Tiềm năng phát triển nông nghiệp hữu cơ còn rất lớn

Sáng ngày 20/5, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở NN-PTNT Vĩnh Phúc tổ chức Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp với chủ đề: “Giải pháp phát triển nông nghiệp hữu cơ gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm”. Diễn đàn có sự tham gia của hơn 200 đại biểu.

“Nông nghiệp hữu cơ” đang được nhắc đến nhiều

Nông nghiệp hữu cơ (NNHC) là hệ thống đồng bộ hướng tới thực hiện các quá trình với kết quả bảo đảm hệ sinh thái bền vững, thực phẩm an toàn, dinh dưỡng tốt, nhân đạo với động vật và công bằng xã hội. Không sử dụng các hóa chất nông nghiệp tổng hợp và các chất sinh trưởng phi hữu cơ, tạo điều kiện cho sự chuyển hóa khép kín trong hệ canh tác, chỉ được sử dụng các nguồn hiện có trong nông trại và các vật tư theo tiêu chuẩn của quy trình sản xuất.

Ban chủ tọa tại Diễn đàn

Năm 2021, thế giới có hơn 71 triệu ha canh tác nông nghiệp hữu cơ, tương đương khoảng 1,5% tổng diện tích canh tác. Một số quốc gia như Hoa Kỳ, Úc và Liên minh châu Âu (EU) có tốc độ phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ rất nhanh và đến nay trên thế giới có 186 quốc gia phát triển dòng sản phẩm nông nghiệp hữu cơ.

Ở Việt Nam, nông dân đã canh tác hữu cơ truyền thống từ hàng nghìn năm nay và hình thức canh tác này cũng rất được chú trọng trong những năm 50 của thế kỷ trước.

Theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, năm 2018, diện tích canh tác hữu cơ đã tăng gấp 4,1 lần so với năm 2016 và đạt khoảng 495.000 ha. Tuy nhiên, đây vẫn là con số khiêm tốn so với 71 triệu ha canh tác hữu cơ của thế giới và 11,53 triệu ha đất sản xuất nông nghiệp của Việt Nam.

Điều này cho thấy tiềm năng phát triển nông nghiệp hữu cơ ở Việt Nam còn rất lớn, khi mà nhu cầu tiêu dùng sản phẩm hữu cơ ở Việt Nam và các nước ngày càng tăng lên.

Nhận thức được xu hướng phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ trên thế giới, cũng như ở Việt Nam, Bộ NN-PTNT triển khai nhiều hoạt động để xây dựng cơ chế chính sách, tạo hành lang pháp lý cho phát triển nông nghiệp hữu cơ Việt Nam.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia Lê Quốc Thanh phát biểu tại Diễn đàn

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, cụm từ “nông nghiệp hữu cơ” đang được các cơ quan, doanh nghiệp, bà con nông dân nhắc đến rất nhiều.

Hiện nay, chúng ta đang đẩy mạnh chuyển hướng từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp; trong đó coi trọng sự phát triển lâu dài, bền vững của ngành nông nghiệp, đặc biệt là quan tâm đến sức khỏe, đến hệ sinh thái của nông nghiệp. Do đó, phát triển nông nghiệp hữu cơ không chỉ riêng của ngành nông nghiệp mà đang nhận được sự quan tâm chung của toàn xã hội.

“Được sự quan tâm của Đảng, Chính phủ và các địa phương trên cả nước, nền nông nghiệp hữu cơ ở Việt Nam đã có 1 không gian mới để phát triển”, ông Thanh chia sẻ.

Tuy nhiên, theo ông Thanh, người dân đang gặp một số khó khăn về chính sách, cơ chế hỗ trợ; quy trình canh tác, công nghệ sản xuất hữu cơ và chứng nhận hữu cơ…

Chăn nuôi hữu cơ chuyển biến mạnh mẽ

Theo Cục Chăn nuôi (Bộ NN-PTNT), NNHC nói chung và chăn nuôi hữu cơ nói riêng đã có chuyển biến mạnh mẽ. Chăn nuôi hữu cơ đang góp phần phát triển chăn nuôi bền vững, thân thiện với môi trường sinh thái.

Phát triển chăn nuôi hữu cơ là một trong những định hướng ưu tiên phát triển trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Trong những năm gần đây, chăn nuôi hữu cơ đã phát triển ở một số vật nuôi như gia cầm, lợn, bò sữa.

Tập đoàn Quế Lâm ký kết biên bản hợp tác với Trung tâm Khuyến nông các địa phương

Đại diện Cục Chăn nuôi cho biết, chăn nuôi bò sữa hữu cơ phát triển từ năm 2015, đến nay đã có một số trang trại chăn nuôi bò sữa hữu cơ quy mô lớn được Tổ chức chứng nhận quốc tế Control Union (Hà Lan) chứng nhận là: Trang trại bò sữa hữu cơ của Công ty Vinamilk với trang trại ban đầu tại tỉnh Lâm Đồng và Trang trại bò sữa hữu cơ của công ty TH True Milk tại tỉnh Nghệ An.

Sữa hữu cơ từ trang trại bò sữa hữu cơ được tổ chức quốc tế công nhận, là hướng đi đột phá của một số công ty chăn nuôi, chế biến sữa. Ngoài ra, đã có một số doanh nghiệp, trang trại chăn nuôi lợn hữu cơ của doanh nghiệp và nông hộ theo tiêu chuẩn Nhật Bản, sản phẩm được tiêu thụ ở thị trường trong nước như: Trang Trại Bảo Châu, Trang trại Anh Đào.

Tuy nhiên, chăn nuôi hữu cơ phát triển phân tán, năng suất thấp chưa tạo được sản phẩm hàng hóa lớn và ổn định. Theo ước tính của Agromonitor (2019): doanh thu đồ uống và thực phẩm hữu cơ ở Việt Nam đạt 130 triệu USD. Việt Nam là một trong những thị trường tiềm năng về tiêu thụ sản phẩm hữu cơ. Dự báo nhập khẩu sản phẩm hữu cơ sẽ tăng gấp đôi so trong năm tới.

Từ 2020 đến nay, đã có 9 tổ chức chứng nhận đăng ký hoạt động chứng nhận sản phẩm chăn nuôi hữu cơ và sản phẩm chăn nuôi được chứng nhận bao gồm: thịt lợn, thịt gà và sữa tươi.

“Chăn nuôi hữu cơ đòi hỏi có nhiều loại thức ăn hữu cơ như thức ăn nguồn gốc thực vật và thức ăn có nguồn gốc động vật. Do đó, phát triển chăn nuôi hữu cơ gặp nhiều khó khăn, chi phí sản xuất cao và khó phát triển với quy mô lớn. Ngoài ra, do giá bán các sản phẩm chăn nuôi hữu cơ không cao hơn so với sản phẩm thông thường nên tác động không nhỏ tới phát triển sản xuất và chứng nhận sản phẩm”, đại diện Cục Chăn nuôi cho biết.

Đoàn công tác tham quan mô hình sản xuất bò thịt theo hướng hữu cơ ở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc

Bà Hạ Thúy Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia chia sẻ: Hiện nay, người chăn nuôi đang gặp một số rào cản trong việc chuyển đổi sang chăn nuôi hữu cơ.

Do đó, người chăn nuôi cần phải đáp ứng một số yếu tố sau như: Chuồng trại chăn nuôi phải có khu cách ly, hàng rào bảo vệ, môi trường chăn nuôi đảm bảo sạch sẽ... Thực hiện đúng, đủ thời gian chuyển đổi trong chăn nuôi (ví dụ đối với trâu, bò thì thời gian chuyển đổi khoảng 1 năm, con bê khoảng 6 tháng...).

Bên cạnh đó, thức ăn chăn nuôi phải đạt tiêu chuẩn như không sử dụng thức ăn không rõ nguồn gốc, biến đổi gen, chiếu xạ… Ngoài ra, quy trình chăm sóc phải đạt yêu cầu, trong đó chăn nuôi phải đảm bảo “phúc lợi động vật”. Quá trình chăn nuôi phải ghi chép nhật kí chăn nuôi rõ ràng để làm tiền đề sau này cấp chứng nhận hữu cơ.   

“Chăn nuôi phải áp dụng các biện pháp an toàn sinh học, để đàn vật nuôi luôn khỏe mạnh, không bị dịch bệnh tấn công. Trong quá trình chăn nuôi phải đảm bảo quy trình đầy đủ từ giống, vệ sinh chuồng trại, quản lý chăm sóc…”, bà Hạnh nhấn mạnh.

Trước đó, vào chiều ngày 19/5, đoàn công tác của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cùng với Trung tâm Khuyến nông địa phương (Vĩnh Phúc, Hà Nội, Thái Bình…) đã đi tham quan 1 số mô hình tiêu biểu trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở tỉnh Vĩnh Phúc.

Mai Chiến