Lúa hữu cơ là con đường bền vững của vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long

Có rất nhiều lý do để nhân rộng diện tích trồng lúa hữu cơ trên những cánh đồng phì nhiêu ở đồng bằng sông Cửu Long.

Lúa hữu cơ là hướng đi bền vững cho sản xuất nông nghiệp

Kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, việc sản xuất lúa của bà con đã gặp rất nhiều khó khăn. Do giá vật tư nông nghiệp tăng mạnh, đặc biệt là phân bón khiến cho giá đầu vào cao, nông dân có ít lãi, thậm chí có nơi lỗ.

Chính vì thế, câu chuyện làm cách nào để giảm giá thành sản xuất nhằm đảm bảo đời sống cho bà con nông dân cực kì nóng hổi. Có rất nhiều phương án được đề ra, nhưng nổi bật nhất vẫn là chuyển đổi sang sản xuất lúa hữu cơ để giải nhiều bài toán, vừa giảm giá thành sản xuất, vừa thân thiện mới môi trường, đồng thời cho năng suất cao, giá lúa – gạo cũng tăng theo tỉ lệ thuận.

Phân tích câu chuyện chuyển đổi sang sản xuất lúa hữu cơ, PGS-TS Dương Văn Chín, nguyên Phó Viện trưởng Viện lúa ĐBSCL cho rằng vấn đề là chúng ta cần phải biết nhu cầu sản phẩm hữu cơ là bao nhiêu (về tiêu thụ trong nước và xuất khẩu) để tổ chức sản xuất theo đơn đặt hàng một cách hợp lý. Theo các nhà khoa học, khi giá phân bón tăng mạnh như hiện nay, vựa lúa ĐBSCL cần kết hợp cả hai chiến lược: sản xuất theo quy trình sạch (hạn chế phân bón vô cơ và thuốc bảo vệ thực vật) và sản xuất hữu cơ dựa trên nhu cầu của thị trường.

Cũng theo PGS-TS Dương Văn Chín, sản xuất nông nghiệp hữu cơ là phong trào rộng khắp thế giới. Nhiều nước ưu tiên phát triển nông nghiệp hữu cơ, trong khi Việt Nam đã có những thành tựu bước đầu. Diện tích nuôi trồng hữu cơ gia tăng qua từng năm, gắn với các tiêu chuẩn để đạt sản phẩm hữu cơ, nhiều công ty dịch vụ trong nước cũng như quốc tế đang làm dịch vụ chứng nhận hữu cơ tại Việt Nam. Cần phân biệt giữa nông sản sạch và nông sản hữu cơ. Nông sản sạch là vẫn làm theo kiểu truyền thống, áp dụng phân bón, kể cả phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật…, nhưng phải đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn theo từng quốc gia. Còn nông sản hữu cơ là sản xuất theo quy trình hữu cơ, không sử dụng phân hóa học và thuốc BVTV hóa học, do đó năng suất thường thấp, giá bán phải cao, nông dân mới có lời…

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cũng khẳng định việc chuyển đổi sang sản xuất lúa hữu cơ là hướng đi dài hạn. Theo Bộ trưởng Hoan, giá cả vật tư đầu vào và đầu ra là câu chuyện canh cánh bên lòng và cũng là thực trạng phải đối mặt, nhất là những đứt gãy nguồn cung nguyên liệu. Các bộ, ngành đang làm việc với nhau để cân bằng giữa xuất với nhập, những nguyên vật liệu chính có tác động tới nông nghiệp. Tuy nhiên, thị trường có độ trễ không phải ngày một ngày hai. Vì thế, việc nông dân chủ động chuyển từ nguồn phân bón hóa học sang phân bón hữu cơ không chỉ là giải pháp ngắn hạn mà còn mở ra cả một đường đi dài hạn.

Hiện ở đồng bằng sông Cửu Long, nhiều tỉnh đang nỗ lực nhân rộng diện tích trồng lúa hữu cơ. Có thể kể đến Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và Kiên Giang… là những địa phương có diện tích sản xuất hữu cơ, gắn liền với thương hiệu gạo sạch ST24, ST25...  Kiên Giang hiện có 7 cơ sở sản xuất lúa đạt chứng nhận hữu cơ, với diện tích 1.200ha, sản lượng trên 3.000 tấn/vụ. Đặc biệt mô hình tôm – lúa hữu cơ cho giá trị tăng gấp 4-5 so với mô hình sản xuất 2 vụ lúa trước đây đang được bà con hưởng ứng để không ngừng nhân rộng.

Hà Dũng (t/h)