Nông nghiệp Hữu cơ và Kỹ thuật gen mới: Cùng tồn tại và phát triển

Diện tích canh tác Nông nghiệp Hữu cơ tại châu Âu ngày càng được mở rộng, cùng với đó Kỹ thuật gen mới (NGT) cũng đang được áp dụng.

Nông nghiệp Hữu cơ và Kỹ thuật gen mới sẽ cùng tồn tại, phát triển

Thực phẩm Hữu cơ và các phương pháp canh tác Hữu cơ về cơ bản khác với các phương pháp thông thường vì chúng dựa trên đạo đức môi trường trái ngược nhau. Bất chấp những khác biệt, cả hai hệ thống đều phải tìm cách cùng tồn tại một cách hiệu quả và có trách nhiệm. Tỷ lệ đất nông nghiệp của EU theo canh tác hữu cơ đã tăng đều đặn trong thập kỷ qua, đạt 9,9% tổng diện tích nông nghiệp của Liên minh châu Âu vào năm 2021.

Sự tăng trưởng của sản xuất, doanh số bán lẻ các sản phẩm hữu cơ ở EU cũng đã tăng gấp đôi kể từ năm 2015. Theo Thỏa thuận Xanh, Ủy ban Châu Âu đã đặt mục tiêu “ít nhất 25% diện tích đất nông nghiệp của EU được canh tác Hữu cơ vào năm 2030”. Dù muốn hay không, cả hai hệ thống đều cần phải song hành cùng nhau tiến về phía trước.

Cam kết chính trị trong Thỏa thuận Xanh chưa được chuyển thành các chính sách đảm bảo sự chung sống suôn sẻ giữa hai hệ thống, điều này khiến các nhà khai thác Hữu cơ phải trả giá. Việc quản lý sự hiện diện ngẫu nhiên của thuốc trừ sâu hóa học trong các sản phẩm Hữu cơ là một ví dụ rõ ràng về sự bất bình đẳng đó. Việc di chuyển các sản phẩm kiểm dịch thực vật được sử dụng trong canh tác thông thường vào chuỗi thực phẩm Hữu cơ đã được chứng minh rõ ràng và thoát ra trong bối cảnh không có tiến bộ nào được ghi nhận những năm qua trong việc giảm sử dụng thuốc trừ sâu và mức độ rủi ro với môi trường.

Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu (EFSA) thừa nhận thuốc trừ sâu thường thấy nhất trong chất Hữu cơ cũng là chất gây ô nhiễm có trong môi trường. Bất chấp bằng chứng đó, các nhà sản xuất Hữu cơ, những người phải đối mặt với những thách thức liên quan đến việc sản xuất thực phẩm không có thuốc trừ sâu và các hóa chất khác, không chỉ được giao nhiệm vụ đưa ra các biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm hóa chất được sử dụng trong canh tác thông thường mà còn phải chịu trách nhiệm chứng minh khi điều đó xảy ra. Điều này dẫn đến nhiều phân tích trong phòng thí nghiệm và điều tra kéo dài, trong đó toàn bộ quá trình sản xuất hữu cơ bị tạm dừng.

Trong bối cảnh đó, OPTA Châu Âu đã chào đón đề xuất của Ủy ban châu Âu về Kỹ thuật gen mới (NGT) với thái độ hoài nghi. Người tiêu dùng Hữu cơ và có lẽ cả một số người tiêu dùng thông thường mong đợi các sản phẩm được sản xuất mà không sử dụng kỹ thuật di truyền và sẽ yêu cầu sự đảm bảo như vậy từ các thương hiệu thực phẩm mà họ chọn. 

Mặc dù đề xuất của Ủy ban cấm NGT một cách rõ ràng trong sản xuất Hữu cơ và bao gồm một điều khoản yêu cầu các Quốc gia Thành viên 'thực hiện các biện pháp thích hợp để tránh sự hiện diện ngoài ý muốn’, nhưng vẫn chưa rõ có ngụ ý gì và ai sẽ chịu chi phí cũng như gánh nặng của các biện pháp đó.

Rút ra bài học từ tiền lệ đáng tiếc về ô nhiễm thuốc trừ sâu, OPTA châu Âu yêu cầu giải quyết hợp lý vấn đề cùng tồn tại trong quy định NGT bằng cách đưa vào các yêu cầu ghi nhãn và truy xuất nguồn gốc ràng buộc về mặt pháp lý đối với tất cả NGT dọc theo chuỗi cung ứng cho đến người tiêu dùng cuối cùng, cũng như cơ chế thuế đối với NGT để tài trợ cho các biện pháp phòng ngừa được thực hiện đối với sản phẩm Hữu cơ, kiểm soát thường xuyên dọc theo chuỗi cung ứng và bồi thường cho các nhà sản xuất Hữu cơ trong trường hợp có sự hiện diện ngoài ý muốn.

Bà Aurora Abad, Tổng thư ký OPTA châu Âu cho biết: “Sự cùng tồn tại không thể được hiểu là nỗ lực kiểm soát thiệt hại đơn phương của ngành Hữu cơ. Sự chung sống hài hòa của cả hai hệ thống phải dựa trên nguyên tắc cơ bản là mỗi người được tự do lựa chọn và chịu trách nhiệm về hậu quả của những lựa chọn của mình”.

Được biết, OPTA châu Âu là tổ chức thành viên đại diện cho lợi ích của các công ty thương mại và chế biến Hữu cơ của EU, được các tổ chức của EU chính thức công nhận. Thành viên của OPTA châu Âu bao gồm 12 quốc gia thành viên EU cùng với Bắc Mỹ và Thụy Sĩ. Tổng hợp lại, các công ty do OPTA châu Âu đại diện chiếm tỷ trọng lớn trong tổng xuất nhập khẩu và chế biến các sản phẩm Hữu cơ của EU.

Hà Dũng (theo bioecoactual)