Thủ tướng đối thoại: Cần tháo gỡ khó khăn cho nông dân

Để giảm chi phí đầu vào, nông dân nên lựa chọn các mô hình kinh tế tuần hoàn, tận dụng các phế phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp. Cách làm này đã giúp nông dân giảm đáng kể tiền mua phân bón, mua vật tư nông nghiệp, thì đó cũng là cách giảm chi phí.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trực tiếp trả lời, làm rõ thêm nhiều nội dung bà con nông dân nêu ra tại Hội nghị đối thoại. 

Theo ban tổ chức đã nhận được hơn 1.600 câu hỏi là những đề xuất, kiến nghị, trăn trở gửi tới Thủ tướng Chính phủ, thể hiện sự quan tâm, mong chờ của nông dân đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về những giải pháp, chính sách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn hiện đại vì một tầm nhìn đưa nông nghiệp Việt Nam nằm trong những nước dẫn đầu của thế giới.

Trên cơ sở đối thoại, Thủ tướng sẽ xem xét, quyết định các giải pháp, chỉ đạo ngay tại hội nghị nhằm tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc để nông dân yên tâm đầu tư phục hồi sản xuất, kinh doanh; phát huy sự sáng tạo của nông dân để thực hiện thắng lợi mục tiêu của Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050.

Ông Võ Viết Minh Châu, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hương Khê, Hà Tĩnh nói: Chứng kiến từng đoàn người ở quê hương tôi và các nơi khác phải đi xe máy vượt cả ngàn km để bỏ về quê do tác động bởi đợt Covid-19 vừa qua, chúng tôi thấy rất đau xót. Khi về quê họ cũng không có việc làm, thu nhập. Xin hỏi và kiến nghị với Thủ tướng: Chính phủ sẽ có những giải pháp nào để giúp người nông dân lên thành phố ổn định cuộc sống hơn, đặc biệt là có giải pháp để chuyển đổi lao động, để người dân ly nông nhưng không phải ly hương?

Nông dân Trần Như Kiên (huyện Yên Châu, Sơn La) đặt câu hỏi: Thời gian qua, người nông dân Sơn La đã tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất gắn với liên kết theo chuỗi giá trị, nhiều diện tích cây ăn quả đã được cấp mã số vùng trồng, đã được xuất khẩu vào nhiều thị trường trên thế giới, trong đó có Trung Quốc. Tuy nhiên từ năm 2020, các chính sách kiểm soát dịch bệnh Covid-19 của Trung Quốc đã khiến hoạt động xuất khẩu sang thị trường này gặp nhiều khó khăn. Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục có các giải pháp gì để hỗ trợ xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc?

Liên quan hàng hóa xuất khẩu sang Trung Quốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết bản thân Thủ tướng đã có giao thiệp với lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc, tiếp xúc với Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam, cùng Bộ Công Thương có buổi làm việc với phía Trung Quốc để tháo gỡ khó khăn trong xuất nhập khẩu nông sản. Hiện vẫn đang tiếp tục chỉ đạo các tỉnh biên giới làm việc với tỉnh bạn để giao lưu hàng hóa giữa 2 nước.

Tuy nhiên, chính sách chống dịch của Trung Quốc và của chúng ta khác nhau, đây là một trong những nguyên nhân khách quan tác động đến việc xuất khẩu hàng hóa sang Trung Quốc.

Trung Quốc cũng không còn dễ tính như trước đây, họ tăng cường kiểm soát hàng hóa chặt chẽ hơn; quy định của họ cũng ngày càng chặt chẽ hơn, nhất là liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm. Trung Quốc muốn tăng cường xuất nhập khẩu chính ngạch, hạn chế xuất khẩu tiểu ngạch.

"Do đó, muốn xuất khẩu được hàng hóa thuận lợi sang thị trường họ, chúng ta buộc phải tăng cường xuất khẩu chính ngạch, tập trung làm thương hiệu, nâng cao chất lượng sản phẩm, kết nối doanh nghiệp, người dân để cùng nâng cao giá trị nông sản"- Thủ tướng nói.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị. 

Ông Hoàng Đình Quê (thôn Quỳnh Sơn, xã Quỳnh Sơn, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang) đặt câu hỏi: Thời gian vừa qua, giá đất đai tại nhiều nơi đã tăng trưởng nóng, dẫn tới hiện tượng nhiều bà con nông dân cũng tham gia buôn bán đất nông nghiệp. Việc tăng giá đất dẫn đến nhiều hệ lụy không tốt cho sản xuất nông nghiệp, cho đảm bảo an ninh, trật tự ở nhiều địa phương. Xin hỏi Thủ tướng, Chính phủ có các giải pháp gì nhằm kiểm soát giá đất, giám sát việc buôn bán, chuyển nhượng đất đai đúng các quy định của pháp luật?

Thủ tướng Chính phủ cho biết, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang làm việc rất tích cực, Chính phủ đang chuẩn bị trình sửa đổi Luật Đất đai và sắp tổ chức hội nghị về phát triển thị trường đất đai lành mạnh, bền vững, an toàn, minh bạch, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, doanh nghiệp, xử lý nghiêm các sai phạm…

Với vấn đề đất đai, vừa phải có giải pháp xử lý các vấn đề tình thế, vừa phải có giải pháp lâu dài. Đất đai là nguồn lực rất lớn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và sinh kế, đời sống người dân, chúng ta đang tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách để phát huy tốt nhất nguồn lực này, hạn chế thấp nhất các sai phạm, tiêu cực, tham nhũng…

Ông Nguyễn Văn Thanh (xã Vạn Thái, huyện Ứng Hòa, Hà Nội) hỏi: Thời gian vừa qua, giá cả vật tư nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi đồng loạt tăng cao, hầu hết các mặt hàng tăng rất cao so với trước dịch Covid-19, khiến nhiều nông dân chịu thua lỗ, nhiều người phải treo ao, treo chuồng. Xin hỏi Thủ tướng Chính phủ có chính sách, biện pháp gì để bình ổn giá vật tư đầu vào, tiếp sức, hỗ trợ nông dân?

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên giải đáp câu hỏi của ông đại biểu nông dân Nguyễn Văn Thanh - Giám đốc HTX Chăn nuôi Hòa Mỹ, huyện Ứng Hòa (Hà Nội).

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết vấn đề giá cả các mặt hàng tăng cao trong thời gian qua thì Chính phủ, các bộ ngành cũng đã nỗ lực kiểm soát tăng giá, đặc biệt là những mặt hàng có tính chiến lược, ảnh hưởng trực tiếp đến việc cấu thành giá thành sản phẩm. Bộ Công Thương cũng đã nghiên cứu chính sách bảo đảm về thuế, phí và trong trường hợp giá cả tiếp tục leo thang sẽ có đề xuất trợ giá để hỗ trợ nông dân.

Tuy nhiên, vấn đề trượt giá là vấn đề mang tính chất toàn cầu, không riêng quốc gia nào. Chính vì vậy thời gian tới Bộ Công Thương sẽ tiếp tục nghiên cứu, tham mưu cho Chính phủ để sớm bình ổn giá các mặt hàng, nguyên liệu đầu vào, cụ thể:

Thứ nhất, sẽ làm việc với các doanh nghiệp để có những giải pháp phù hợp cho cả đôi bên người bán – người mua. Theo tính toán thì vật tư đầu vào chiếm 55% giá thành sản phẩm, nên nếu tính toán tỉ mỉ thì hoàn toàn có thể giảm giá thành các nguyên liệu. Đây cũng chính là cách các doanh nghiệp chia sẻ lợi ích với người nông dân, chia sẻ với Chính phủ.

Thứ hai, tiếp tục kiểm tra kiểm soát thị trường, bình ổn giá các mặt hàng. Thứ ba, điều chỉnh thuế đặc biệt là thuế giá trị gia tăng, hoàn thuế… để các mặt hàng, vật tư thiết yếu như phân bón có thể giảm xuống, bớt khó khăn cho nông dân.

Chị Nguyễn Thị Trâm, có trang trại trồng rau khoảng 15ha (tỉnh Bắc Ninh), đặt vấn đề sản xuất nông nghiệp, sản phẩm nông sản chủ yếu đang ở dạng sản xuất thô, chưa có chế biến sâu, nên giá trị thu về còn thấp. Chị Trâm đặt câu hỏi: Giải pháp nào hỗ trợ chế biến nông sản cho nông dân; chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển các dự án nông nghiệp công nghệ cao?

Ông Nguyễn Hồng Diên - bộ trưởng Bộ Công thương - nhìn nhận thẳng vấn đề giá cả hàng hóa tăng cao, đứt gãy chuỗi cung ứng và đưa ra giải pháp: "Sẽ hạn chế xuất khẩu vật tư, kiểm soát thị trường để không ách tắc, ép giá, điều chỉnh thuế phí, xem xét. 

Bộ Công thương sẽ tham mưu Chính phủ những chính sách tháo gỡ khó khăn để có nguồn cung, chủ trì để doanh nghiệp ngồi bàn chia sẻ khó khăn với người nông dân. Nguyên liệu đầu vào tăng 130-170%, trong khi vật tư chiếm 55-60% giá thành sản phẩm. 

Kiểm tra kiểm soát thị trường, điều chỉnh thuế giá trị gia tăng, đánh thuế đầu vào. Bộ Công thương và Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn kiến nghị Chính phủ xem xét trợ giá một số vật tư thiết yếu".

Nói về giá cả tăng, ông Lê Minh Hoan - bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn - cho rằng tiết giảm chi phí là mệnh lệnh; tự chủ dần một số nguyên liệu trong thức ăn chăn nuôi thủy sản vì 70% nhập khẩu nước ngoài. 

"Giảm chi phí là mệnh lệnh, có thể làm được, nếu chúng ta quyết tâm. Giảm chi phí, chất lượng nông sản tốt hơn. Hãy bắt đầu ý tưởng và sẵn sàng làm, bộ trưởng sẽ tiếp chị Tâm. Từ mô hình đó để quyết liệt chính sách chứ không thể đợi chính sách vì không có độ phủ", ông Hoan nói.

Nhìn tổng quan các hướng tháo gỡ về giá cả mà các bộ ngành đưa ra, Thủ tướng phân tích chính sách liên quan đến tiền tệ, giảm lãi suất... 

Nông dân Trần Thị Thanh Thoan, huyện Duy Tiên (Hà Nam) cho biết thời gian qua các ngân hàng có nhiều chương trình cho người dân vay vốn, song nhiều người vẫn khó tiếp cận vốn với lãi suất ưu đãi, khiến nạn tín dụng đen vẫn còn đất sống. "Chính phủ có giải pháp gì để ngăn chặn và đẩy lùi nạn tín dụng đen ở nông thôn?", bà Thoan đặt câu hỏi.

Đại diện trả lời câu hỏi, ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc ngân hàng Nhà nước, thừa nhận trong những cuộc đi khảo sát thực tế đã thấy nhiều câu chuyện đau lòng về tín dụng đen. Từ tình hình đó, Ngân hàng nhà nước đã ban hành nhiều chính sách để hạn chế tín dụng đen, trong đó có việc hoàn thiện khung khổ pháp lý về hoạt động cho vay, giảm lãi suất, đơn giản hoá thủ tục cho vay. "So với năm 2017, tín dụng đen theo đánh giá sơ bộ đã giảm hơn nửa, những sự việc đau lòng cũng hạn chế", ông Tú nói và cho biết kết quả cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, cho vay tiêu dùng với dư nợ đến cuối tháng 4/2022 đạt trên 2,26 triệu tỷ đồng, chiếm trên 20% dư nợ nền kinh tế.

Trung tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an, khẳng định đã mở nhiều đợt cao điểm rốt ráo trong việc triệt phá các ổ tín dụng đen, bắt và xử lý nhiều đối tượng. Tăng cường trên 50.000 cán bộ về làm công an xã nhằm phối hợp với chính quyền để sớm phát hiện tín dụng đen. Về vấn đề này, Thủ tướng cho rằng muốn ngăn chặn tín dụng đen cần sự vào cuộc các cấp, đồng thời đề nghị Bộ Công an phối hợp ngân hàng trong việc sử dụng dữ liệu dân cư quốc gia trong hỗ trợ thẩm định hồ sơ vay vốn giúp người dân vay dễ để hạn chế tín dụng đen.

Theo Bộ trưởng NN-PTNT Lê Minh Hoan, có nhiều cách tiết kiệm chi phí đầu vào. Qua đi thị sát các mô hình ở nhiều địa phương, thấy nông dân đã biết cách giảm chi phí đầu vào bằng cách lựa chọn các mô hình kinh tế tuần hoàn, tận dụng các phế phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp. Cách làm này đã giúp nông dân giảm đáng kể tiền mua phân bón, mua vật tư nông nghiệp, thì đó cũng là cách giảm chi phí. Hoặc chúng ta có thể vào HTX mua chung, mua sỉ các loại vật tư nông nghiệp để tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả trong sản xuất.

Thứ ba, chúng ta cần tiến tới tự chủ một số nguyên liệu trong sản xuất thức ăn chăn nuôi, thủy sản, đặc biệt là những nguyên liệu đang phải nhập khẩu với số lượng lớn từ nước ngoài.

"Giảm chi phí là mệnh lệnh và làm được nếu chúng ta quyết tâm. Quan trọng nhất là giải pháp phù hợp"- Bộ trưởng Lê Minh nhấn mạnh.

Xuân Hiền (T/h)