Sơn Dương: Một số giải pháp phát triển sản xuất chè hữu cơ

Những năm gần đây, đời sống của người dân ngày càng được cải thiện, người tiêu dùng dành sự quan tâm và đòi hỏi cao hơn về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm. Xu hướng tiêu dùng xanh, sạch tăng cao đã mở ra cơ hội phát triển cho các sản phẩm hữu cơ an toàn và có nguồn gốc rõ ràng.

Kết quả đã có nhưng còn nhiều khó khăn

Huyện Sơn Dương nằm ở phía Nam của tỉnh Tuyên Quang, với lợi thế vùng nguyên liệu chè trên 1.800 ha. Tuy diện tích khá lớn nhưng chủ yếu là giống chè trung du già cỗi năng suất, chất lượng thấp, tình trang sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ, hầu hết các hộ sản xuất chè mới chỉ quan tâm đến năng suất và lợi nhuận mà ít quan tâm đến chất lượng sản phẩm, tình trạng sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật không theo qui trình và sử dụng tràn lan.

Thành viên HTX Ngân Sơn Trung Long (xã Trung Yên, Sơn Dương) thu hái chè hữu cơ

Trước yêu cầu tất yếu đó, huyện Sơn Dương đã khuyến khích người dân trồng chè sản xuất chè hữu cơ. Giúp người trồng chè biết áp dụng các biện pháp thâm canh hữu cơ vừa giảm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế đồng thời cung cấp cho người tiêu dùng những sản phẩm bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng, người sản xuất, cải tạo môi trường đất, nước, vi sinh vật ở khu vực trồng chè.

Đến nay, diện tích chè sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ: 5,7 ha/2 HTX, làng nghề trong đó: 2,5 ha sản xuất tại làng nghề chè thôn Cảy, xã Minh Thanh; 3,2 ha tại HTX Dịch vụ sản xuất, chế biến Sơn Trà Đồng Đài, xã Hợp Thành. Giá bán chè hữu cơ hiện nay trung bình 500.000 đồng/kg

Tuy nhiên, quá trình sản xuất chè hữu cơ cũng gặp những khó khăn, thách thức không nhỏ, như: Sản xuất chè hữu cơ tốn nhiều công lao động hơn so với sản xuất chè thông thường và ở giai đoạn đầu khi mới chuyển đổi từ sản xuất chè thông thường sang chè hữu cơ (từ 18 tháng đến 36 tháng) năng suất chè giảm mạnh, hình thức búp chè kém bắt mắt (búp kém mập hơn, ngọn vàng) ảnh hưởng tới màu sắc nước chè và giá bán sản phẩm chè, sau thời gian trên chất lượng chè mới ổn định. Vì vậy mặc dù hiểu được ý nghĩa thiết thực của sản xuất chè hữu cơ nhưng việc thuyết phục vận động người trồng chè chuyển sang sản xuất chè hữu cơ rất khó khăn.

Mặt khác, Nhà nước chỉ hỗ trợ chi phí để đăng ký chứng nhận theo tiêu chuẩn hữu cơ, khi hết hạn chủ thể sẽ phải tự bỏ kinh phí để gia hạn giấy chứng nhận do đó một số diện tích đã được chứng nhận hữu cơ chủ thể không có kinh phí để tiếp tục gia hạn nên không duy trì (như diện tích chè hữu cơ ở Làng nghề chè Đồng Đài, xã Hợp Thành và diện tích chè hữu cơ ở HTX Ngân Sơn Trung Long).

 Người dân thôn Đồng Đài tham quan, học tập mô hình sản xuất chè hữu cơ của hộ gia đình ông Trầng Khắc Bảy

Đẩy mạnh thực hiện đồng bộ các giải pháp

Trước thực trạng sản xuất chè hữu cơ, nhất là với những khó khăn, hạn chế đặt ra trong thời gian qua, huyện Sơn Dương đã xác định cần phải đẩy mạnh và thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, đó là:

Tiếp tục thay thế các giống chè Trung du đã già cỗi bằng các giống chè lai, chè đặc sản có năng suất cao, chất lượng tốt. Đẩy mạnh các giải pháp kiểm soát chặt chẽ chất lượng vật tư đầu vào như giống, phân bón, ứng dụng quản lý dịch hại tổng hợp IPM trên cây chè, thành lập các HTX, tổ hợp tác sản xuất chè gắn với du lịch. Cấp mã số vùng trồng, nâng cao chất lượng chế biến chè thành phẩm, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân đủ điều kiện mở rộng thị trường xuất khẩu chè khô vào các thị trường như Nga, Mỹ, các tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất, Pakistan, Đài Loan và một số nước Châu Âu.

Đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả các hình thức tổ chức sản xuất quản lý trong nông nghiệp, nông thôn. Đẩy mạnh hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ nông sản gắn với chính sách khuyến khích phát triển liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị sản xuất, chế biến chè.

Tăng cường hỗ trợ các HTX vay vốn mở rộng sản xuất, chứng nhận tiêu chuẩn chất lượng, xúc tiến thương mại, chuyển giao công nghệ, xây dựng cơ sở hạ tầng chế biến, thương mại; đào tạo, tập huấn cho giám đốc các HTX về nâng cao năng lực quản lý, xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh; sản xuất nông nghiệp hàng hóa theo chuỗi liên kết; xây dựng nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý; đào tạo nâng cao năng lực quản lý, kinh doanh cho thành viên HTX; thu hút đội ngũ cán bộ trẻ có trình độ về làm việc ở HTX. 

Đẩy mạnh việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm thông qua các hội chợ, xúc tiến thương mại, lập Website bán hàng; mở rộng mạng lưới tiêu thụ sản phẩm chè, đặc biệt các sản phẩm chè đặc sản; kiểm soát chặt chẽ sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, xây dựng nhãn hiệu, từng bước xây dựng thương hiệu các sản phẩm chè, đặc biệt xây dựng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm chè đặc sản tại huyện Sơn Dương.

Huyền Nhung