Năm nào cửa khẩu ở Lạng Sơn cũng ùn ứ, cách gì để giải quyết tận gốc vấn đề?

Việc cửa khẩu ở Lạng Sơn ùn ứ nghiêm trọng không phải là câu chuyện của riêng năm 2021.

Hiện có hơn 5.000 xe chở hàng ùn ứ tại cửa khẩu Lạng Sơn.

Cửa khẩu Lạng Sơn ngày càng ùn ứ

Tính đến thời điểm hiện tại, cửa khẩu biên giới Lạng Sơn đã có hơn 5.000 container chở hàng hóa ùn ứ nối đuôi nhau chật kín nằm chờ từ đường quốc lộ, bãi, kho lạnh ngoại quan cho đến tận điểm thông quan. Chưa có năm nào tình trạng ùn ứ hàng nông sản tại Lạng Sơn lại đáng lo ngại như năm nay.

Đặc biệt, tại cửa khẩu chính Tân Thanh, nơi được coi là đầu mối xuất khẩu nông sản lớn của cả nước, hiện vẫn tồn khoảng 3.000 xe hàng chưa được thông quan, chủ yếu là các mặt hàng nông sản.

Trong đó, tồn ở bãi Bảo Nguyên 963 xe; tồn tại khu phi thuế quan 1.456 xe; tồn tại ngã ba đến khu vực B2 đường xuất nhập khẩu chuyên dụng 180 xe. Thậm chí, lượng hàng nông sản dồn về cửa khẩu Tân Thanh chờ làm thủ tục xuất khẩu đã phải “lánh tạm” nằm chờ tại cửa khẩu Cốc Nam –gần 250 xe (nơi phía Trung Quốc dừng thông quan từ tháng 8 tới nay).

Còn lại, ở cửa khẩu Hữu Nghị đang tồn 1.312 xe hàng, cửa khẩu Ma Chi tồn gần 700 xe, chủ yếu vẫn là những mặt hàng nông sản phục vụ cho dịp Tết đã cận kề.

Số xe chở hàng hóa ùn ứ tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn ngày càng tăng do hàng ngày vẫn có hàng trăm xe lên cửa khẩu, trong khi năng lực thông quan mỗi cửa khẩu chỉ trên dưới 200 xe/ngày.

Ngoài ra còn có những yếu tố khác khiến tình trạng ùn ứ ngày càng khó giải quyết như: ngày 8/12, phía Trung Quốc đã thực hiện tạm dừng hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua cặp cửa khẩu Chi Ma - Ái Điểm (huyện Ninh Minh, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc) do nghi phát hiện 3 ca nhiễm Covid-19 tại thị trấn Ái Điểm.

Đặc biệt, do sự cố lỗi mạng nên phía Trung Quốc đang tạm dừng thông quan hàng hóa qua cửa khẩu Tân Thanh từ ngày 15 đến hết ngày 17/12 mở trở lại, nhưng đến ngày 19/12, phía Trung Quốc lại tiếp tục dừng thông quan.

Làm cách nào để giải quyết gốc rễ vấn đề?

Năm nay do dịch Covid-19, nên việc thông quan càng thêm phức tạp. Nhưng câu chuyện ùn ứ ở cửa khẩu thực tế năm nào cũng gặp, còn các bên liên quan đều chưa tìm ra cách giải quyết gốc rễ vấn đề. Vì thế, cần có giải pháp lâu dài, căn cơ của nhiều ngành, thay đổi từ sản xuất, chế biến, vận tải, chuỗi cung ứng, lưu thông hàng hóa đến quản lý xuất nhập khẩu.

Các xe nối đuôi nhau để chờ được thông quan

Một số chuyên gia đánh giá, để giải quyết bài toán khó này cần có rất nhiều sự chuyển đổi. Ví dụ như nông dân phải thay đổi lối canh tác truyền thống, phải biết trồng cây trái vụ, tránh “đụng hàng”. Ở khâu thương mại phải làm chuyên nghiệp, mua bán theo hợp đồng, phải có kho bảo quản, tạm trữ, chế biến...

Phải xem hàng ngàn xe hàng hóa ùn tắc ở cửa khẩu là căn bệnh cần được ngành nông nghiệp, công thương trị dứt điểm. Thậm chí phải đưa ra lộ trình đến ngày nào đó phải chấm dứt điệp khúc “đến hẹn lại lên”.

Bà Đoàn Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cũng đưa ra những ý kiến cụ thể để giảm tình trạng ùn ứ. Theo đó UBND tỉnh Lạng Sơn liên tục phát đi thông báo tới cộng đồng doanh nghiệp, Sở Công Thương, UBND các tỉnh, thành phố và có nhiều báo cáo gửi các bộ quản lý khuyến cáo địa phương lên phương án cân đối, chủ động bảo quản nông sản tại các kho lạnh; khuyến nghị doanh nghiệp chủ động điều tiết nhịp độ đưa hàng lên biên giới, phù hợp với năng lực thông quan của các cửa khẩu.

Đặc biệt, các doanh nghiệp phải chuyển nhanh, chuyển mạnh sang xuất khẩu theo đường chính ngạch, mua bán theo hợp đồng với các điều kiện giao dịch, giao nhận rõ ràng, giao hàng tại cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính.

Bà Đoàn Thu Hà cũng cho biết, hiện UBND tỉnh Lạng Sơn cũng như các cơ quan, ban ngành của tỉnh cũng đang tích cực điện đàm, trao đổi với phía Trung Quốc, đề xuất một số giải pháp để tăng thông quan cho các hàng hóa, nhất là nông sản.

Ngoài ra, Hải quan Lạng Sơn cũng đã và đang thường xuyên có văn bản hoặc điện đàm với các ngành hữu trách của phía Trung Quốc nhằm tháo gỡ tình trạng ùn ứ nông sản xuất khẩu ở cửa khẩu. Hai bên đã có những sự đồng thuận, dù vậy câu chuyện chưa thể giải quyết được trong ngày một ngày hai.

Hà Dũng (t/h)