Làm mới hệ thống khuyến nông

Đó là chia sẻ của ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia với báo chí tại Hội nghị Khuyến nông toàn quốc năm 2022.

Lực lượng khuyến nông là nòng cốt

Ông Lê Quốc Thanh cho biết, được sự quan tâm của lãnh đạo Bộ NN-PNTN, Trung tâm đã xây dựng Đề án đổi mới hoạt động hệ thống khuyến nông một cách toàn diện nhằm phục vụ cho kế hoạch, tầm nhìn của Chiến lược phát triển ngành nông nghiệp, nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đoàn công tác của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia chia sẻ, tư vấn kỹ thuật cho chủ trang chăn nuôi gà đồi ở Hòa Bình. Ảnh: Mai Chiến

Để đạt được mục tiêu đó, hệ thống khuyến nông từ Trung ương đến địa phương cần phải đổi mới một cách toàn diện. Trong đó, phải đổi mới cách tiếp cận trong công tác khuyến nông theo hướng đa giá trị, chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp.

“Trước đây, khuyến nông chỉ chú trọng công tác chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, hướng dẫn thực hiện mô hình, nhưng bây giờ khuyến nông đã tiếp cận một cách đa dạng hơn. Từ câu chuyện kinh tế nông nghiệp, câu chuyện xã hội và cộng đồng…”, ông Thanh bộc bạch.

Ông Thanh cho rằng, hiện nay lực lượng khuyến nông cũng phải thay đổi để đáp ứng được mục tiêu đó. Trước đây, lực lượng khuyến nông chủ yếu nằm trong cơ quan nhà nước, nhưng hiện tại khuyến nông đã có mặt trong khối doanh nghiệp, tổ chức đoàn thể và trong chính người sản xuất nông nghiệp.

Theo ông Thanh, hiện tại Đề án nâng cao năng lực đội ngũ khuyến nông cơ sở thông qua hoạt động khuyến nông cộng đồng đã được Bộ NN-PTNT phê duyệt. Do đó, hoạt động khuyến nông phải tiếp cận theo hướng cộng đồng, tất cả mọi người đều được tham gia vào lực lượng khuyến nông này.

Với tinh thần “lực lượng khuyến nông vẫn là nòng cốt”, nhưng lực lượng tham gia có thể không phải là cán bộ khuyến nông. Những người có kinh nghiệm, có tâm huyết hoàn toàn có thể tham gia vào khuyến nông, bởi hệ thống khuyến nông hiện tại không phải gắn với kỹ thuật mà gắn với cả yếu tố thị trường, kinh tế, xã hội, văn hóa...

“Tổ khuyến nông cộng đồng hiện đang được các địa phương đặc biệt quan tâm. Chúng tôi tin tưởng rằng, với sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống khuyến nông, chính quyền địa phương thì tổ khuyến nông cộng đồng sẽ phát huy hiệu quả tốt trong thời gian tới”, ông Thanh thổ lộ.

Hình thành hệ sinh thái khuyến nông

Theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã có những bước đột phá trong việc thay đổi tư duy khuyến nông theo cách thức hoàn toàn mới.

Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp được tổ chức hằng tháng mang thương hiệu riêng của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, giúp nông dân có thêm nhiều kiến thức về chăn nuôi, trồng trọt... Ảnh: Mai Chiến

Công tác khuyến nông không chỉ còn giới hạn ở việc triển khai các mô hình trình diễn mà đã có độ phủ, bao trùm rộng lớn hơn rất nhiều. Hoạt động khuyến nông không chỉ gói gọn trong hoạt động của bộ máy nhà nước mà đã kết nối được với doanh nghiệp; gắn khuyến nông nhà nước với khuyến nông của doanh nghiệp, xã hội.

Đặc biệt, việc tổ chức lại chương trình khuyến nông cộng đồng bước đầu đã cho những kết quả rất khả quan, góp phần không nhỏ đánh thức được những giá trị đích thực của khuyến nông; thay đổi cách nhìn nhận của người dân, lãnh đạo các địa phương, toàn xã hội với công tác khuyến nông.

“Chiến lược phát triển nông nghiệp hiện nay là chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp. Do đó, công tác khuyến nông cũng phải chuyển đổi tư duy từ hỗ trợ sản xuất nông nghiệp sang hỗ trợ nông dân có kiến thức, kỹ năng làm kinh tế nông nghiệp”, Bộ trưởng chia sẻ.

Người đứng ngành nông nghiệp cho biết, hình thành hệ sinh thái khuyến nông là rất cần thiết. Sứ mệnh của khuyến nông là phải hiểu được đặc điểm tâm lý, tập quán sản xuất, sản phẩm đặc trưng của mỗi vùng miền, các thị trường tiêu thụ, sự đứt gãy của chuỗi ngành hàng…

Từ đó, hệ thống khuyến nông phải gắn kết lại, không để xảy ra tình trạng đứt gãy. Bởi lẽ, đứt gãy của hệ thống khuyến nông cũng là sự đứt gãy chuỗi giá trị ngành hàng nông sản. Thậm chí, nếu không có khuyến nông, chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn không thể đến với nông dân.

“Khuyến nông phải thực hiện sứ mệnh kết nối, gắn kết các cơ quan khác trong Bộ NN-PTNT để đưa những vấn đề về tổ chức lại sản xuất, thị trường đến với nông dân. Hỗ trợ nông dân những công nghệ, kỹ thuật, thông tin, kiến thức không theo từng dự án mà phải có những hoạt động mang tính chất cộng đồng”, Bộ trưởng Hoan nhấn mạnh.

Năm 2022, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia được Bộ NN-PTNT giao quản lý triển khai 162 dự án, xây dựng 443 mô hình với 618 điểm trình diễn thuộc các lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật, chăn nuôi và thú y, khuyến ngư, lâm nghiệp, cơ giới hóa và nghề muối. Đến thời điểm này, các dự án đã và đang được triển khai theo đúng nội dung, mục tiêu. Năm 2023, hoạt động khuyến nông tiếp tục tập trung cho các nội dung, trọng tâm, ưu tiên, trọng điểm về sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp kinh tế, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ; theo tiêu chuẩn VietGAP, VietGAHP…

Mai Chiến