Xu hướng sử dụng thức ăn chăn nuôi hữu cơ

Gần 2 năm nay, thức ăn chăn nuôi (cám) liên tục tăng phi mã, khiến cho nhiều hộ chăn nuôi trên cả nước lâm vào cảnh lao đao, thiệt hại kinh tế; thậm chí phá sản, bỏ trống chuồng nuôi.

Thay đổi tư duy chăn nuôi

Trong bối cảnh đó, để giải quyết bài toán thức ăn chăn nuôi, đã có những hộ nhạy bén trong việc thay đổi tư duy chăn nuôi. Bằng cách, bỏ thức ăn chăn nuôi công nghiệp, chuyển hướng sang nguồn thức ăn chăn nuôi hữu cơ, có nguồn gốc rõ ràng, nhằm giảm chi phí đầu vào, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Anh Nguyễn Văn Thục (huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định) giới thiệu về nguyên liệu làm thức ăn chăn nuôi lợn

Mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm bằng nguồn thức ăn chăn nuôi hữu cơ không phải là mới; đã có nhiều trang trại chăn nuôi áp dụng phương pháp này từ vài năm trở lại đây. Thế nhưng, câu chuyện không phải là mới hay cũ, sớm hay muộn.

Câu chuyện về cơn bão “giá” đã làm thức tỉnh người chăn nuôi, giúp họ nâng cao ý thức, thay đổi tư duy chăn nuôi để hướng đến ngành chăn nuôi sạch, bền vững.

Trong khoảng thời gian bão “giá” thức ăn chăn nuôi, trang trại chăn nuôi lợn thảo dược hữu cơ của gia đình anh Nguyễn Văn Thục (huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định) vẫn trụ vững, tuy nguồn thu nhập có giảm nhẹ.

Với quy mô 3 dãy chuồng nuôi, tổng đàn lợn của gia đình anh Thục luôn ổn định 300 con, gồm lợn bố mẹ, lợn choai và lợn con theo mẹ.

Anh Thục tâm sự: “Khi mới bước chân vào nghề chăn nuôi lợn, tôi đã định hướng cho riêng mình và trong đầu luôn suy nghĩ nuôi nhiều hay ít thì cũng phải áp dụng chăn nuôi theo hướng hữu cơ. Có như vậy mới đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm và đứng vững trên thị trường”.

Dẫn phóng viên đi tham quan khu sơ chế thức ăn cho đàn lợn, anh Thục giới thiệu: Ngoài nguyên liệu chủ yếu là cám gạo, ngô, vỏ sò, cá khô, đậu tương, bỗng rượu, tôi còn cho thêm nhiều loại thảo dược khác như thảo quả, hoàng đẳng sâm, kim ngân, quế chi… vào khâu chế biến thức ăn cho đàn lợn.

Theo anh Thục, khi đưa thêm các loại thảo dược vào thức ăn, chúng có tác dụng phòng chống bệnh tật, giải độc, kháng khuẩn cho lợn rất tốt. Ngoài ra, chất lượng thịt ngon hơn nhiều so với nuôi cám công nghiệp; thịt mềm và thịt lạc có màu đỏ tự nhiên.

“Chăn nuôi lợn bằng nguồn nguyên liệu tự phối trộn, giúp gia đình tôi giảm chi phí đầu vào, hơn nữa đây là nguồn thức ăn hữu cơ, giúp nâng cao sức đề kháng đàn lợn, đảm bảo chất lượng sản phẩm…”, anh Thục bộc bạch.

Hiện nay, trang trại chăn nuôi lợn hữu cơ thảo dược Hiền Thục đang chăn nuôi, sản xuất khép kín theo mô hình 3F: Feed - Farm - Food và áp dụng 4 “không”: Không sử dụng chất cấm; chất kháng sinh; chất tăng trọng và không kim loại nặng trong chăn nuôi.

Chị Nguyễn Thị Thu Thoan - chủ trang trại gà vi sinh Thu Thoan (huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội) cho hay: Sử dụng nguồn thức chăn nuôi hữu cơ kết hợp đệm lót sinh học, giúp đàn gà ri vàng gần 2.000 con của trang trại luôn khỏe mạnh, sức đề kháng cao.

Không những thế, giá bán ra ngoài thị trường cao hơn so với mô hình chăn nuôi tương tự, nhờ chất lượng bảo đảm, thịt gà thơm ngon.

“Năm 2018, trang trại bắt đầu chăn nuôi gia cầm theo hướng hữu cơ với quy mô lớn. Nguồn nguyên liệu phối trộn chủ yếu cám gạo, cám ngô, bột nghệ, các loại thảo dược, quế… Đây là những nguyên liệu dễ tìm, dễ mua”, chị Thoan chia sẻ.

Doanh nghiệp tiên phong

Theo quy định của Liên đoàn Quốc tế các Phong trào Nông nghiệp Hữu cơ (IFOAM - Organics International), nguyên liệu để sản xuất thức ăn cho vật nuôi hữu cơ phải có xuất sứ rõ ràng, có thể truy xuất nguồn gốc. Không được phép sử dụng ngũ cốc biến đổi gen, kháng sinh, các chất hóa học bị cấm như chất kích thích sinh trưởng, chất tạo nạc, chất bảo quản, chất tạo màu...

Mô hình chăn nuôi lợn theo hướng hữu cơ của Tập đoàn Quế Lâm

Tại Việt Nam, thời gian qua, các sản phẩm của ngành chăn nuôi như vịt, heo thịt, bò sữa… đạt chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ của các tổ chức quốc tế đang được tiêu thụ tại thị trường trong nước.

Điển hình như Tập đoàn TH, hiện đang vận hành trang trại bò sữa hữu cơ với số lượng 1.000 con. Để có đủ nguồn thức ăn cho đàn bò, Tập đoàn TH đã đầu tư cánh đồng cỏ và ngô hữu cơ hơn 300 ha tại tỉnh Nghệ An.

Đây là một bước tiến vượt bậc của ngành chăn nuôi bò sữa trong nước, đồng thời cũng là động lực phát triển đàn bò cả nước theo hướng hữu cơ, tăng thu nhập cho người chăn nuôi bò, giảm chi phí sản xuất và có thể duy trì đàn bò ổn định.

Hay, Tập đoàn Quế Lâm - 1 trong những doanh nghiệp đi đầu trong việc chăn nuôi lợn hữu cơ. Hiện nay, ngoài các công ty thành viên, Tập đoàn Quế Lâm còn có Dự án tổ hợp chăn nuôi an toàn sinh học 4F “Farm - Food - Feed – Fertilizer” là mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp được xây dựng trên diện tích 15ha tại tỉnh Thừa Thiên Huế.

Năm 2020, Tập đoàn Quế Lâm đã chính thức tổ chức Lễ ra mắt “Dự án tổ hợp chăn nuôi an toàn sinh học 4F”. Tổ hợp 4F không chỉ để phục vụ cho hoạt động sản xuất, chăn nuôi của Tập đoàn Quế Lâm mà quan trọng hơn Tập đoàn muốn nơi đây sẽ trở thành một mô hình kiểu mẫu về chăn nuôi hữu cơ vi sinh để các nông hộ và những thành phần khác tham quan, học hỏi và nhân rộng, cùng chung tay góp sức phát triển ngành chăn nuôi Việt Nam theo hướng hữu cơ vi sinh, an toàn, bền vững.

Theo Bộ NN-PTNT, tỷ lệ sản phẩm chăn nuôi hữu cơ đạt khoảng 1 - 2% so với tổng sản phẩm chăn nuôi. Các sản phẩm chăn nuôi tiềm năng, đã được chứng nhận hữu cơ và được ưu tiên như sữa, mật ong, yến sào, thịt gia súc gia cầm...

Hiện có 15 tỉnh, thành phố có mô hình chăn nuôi heo hữu cơ với quy mô trên 75.000 con, sản lượng thịt hơi gần 7.000 tấn; 12 tỉnh, thành phố có mô hình chăn nuôi gà hữu cơ với quy mô khoảng 273.000 con, sản lượng thịt hơi gần 1000 tấn; 2 tỉnh (Nghệ An và Lâm Đồng) được các tổ chức quốc tế công nhận có mô hình nuôi bò hữu cơ với quy mô 3.500 bò sữa.

Chăn nuôi hữu cơ chủ yếu dựa vào thức ăn tự sản xuất ngay trong trang trại. Thức ăn có mối liên kết chặt chẽ giữa số lượng và thành phần của chúng với sức khỏe vật nuôi. Chính vì vậy, cần đảm bảo đầy đủ cả về số lượng và chất lượng thức ăn cho vật nuôi theo đúng tiêu chuẩn hữu cơ.

Số lượng thức ăn thích hợp và hỗn hợp của các loại thức ăn sẽ tùy thuộc vào đối tượng vật nuôi vào mục đích sử dụng. Cần cung cấp đầy đủ thức ăn hữu cơ cho vật nuôi quanh năm nhằm duy trì khả năng sản suất của vật nuôi. Thức ăn khô có thể được sản xuất ngay tại trang trại như trên đồng cỏ, cỏ hoặc trồng cây xanh làm thức ăn cho vật nuôi mà tuân thủ theo canh tác hữu cơ.

Mai Chiến