Rau quả Việt Nam chỉ có gần 1% thị phần tại EU: Cơ hội và thách thức

Với rất nhiều loại rau quả ngon, mẫu mã đẹp, nhưng Việt Nam chỉ chiếm gần 1% thị phần rau quả nhập khẩu vào thị trường EU. Điều này đồng nghĩa với việc rau quả Việt Nam có rất nhiều cơ hội để mở rộng thị trường nhưng cũng đi kèm với thách thức.

Rau quả Việt Nam chiếm thị phần rất nhỏ ở thị trường EU

Rau quả Việt Nam chỉ chiếm chưa đầy 1% thị phần tại EU

Theo thống kê, mỗi năm thị trường EU nhập khẩu rau quả với tổng giá trị lên đến 130 tỉ Euro, là thị trường rau quả lớn nhất thế giới (chiếm 45% giá trị thương mại toàn cầu). Còn tính 8 tháng đầu năm 2021, kim nghạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang EU đạt 88,5 triệu Euro, trong đó sản phẩm tươi tăng 7,7%. Tính ra, rau quả Việt Nam chỉ chiếm chưa đầy 1% thị phần tại EU.

Với lợi thế là rất nhiều loại hoa quả vùng nhiệt đới được thị trường EU yêu thích như: Thanh long, chanh leo, dừa, sầu riêng, nhãn, vải, măng cụt, chanh không hạt…, con số gần 1% rõ ràng là chưa tương xứng với tiềm năng của rau quả Việt Nam.

Cơ hội và thách thức

Có rất nhiều lý do khiến rau quả Việt Nam chưa thể mở rộng thị phần tại EU là bởi chưa đáp ứng được yêu cầu, diện tích vùng nguyên liệu sản xuất đạt chứng nhận hữu cơ còn ít. Công tác bảo quản chế biến sau thu hoạch chưa đáp ứng yêu cầu, tỷ lệ hàng kiểm tra không đạt yêu cầu MRL còn cao.

Thiết kế bao bì, đóng gói, mẫu mã, vật liệu bao gói chưa phù hợp với thị hiếu, xu hướng tiêu dùng EU. Mặt khác, chi phí logistics quá cao, số lượng doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường EU còn khiêm tốn, thiếu sự liên kết giữa các doanh nghiệp… Các chương trình quảng bá, xây dựng thương hiệu rau quả tại thị trường EU còn rời rạc và khá mờ nhạt.

Để khắc phục những vấn đề kể trên, Việt Nam cần có một chương trình tổng thể với mấu chốt là phải đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, tăng cường khâu quảng bá, xúc tiến thương mại cũng như giải quyết các khó khăn trong logistics.

Nếu không đáp ứng được các yêu cầu này, rất khó để rau quả Việt Nam có được chỗ đứng vững chắc ở thị trường EU.

Rau quả Việt Nam có rất nhiều cơ hội để đánh chiếm thị trường EU

Bên cạnh những khó khăn, rau quả Việt Nam cũng có rất nhiều lợi thế để đánh chiếm thị trường EU. Nhiều dòng rau quả nếu như trước đây chịu mức thuế suất 10-20% thì nay về 0%, tạo lợi thế cạnh tranh rất lớn đối với các nước chưa có FTA như Thái Lan, Trung Quốc và một số nước châu Mỹ Latinh.

Tiềm năng thị trường, nhu cầu tiêu dùng rau quả nhiệt đới mới lạ tại EU tăng cao, trong đó sản phẩm rau quả tươi tăng từ 15-20%/năm; sản phẩm chế biến tăng trên 30%. Quy định thủ tục đối với sản phẩm thực vật của EU theo hướng hậu kiểm, khác với quy định một số nước như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Chất lượng rau quả của Việt Nam ngày càng cải thiện, có khả năng cạnh tranh, thâm nhập thị trường….

Đánh giá tổng quan về xuất khẩu nông sản, rau quả, Việt Nam là nước duy nhất trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương có FTA với EU. Sau khi EVFTA có hiệu lực, thuế suất nhiều loại rau quả vào EU giảm về 0%, đây là lợi thế cạnh tranh rất lớn.

Thị trường EU là miếng bánh béo bở để rau quả Việt Nam đánh chiếm. Chỉ cần sự vào cuộc của các bộ ngành trung ương, các địa phương, các cơ quan thương vụ nước ngoài và các doanh nghiệp xuất khẩu và cả người nông dân, đồng thời có một chiến lược tổng thể, xuyên suốt, ngày rau quả Việt Nam “nở mày nở mặt” tại trời Âu sẽ không còn xa…

Hà Dũng (t/h)