Sẽ bị “thắt cổ chày” nếu không tăng thêm mã số vùng trồng xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc

“Nếu mã vùng trồng không được nhiều thì tại Việt Nam sẽ có hiện tượng “thắt cổ chày” xuất khẩu sang Trung Quốc, hàng vẫn còn nhưng không đủ quota để xuất khẩu”, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam cho hay.

Kim ngạch xuất khẩu sầu riêng có thể đạt trên dưới 1 tỷ USD trong năm 2023.

Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 3 sáng ngày 31/3, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho biết, trong 3 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt gần 1 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, riêng xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc tăng 23%, thị trường này hiện chiếm gần 60% kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam.

Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ việc Việt Nam đã có các nghị định thư với Trung Quốc, bao gồm sầu riêng vào tháng 7/2022 và chuối, khoai lang vào tháng 11/2022. Trong dịp tết Âm lịch, Việt Nam đã tăng cường xuất khẩu một số mặt hàng rau quả sang Trung Quốc như sầu riêng, thanh long, mít…

Tại các thị trường lớn khác, Việt Nam đã bắt đầu tiến hành xuất khẩu bưởi đi Mỹ và chanh leo đi New Zeeland trong năm 2022.

Mặt khác, nhờ các hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP, RCEP cũng đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu hàng rau quả của Việt Nam trong các tháng đầu năm 2023.

Đối với mặt hàng sầu riêng, mặc dù nghị định thư xuất khẩu sang Trung Quốc mới chỉ có hiệu lực từ tháng 7/2022 và bắt đầu xuất khẩu mạnh sang thị trường này từ tháng 9 cùng năm, nhưng tính đến hết tháng 12/2022, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đã đạt 420 triệu USD.

“Năm 2023, nếu thuận lợi, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng có thể đạt trên dưới 1 tỷ USD”, ông Nguyên nhận định.

Hướng dẫn nhà vườn ở Long An xây dựng mã số vùng trồng để xuất khẩu sầu riêng chính ngạch vào thị trường Trung Quốc và nhiều nước trên thế giới. (Ảnh: Thanh Phong).

Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam dự báo, bên cạnh trái thanh long, mặt hàng sầu riêng sẽ mang lại giá trị tỷ USD trong tương lai không xa.

Vì vậy, để mặt hàng sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc tăng trưởng tốt trong năm 2023 và các năm tiếp theo, Tổng thư ký Vinafruit cho rằng cần phải tăng thêm mã vùng trồng được Trung Quốc cấp phép.

Hiện nay, Việt Nam mới được phía Trung Quốc phê duyệt 246 mã vùng trồng sầu riêng, với số mã này thì khó mà tiêu thụ hết lượng trái đang có khi mà tại Việt Nam có tới 110.000 ha sầu riêng. Trong khi đó, nhìn sang thị trường hàng xóm là Thái Lan, nước này đã được Trung Quốc cấp cho gần 20.000 mã vùng trồng và 2.000 mã cơ sở.

“Nếu mã vùng trồng không được nhiều thì tại Việt Nam sẽ có hiện tượng “thắt cổ chày” xuất khẩu sang Trung Quốc, hàng vẫn còn nhưng không đủ quota để xuất khẩu”, theo ông Nguyên.

Việt Nam cũng cần có biện pháp bảo vệ ngành hàng, thậm chí cần xử lý hình sự những ai vi phạm mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói, đóng hàng giả, chất lượng xấu, làm mất uy tín thương hiệu quốc gia.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), tiềm năng xuất khẩu hàng rau quả trong năm 2023 rất khả quan, bởi trong năm 2022 thị trường nhập khẩu hàng rau quả lớn nhất của Việt Nam là Trung Quốc đã mở cửa chính ngạch cho nhiều loại rau quả của Việt Nam như sầu riêng, khoai lang. Tuy nhiên, sầu riêng của Việt Nam sắp tới sẽ có thêm đối thủ cạnh tranh ở thị trường Trung Quốc.

Để ngành rau quả có cơ hội thâm nhập vào thị trường này nhiều hơn, theo Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam, Bộ NN-PTNT và Bộ Công Thương (bao gồm Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc) sẽ phối hợp, đàm phán, ký kết thêm nghị định thư cho các mặt hàng rau quả đã xuất khẩu chính ngạch mà chưa có nghị định thư như thanh long, xoài, nhãn, chôm chôm…

Đồng thời, thúc đẩy thêm xuất khẩu các loại trái cây khác của Việt Nam như bưởi da xanh, dừa tươi, bơ, dứa, vú sữa…

H.Vy (T/h)