Nhiều mô hình khuyến nông về hữu cơ cho hiệu quả kinh tế cao

Nhìn chung, các sản phẩm hữu cơ khi đưa ra thị trường đều bán giá cao hơn so với sản phẩm canh tác theo truyền thống. Qua đó, giúp bà con nông dân nâng cao thu nhập.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia Lê Quốc Thanh

Người dân đang thay đổi tư duy canh tác nông nghiệp

Trao đổi với Tạp chí Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam, ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, hiện nay ngoài các mô hình khuyến nông mà Trung tâm đang phối hợp với các hệ thống khuyến nông địa phương, đơn vị còn đang xây dựng các mô hình nông nghiệp hữu cơ ở tất cả các lĩnh vực sản xuất trong nông nghiệp (chăn nuôi, trồng trọt, thủy sản).

Thời gian qua, Trung tâm thường xuyên phối hợp với các Cục, Viện, Trường trực thuộc của Bộ NN-PTNT để biên tập, hướng dẫn và phát hành các tài liệu về quy trình, kỹ thuật canh tác nông nghiệp hữu cơ ở tất cả các lĩnh vực.

“Đây là được coi cẩm nang để người sản xuất tham khảo và thực hiện các quy trình, kỹ thuật vào mô hình. Từ đó, nông nghiệp hữu cơ sẽ sớm đi vào cuộc sống một cách nhanh nhất”, ông Thanh nói.

Theo ông Thanh, hiện tại các sản phẩm hữu cơ của nước ta đã có mặt ở các thị trường trong và ngoài nước. Sản phẩm hữu cơ đã đi vào cuộc sống và trở thành sản phẩm không thể thiếu của nhiều gia đình.

Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp với chủ đề “Giải pháp phát triển nông nghiệp hữu cơ gắn với tiêu thụ sản phẩm” là cơ hội để kết nối giữa người sản xuất với người tiêu dùng, với doanh nghiệp. Trung tâm đang tạo sự liên kết chuỗi trong phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ nhằm tạo sự minh bạch hóa thị trường, xác định được giá trị thực của sản phẩm hữu cơ so với sản phẩm truyền thống.

Ông Thanh cho biết thêm, các dự án khuyến nông Trung ương và địa phương đều minh chứng mô hình sản xuất hữu cơ cho hiệu quả kinh tế rất cao; đặc biệt có một số mô hình tạo sinh kế rất thân thiện, đáp dứng được yêu cầu cho phát triển nông nghiệp sinh thái, bền vững và lâu dài.

“Nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hiện nay người dân ở nhiều địa phương đã và đang thay đổi nhận thức, tư duy sản xuất, chuyển từ canh tác truyền thống sang canh tác hữu cơ. Do đó, nhận thức chung về sản xuất hữu cơ của bà con nông dân đang được cải thiện dần, nhất là bà con đang sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm…”, ông Thanh bộc bạch.

Mô hình hữu cơ cho hiệu quả kinh tế cao

Theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, nhận thức được vai trò của sản xuất nông nghiệp hữu cơ, đơn vị đã xây dựng một số mô hình nổi bật, góp phần phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ.

Mô hình chăn nuôi lợn hữu cơ của Tập đoàn Quế Lâm

Lĩnh vực trồng trọt: Mô hình liên kết sản xuất lúa gạo hữu cơ theo chuỗi giá trị, được thực hiện trên diện tích đất đã được chuyển đổi từ sản xuất thông thường sang sản xuất hữu cơ ít nhất 1 năm (2 vụ). Cây lúa sinh trưởng khỏe, sạch sâu bệnh. Năng suất đạt 60,6 tạ/ha; hiệu quả kinh tế hơn 12,8% so với sản xuất lúa thường. Đã được chứng nhận sản phẩm hữu cơ.

Mô hình sản xuất rau theo hướng hữu cơ, liên kết chuỗi giá trị. Mặc dù năng suất đạt thấp hơn ngoài mô hình từ 20 - 30% nhưng hiệu quả kinh tế vẫn cao hơn ngoài mô hình từ 10 - 15%. Tại các điểm mô hình, các hộ dân xung quanh và HTX đã tự mở rộng diện tích áp dụng sản xuất theo quy trình sản xuất hướng hữu cơ thêm khoảng 10 ha/điểm/năm.

Mô hình thâm canh chè theo hướng hữu cơ, liên kết chuỗi giá trị thực hiện trên diện tích chè Shan vùng cao. Năng suất chè bình quân đạt 3,6 tấn búp tươi/ha/lứa hái; đạt chất lượng cao. Sản phẩm chè búp tươi do HTX chè Bản Liền thu mua với giá từ 10.000 - 12.000 đồng/kg, cao hơn đại trà từ 3.000 - 4.500 đồng, giá trị thu nhập tăng thêm đạt trên 35 triệu đồng/ha. Hiệu quả kinh tế cao hơn ngoài mô hình từ 20 - 25%. Mô hình được nhân rộng với quy mô từ 10 ha/năm.

Lĩnh vực chăn nuôi: Mô hình chăn nuôi lợn theo hướng hữu cơ đạt hiệu quả cao, đặc biệt trong thời điểm dịch tả lợn Châu Phi bùng phát, tất cả các hộ tham gia dự án đều an toàn, không xảy ra dịch bệnh trong khi các hộ xung quanh đã xảy ra dịch tả lợn Châu phi. Chỉ tiêu kinh tế đạt (tỷ lệ nuôi sống 100%, khả năng tăng khối lượng > 650g/con/ngày, tiết kiệm được 1.387 lít nước/con, chất lượng thịt được nâng lên, giá bán cao hơn so với thịt lợn chăn nuôi truyền thống 20 - 30% tùy từng thời điểm).

Mô hình chăn nuôi gà theo hướng hữu cơ gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm. Mô hình áp dụng chăn nuôi đạt 70% tiêu chí hữu cơ theo tiêu chuẩn TCVN 11041: 2017. Thịt gà thương phẩm có giá trị cao giá bán cao hơn 10 - 15%, được các đơn vị thu mua đem lại hiệu quả cho người chăn nuôi.

Mô hình chăn nuôi lợn bản địa theo hướng hữu cơ. Nhằm phát huy lợi thế của các giống bản địa, có khả năng thích nghi cao với điều kiện khí hậu tại địa phương, tận dụng được nguồn thức ăn sẵn có để phát triển chăn nuôi lợn bản địa nhằm nâng cao sinh kế cho đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện nay, các sản phẩm chăn nuôi đã được chứng nhận hữu cơ gồm: thịt lợn, thịt gà và sữa tươi.

Lĩnh vực Khuyến ngư: Triển khai thực hiện mô hình nuôi tôm sú - lúa, tôm sú rừng ngập mặn theo hướng hữu cơ nhằm nâng cao giá trị kinh tế, bảo vệ môi trường sinh thái tự nhiên, giảm dịch bệnh, đảm bảo an toàn thực phẩm. Mô hình được triển khai nhân rộng tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long với quy mô hàng ngàn ha. Tuy nhiên, chưa chứng nhận được sản phẩm hữu cơ do gặp một số khó khăn.

Những khó khăn, tồn tại Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết: Chính sách ưu đãi đối với nông nghiệp hữu cơ còn chưa hoàn thiện và đồng bộ. Thị trường tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ còn nhiều khó khăn, giá các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ còn cao, thị trường không ổn đinh, do đó chưa khuyến khích các nhà sản xuất chuyển đổi từ nông nghiệp thông thường sang nông nghiệp hữu cơ. Việc cung cấp vật tư cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ như phân bón, thức ăn gia súc, thuốc thú y, thuốc trừ sâu… chưa được quan tâm đúng mức. Phí chứng nhận sản phẩm hữu cơ còn cao, trong khi người nông dân vẫn còn mang nặng tư duy sản xuất nông nghiệp theo lối cũ vẫn trú trọng về sản lượng chưa chú ý nhiều đến chất lượng.

Mai Chiến