Nghịch lý: Giá phân bón tăng phi mã, nông dân khốn khổ, doanh nghiệp lãi đậm

Hiện giá phân bón tại Việt Nam đang ở mức cao nhất trong 50 năm qua khiến nông dân rơi vào tình cảnh khốn khổ, nhưng có một nghịch lý là các doanh nghiệp kinh doanh phân bón quốc nội lại làm ăn hiệu quả.

Giá phân bón vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt

Giá phân bón tại thị trường Việt Nam vẫn chưa có dấu hiệu  hạ nhiệt sau khi bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Từ đầu năm 2022 đến nay, với 3 lần điều chỉnh tăng giá phân bón (trong đó mức tăng gần đây nhất là 15 - 20% khiến giá phân bón tăng lên mức cao nhất trong vòng 50 năm trở lại đây) đang là vấn đề lớn hàng triệu nông dân cả nước tiếp tục đối mặt. 

Với việc chi phí dành cho phân bón chiếm tới 50% chi phí đầu vào trong sản xuất nhiều loại cây trồng, nông dân nhiều nơi trên cả nước đang phải “khóc ròng” vì lỗ, khiến nợ nần thêm chồng chất. Chính vì thế, đã không ít nông hộ buộc phải bỏ ruộng vườn vì không thể tiếp tục gồng gánh.

Tuy nhiên, có một nghịch lý là các doanh nghiệp kinh doanh phân bón lại ăn nên làm ra. Ví dụ, trong báo cáo tài chính Quý I/2022 của CTCP phân bón Bình Điền thể hiện rõ lợi nhuận tăng 27% so với cùng kỳ năm rồi. Còn hồi năm 2021, lợi nhuận trước thuế đạt 371,2 tỷ đồng, tăng đến 85,4% so với năm 2020.

Còn tại CTCP tập đoàn hoá chất Đức Giang (chuyên sản xuất hoá chất và khai thác nguyên liệu cho sản xuất phân bón), trong Quý I/2022 có lợi nhuận sau thuế đạt hơn 1.500 tỷ đồng. Con số này cao gấp 5 lần so với cùng kỳ năm ngoái (đạt hơn 291,9 tỷ đồng). Cần nhắc thêm, lợi nhuận sau thuế hồi năm ngoái của DN này là hơn 2.514 tỷ đồng, tăng tới 165% so với năm 2020.

Tại một số doanh nghiệp phân bón khác, mặc dù tỏ ra thận trọng với kế hoạch kinh doanh năm nay (thậm chí có DN đặt chỉ tiêu lợi nhuận giảm đến gần 50% so với năm rồi), nhưng thực tế hoạt động kinh doanh của họ vẫn cho thấy khá thuận lợi nếu nhìn vào những con số “sáng sủa” về doanh thu, lợi nhuận trong báo cáo tài chính quý I/2022.

Theo đánh giá của các chuyên gia, với tình hình dịch bệnh và nguồn cung nguyên liệu khan hiếm như hiện nay, giá phân bón được dự báo sẽ tiếp tục tăng 20 - 40% trong quý II/2022. Chính vì thế, nông dân đang rất cần các chính sách nhằm hạ nhiệt giá phân bón.

Được biết, vào cuối tháng 4/2022, Bộ Tài chính đưa ra phương án tăng thuế xuất khẩu phân bón (với quy định thống nhất một mức thuế xuất khẩu 5% đối với mặt hàng phân bón thuộc nhóm từ 31.02 đến 31.05) nhằm góp phần giữ lại nguồn phân bón sử dụng trong nước trong bối cảnh giá phân bón tăng cao.

Thực tế, từ giữa năm ngoái đã có nhiều ý kiến đề xuất việc áp thuế với phân bón xuất khẩu hoặc thậm chí là tạm dừng xuất khẩu nhằm phục vụ tối đa thị trường trong nước. Tuy nhiên, những đề xuất đến nay vẫn chưa được giải quyết khiến cho nông dân tiếp tục phải dùng phân bón nhập khẩu với giá cao chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Hà Dũng (t/h)