ USD, tăng hơn 17% về khối lượng và hơn 7% về giá trị so với cùng 10 tháng đầu năm 2021.

Kết thúc 10 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo đạt khoảng 6 triệu tấn

Chinh phục thị trường khó tính

Theo Viện Chính sách và Clược phát triển nông nghiệp nông thôn, ngành gạo Việt Nam trong những năm gần đây đang có sự chuyển dịch từ gạo ở phân khúc thấp sang gạo chất lượng cao. Xuất khẩu gạo sang các thị trường khó tính ghi nhận mức tăng trưởng mạnh như: Mỹ 8 tháng năm nay tăng 84,8%, sang thị trường EU tăng 82,2%. Dự báo xuất khẩu gạo năm 2022 vượt 6,5 triệu tấn, mức giá cao hơn Thái Lan, Ấn Độ.

Kết thúc 10 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo đạt khoảng 6 triệu tấn, sát mốc so với mục tiêu năm 2022 và mức giá đang bỏ cách xa Thái Lan 23 USD/tấn. Như vậy, lượng gạo xuất khẩu trung bình 10 tháng năm 2022 là hơn 600.000 tấn/tháng, giá gạo bình quân ước đạt 484 USD/tấn.

Trong cuộc họp báo thường kỳ gần đây, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết, nếu không có những bất thường về thời tiết, dịch bệnh, dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam năm 2022 có thể vượt kế hoạch 6,3 - 6,5 triệu tấn, cao hơn 100.000 - 200.000 tấn so với năm 2021.

Dự báo thị trường gạo cuối năm, các doanh nghiệp cho rằng xu hướng tăng sẽ kéo dài trong thời gian tới. Nguyên nhân là do thời tiết khắc nghiệt ở nhiều quốc gia châu Á, nơi chiếm 90% sản lượng gạo toàn cầu, tình trạng biến đổi khí hậu, hạn hán gay gắt ở Mỹ, châu Âu và Trung Quốc - nước có nhu cầu tiêu thụ gạo lớn nhất thế giới, đang đặt nguồn cung gạo vào tình trạng thiếu hụt.

Bên cạnh đó, việc Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo 100% và đánh thuế gạo trắng 20% cùng với tình hình khan hiếm lương thực trên thế giới thì đây là cơ hội cho ngành xuất khẩu gạo của Việt Nam trong những tháng cuối năm.

Điểm sáng đến cuối năm nhờ vào gạo

Gạo Việt Nam đang tăng giá mạnh là do nhu cầu nhập khẩu trên thế giới những tháng cuối năm tăng cao, trong khi nguồn cung hạn chế. Đặc biệt, sau khi Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo, nhiều đối tác đã chuyển hướng sang các thị trường khác, tạo cơ hội cho doanh nghiệp Việt đẩy mạnh xuất khẩu. Giá gạo Việt Nam đã tăng hơn 30 USD/tấn kể từ khi Ấn Độ điều chỉnh chính sách. Dự báo về thị trường gạo cuối năm cho thấy, giá gạo Việt Nam xuất khẩu sẽ đạt mức cao trong cả tháng 12/2022.

TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia Kinh tế, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng, từ nay đến cuối năm, động lực để đẩy mạnh xuất khẩu nằm ở các nhóm ngành như hóa chất, sản phẩm chất dẻo, phân bón, thép... Đã “lộ diện” những ngành hàng xuất khẩu có khả năng cán đích và vượt chỉ tiêu đề ra, góp phần đưa xuất khẩu của cả nước chạm mốc kỷ lục, như thủy sản, cà phê, gạo, dệt may…

Dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam năm 2022 có thể vượt kế hoạch 6,3 - 6,5 triệu tấn

Để duy trì được đà xuất khẩu, theo ông Doanh, các DN cần cập nhật tình hình nước nhập khẩu và nhu cầu tiêu dùng từ đó đưa ra kế hoạch sản xuất phù hợp. Đối với xuất khẩu nông, lâm, thủy sản và các mặt hàng lương thực, nhu cầu thế giới được đánh giá vẫn ở mức cao, song trước biến động tỉ giá, các DN cần lựa chọn thị trường xuất khẩu, đồng tiền thanh toán phù hợp, có lợi.

Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cho rằng, dù tình hình thế giới trong những tháng cuối năm không thuận lợi với hoạt động xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, với lợi thế về các FTA, các DN cần tập trung khai thác tốt thị trường truyền thống và chuyển hướng sang thị trường mới ít biến động để bù đắp kim ngạch xuất khẩu truyền thống bị giảm sút.

Chẳng hạn, như mặt hàng rau quả, 10 tháng đầu năm nay, xuất khẩu chỉ đạt 2,8 tỷ USD (giảm 6,5% so với cùng kỳ). Dù xuất khẩu sang Mỹ, Nhật Bản, EU… tăng cao, nhưng do thị trường Trung Quốc giảm mạnh, nhập khẩu đã kéo kim ngạch toàn ngành đi xuống. Đặc biệt, các DN cần chủ động về nguyên nhiên vật liệu cho sản xuất phục vụ xuất khẩu, đa dạng hoá các phương tiện vận chuyển để giảm chi phí xuất khẩu đi các nước.

“Nếu làm được những vấn đề trên, Việt Nam có thể vượt qua những khó khăn hiện tại và hoàn thành được chỉ tiêu xuất khẩu 700 tỷ USD vào cuối năm”, ông Phú cho hay.

Ông Phạm Thái Bình - Tổng giám đốc Công ty CP nông nghiệp công nghệ cao Trung An (TP Cần Thơ), cho rằng việc tỷ giá USD tăng, không chỉ doanh nghiệp xuất khẩu gạo mà nông dân trồng lúa cũng được hưởng lợi. Xuất khẩu gạo 2 tháng cuối năm đang rất thuận lợi. Tuy nhiên, theo ông Bình, việc các ngân hàng đang siết "room" tín dụng khiến các doanh nghiệp vất vả, vì không có tiền tăng mua lúa gạo trong dân. “Chúng tôi mong muốn ngân hàng mở rộng "room" để vay được vốn kinh doanh”- ông Bình đề xuất

Trà Diễm (T/h)