TSKH. Hà Phúc Mịch: Nông nghiệp hữu cơ đã có chỗ đứng trong nền nông nghiệp Việt Nam

Diện tích sản xuất nông nghiệp hữu cơ của nước ta tăng theo từng năm. Năm 2021, diện tích đất nông nghiệp hữu cơ đạt trên 174.000 ha, đứng trong top 10 nước có diện tích đất nông nghiệp hữu cơ lớn nhất Châu Á.

TSKH. Hà Phúc Mịch - Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam. Ảnh: Mai Chiến

Trước năm 2011, các đơn vị sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Việt Nam còn ít; chủ yếu là sản xuất hữu cơ có chứng nhận quốc tế và xuất khẩu với các sản phẩm như chè, quế hồi, gạo. Có một bộ phận nhỏ sản phẩm tiêu thụ trong nước được chứng nhận bởi PGS Việt Nam.

“Thời điểm đó, chúng ta chưa có tiêu chuẩn quốc gia về nông nghiệp hữu cơ, chưa có chính sách hỗ trợ nông nghiệp hữu cơ”, TSKH. Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam cho hay.

Theo TSHK. Hà Phúc Mịch, Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam được thành lập vào tháng 10/2011. Kể từ khi thành lập, Hiệp hội đã tập trung tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho Hội viên về kỹ thuật sản xuất hữu cơ, những lợi ích của sản xuất, thương mại và tiêu dùng sản phẩm hữu cơ.

Tuy nhiên, 5 năm đầu sau khi thành lập vẫn chưa có chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp hữu cơ và tiêu chuẩn hữu cơ quốc gia. Điều này là một trong những khó khăn trong quá trình tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho Hội viên và cộng đồng.

“Diện tích sản xuất nông nghiệp hữu cơ Việt Nam mặc dù vẫn tăng trưởng đều qua các năm nhưng các sản phẩm hữu cơ vẫn chủ yếu là được chứng nhận theo tiêu chuẩn quốc tế như EU, Canada, JAS, USDA… và chỉ có một phần nhỏ tiêu thụ trong nước gồm các sản phẩm rau PGS, một số sản phẩm gạo và rau củ quả USDA”, người đứng đầu Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam thông tin.

Tuy nhiên với sự nỗ lực vận động của Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam, sự kiên trì tích cực của các Hội viên thuộc Hiệp hội, cũng như sự ủng hộ của Chính phủ, Bộ NN-PTNT, Bộ KH&CN và các cơ quan liên quan, đến năm 2017, Tiêu chuẩn hữu cơ quốc gia ra đời: TCVN 11041:2017 (4 tiêu chuẩn) và năm 2018 Bộ KH&CN ban hành TCVN 11041:2018 (4 tiêu chuẩn) và Chính phủ ban hành Nghị định 109/2018/NĐ-CP.

Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ khẳng định: Năm 2018, Chính phủ ban hành Nghị định 109/2018/NĐ-CP đã có nhiều tác động tích cực đến thị trường. Tổng diện tích sản xuất hữu cơ năm 2019 tăng khoảng 12% so với năm 2018.

Tuy nhiên, năm 2020 và 2021, đại dịch Covid-19 đã tác động không nhỏ đến sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ trong nước; nhiều chuỗi cung ứng gián đoạn, thậm chí đứt gãy, nhiều doanh nghiệp hữu cơ đã phải từ bỏ chứng nhận và vùng sản xuất vì không thể xuất khẩu hàng. Do đó, diện tích hữu cơ năm 2020 và 2021 đều có xu hướng giảm so với năm 2019, song chủ yếu là giảm diện tích khai thác thủy sản (năm 2020 giảm khoảng 51% so với năm 2019).  

Năm 2021, diện tích đất nông nghiệp hữu cơ Việt Nam đạt trên 174.000 ha. Ảnh: Mai Chiến

Năm 2022, với sự phục hồi của nền kinh tế, cùng hỗ trợ của Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ giai đoạn 2020 - 2030, Việt Nam vẫn đang duy trì sản xuất với hơn 200 doanh nghiệp được chứng nhận hữu cơ với đa dạng sản phẩm từ chè, gia vị, sữa, rau, quả, tôm...  

“Để đạt được điều đó cần sự hỗ trợ của Chính phủ, sự ủng hộ và quản lý của Bộ NN-PTNT, Bộ KH&CN… và nỗ lực của nông dân, HTX, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm hữu cơ Việt Nam. Trong đó, Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ cũng góp công, góp sức để đưa phong trào nông nghiệp hữu cơ của Việt Nam đi đúng hướng và kết nối với các phong trào nông nghiệp hữu cơ trên thế giới”, TSHK. Hà Phúc Mịch nhấn mạnh.

TSKH. Hà Phúc Mịch cho rằng, từ khi ban hành Nghị định số 109/2018/NĐ-CP đến nay đã trở thành mốc son, dấu ấn lịch sử phát triển nông nghiệp hữu cơ Việt Nam, là văn bản quy phạm pháp luật cao nhất hiện nay cho phát triển nông nghiệp hữu cơ.

Nghị định được soạn thảo theo thể thức nhanh, rút gọn, thể hiện sự quan tâm sâu sát của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, tạo điều kiện cho xây dựng, phát triển nông nghiệp hữu cơ. Mặc dù, giai đoạn qua có ảnh hưởng rất lớn của đại dịch Covid-19 nhưng các cấp chính quyền và nhân dân đã bằng nhiều giải pháp, triển khai, thực hiện, vận dụng chính sách ưu tiên cho phát triển nông nghiệp hữu cơ.

“Nếu năm 2010 chỉ có 7 tỉnh, thành phía Bắc thực hành sản xuất nông nghiệp hữu cơ, thì đến nay đã được triển khai trên khắp cả nước. Nông nghiệp hữu cơ, sản xuất hữu cơ đã được cộng đồng chào đón, quan tâm, đã trở thành xu thế tất yếu. Đặc biệt, nông nghiệp hữu cơ đã xác định vị trí, chỗ đứng trong nền nông nghiệp Việt Nam”, TSHK. Hà Phúc Mịch bộc bạch.

Mai Chiến