Xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đạt trên 335 triệu USD/năm

Sáng ngày 21/11, Bộ NN-PTNT tổ chức Diễn đàn đối thoại về phát triển nông nghiệp hữu cơ theo chuỗi giá trị. Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam chủ trì diễn đàn.

Diễn đàn dành nhiều thời gian cho các doanh nghiệp, HTX tập trung thảo luận về cơ chế chính sách hỗ trợ; tìm kiếm thị trường cho sản phẩm hữu cơ trong và ngoài nước; quy chuẩn về giống, đầu vào hữu cơ…

Quang cảnh Diễn đàn

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN-PTNT), năm 2018, sau khi Nghị định số 109/2018/NĐ-CP về Nông nghiệp hữu cơ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 29/8/2018 và Đề án Phát triển Nông nghiệp hữu cơ giai đoạn 2020 - 2030 được phê duyệt tại Quyết định số 885/QĐ-TTg ngày 23/6/2020, chúng ta đã có hệ thống các văn bản quản lý Nhà nước về nông nghiệp hữu cơ, các chính sách phát triển nông nghiệp hữu cơ và các định hướng, nguồn lực cho phát triển nông nghiệp hữu cơ từ trung ương tới địa phương. Đây là tiền đề cơ bản để nông nghiệp hữu cơ Việt Nam phát triển bền vững.

Qua khảo sát, diện tích sản xuất nông nghiệp hữu cơ có xu hướng tăng nhanh. Năm 2020 tổng diện tích đất nông nghiệp hữu cơ Việt Nam khoảng trên 174.351 ha, tăng 47% so với năm 2016. Việt Nam hiện là nước đứng thứ 9/10 nước có diện tích đất nông nghiệp hữu cơ lớn nhất Châu Á.

Sản lượng sản phẩm được chứng nhận hữu cơ tuy chưa nhiều nhưng số lượng và chủng loại sản phẩm đang ngày càng được mở rộng, đối với cả tiêu chuẩn trong nước và nước ngoài. Đến tháng 9/2022, đã có 13 nhóm sản phẩm đạt chứng nhận hữu cơ.

Các sản phẩm trồng trọt được chứng nhận theo TCVN và các tiêu chuẩn nước ngoài như EU, USDA, JAS, Canada, IFOAM, CERES, NOP, EEC, Trung Quốc, MAFRA KOREA. Các sản phẩm chăn nuôi được chứng nhận theo TCVN và các tiêu chuẩn nước ngoài như EU, USDA NOP, JAS. Các sản phẩm lâm nghiệp được chứng nhận theo TCVN và tiêu chuẩn EU.

Hiện nay, hầu hết các địa phương trên cả nước đã tham gia sản xuất nông nghiệp hữu cơ hoặc đang chuyển đổi sang canh tác hữu cơ, tăng từ 40 địa phương trong năm 2016 lên đến 63 địa phương trong năm 2021.

Đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho hay: Lực lượng các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, kinh doanh nông nghiệp hữu cơ ngày một đông đảo, đóng góp đáng kể vào sự phát triển lĩnh vực này thời gian qua. Tính đến hết năm 2021, số lượng nhà sản xuất nông nghiệp hữu cơ là 17.174 cơ sở, nhà chế biến là 555; nhà xuất khẩu là 60 và nhà nhập khẩu là 40.

Đến hết năm 2021, các tổ chức, cá nhân tham gia vào quá trình sản xuất, chế biến và kinh doanh sản phẩm nông nghiệp hữu cơ hiện nay chủ yếu là quy mô hộ gia đình (chiếm 98%), doanh nghiệp (0,5%) và  HTX, THT (1,5%).

Sản xuất nông nghiệp hữu cơ tập trung phần lớn tại khu vực Trung du miền núi phía Bắc (chiếm 47%), khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long (chiếm 31%) và khu vực Đồng bằng Sông Hồng (chiếm 20%), các khu vực khác như Tây Nguyên, Đông Nam Bộ chiếm tỷ lệ còn thấp.

Về tiêu chuẩn quốc gia về nông nghiệp hữu cơ: Năm 2017, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng và công bố 8 TCVN về nông nghiệp hữu cơ, bao gồm TCVN 11041-1:2017 về yêu cầu chung đối với sản xuất, chế biến và ghi nhãn sản phẩm nông nghiệp hữu cơ; TCVN 11041-2:2017 về trồng trọt hữu cơ; TCVN 11041-3:2017 về chăn nuôi hữu cơ; TCVN 12134:2017 về yêu cầu đối với tổ chức chứng nhận sản phẩm nông nghiệp hữu cơ và một số TCVN đối với sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đặc thù (TCVN 11041-5:2018 về gạo hữu cơ, TCVN 11041-6:2018 về chè hữu cơ, TCVN 11041-7:2018 về sữa hữu cơ, TCVN 11041-8:2018 về tôm hữu cơ).

Hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đang tiếp tục thực hiện biên soạn 5 TCVN về một số sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đặc thù, dự kiến công bố vào đầu năm 2023, nhằm bổ khuyết cho các tiêu chuẩn đã công bố (tiêu chuẩn về mật ong hữu cơ; tiêu chuẩn về nấm hữu cơ, rau mầm hữu cơ và trồng trọt hữu cơ trong nhà màng và trong thùng chứa; tiêu chuẩn về rong biển hữu cơ).

Ngoài ra, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang nghiên cứu để triển khai xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về phân bón sử dụng trong nông nghiệp hữu cơ nhằm tháo gỡ một số khó khăn cho người sản xuất hữu cơ hiện nay.

Về thị trường xuất khẩu, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp hữu cơ hiện nay đạt khoảng trên 335 triệu USD/năm tới 180 thị trường trên thế giới, tăng hơn 418% giá trị xuất khẩu sản phẩm hữu cơ hàng năm giai đoạn 2010 - 2016. Các sản phẩm hữu cơ được xuất khẩu là chè, tôm, gạo, hạt điều, hạt tiêu, quế, hồi, tinh dầu, gia vị...

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam mong muốn các doanh nghiệp, HTX đồng cảm, hợp tác mạnh mẽ với ngành nông nghiệp để phát triển lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ. Và, ghi nhận sâu sắc các ý kiến đóng góp của các doanh nghiệp, HTX… đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ.

Lãng Hồng