Yên Bái: Nỗ lực đưa loại cây này thành 1 trong 10 cây trồng chủ lực của tỉnh

Cây chè đã được tỉnh Yên Bái xác định là cây trồng có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế nhằm phát huy những ưu thế sẵn có về đất đai, lao động... góp phần xoá đói giảm nghèo.

 

Chè cổ thụ Shan Tuyết ở Suối Giàng. Ảnh: Thanh Sơn.

Theo thống kê, hiện nay, tỉnh Yên Bái có trên 2.290 ha chè đặc sản Shan tuyết và đáng chú ý, vùng chè Shan tuyết tại xã Suối Giàng, huyện Văn Chấn có tới 400 gốc chè cổ thụ được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là Cây di sản Việt Nam. Ngoài ra, còn có khoảng 40.000 gốc chè cổ thụ mọc thành rừng trên các dãy núi cao, có độ tuổi từ 100 năm trở lên, được xếp trong Top 6 giống chè thủy tổ của thế giới.

Tuy nhiên, đến nay, diện tích trồng chè toàn tỉnh chỉ còn hơn 7.600 ha, cho sản lượng búp tươi đạt hơn 74.000 tấn/năm. Trong đó, có 2.668 ha là chè lai LDP, 1.551 ha chè nhập nội và 1.688 ha chè trung du. Tổng sản lượng chè đen, chè xanh chỉ đạt 20.000 tấn/năm với giá trị sản phẩm đạt gần 400 tỷ đồng.

Ông Đinh Đăng Luận, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Yên Bái cho biết, nguyên nhân dẫn tới sự sụt giảm về sản lượng, diện tích trồng chè của tỉnh Yên Bái là do thiếu quy hoạch vùng nguyên liệu tập trung, quy mô lớn để đầu tư thâm canh. Mối liên kết giữa cơ sở chế biến và người trồng chè lỏng lẻo, không ổn định về giá cả; chính sách hỗ trợ các hộ, doanh nghiệp, đơn vị sản xuất, chế biến, kinh doanh chè chưa đủ mạnh.

Để khôi phục lại diện tích trồng chè, lấy lại thương hiệu từ sản phẩm chè, tỉnh Yên Bái đang chuyển đổi cơ cấu sản phẩm theo hướng giảm tỷ trọng chè đen từ 85% xuống còn 65%; tăng tỷ trọng sản phẩm chè xanh từ 15% lên 35% và chè đặc sản. Đồng thời, tiếp tục làm tốt việc xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu và sở hữu trí tuệ.

Trong thời gian tới, diện tích chuyên canh tập trung sẽ tăng lên khoảng 5.000 ha. Trong đó, diện tích được sản xuất theo tiêu chuẩn chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ... đạt 1.500 ha. Cùng đó, phát triển mở rộng thêm diện tích chè Shan đặc sản hữu cơ khoảng 2.200 ha, đưa sản lượng chè Shan búp tươi đạt 7.000 tấn/năm.

Theo Trung tâm Khuyến nông Yên Bái, trong những năm qua, cây chè đã được tỉnh Yên Bái xác định là cây trồng có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế nhằm phát huy những ưu thế sẵn có về đất đai, lao động, việc tập trung đầu tư thâm canh, cải tạo và phát triển diện tích, xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, tăng thu nhập góp phần xoá đói giảm nghèo.

Tại Yên Bái, diện tích chè được trồng trên địa bàn 8 huyện, thành phố (119 xã, phường, thị trấn). Gồm nhiều giống chè khác nhau có thể sản xuất và chế biến được chè xanh chất lượng cao như Shan tuyết, Bát Tiên, Phúc Vân Tiên, LDP1, LDP2... Số diện tích tập trung chủ yếu ở các huyện Văn Chấn 4.900 ha, Yên Bình 567,96 ha và Trấn Yên 904 ha...

Các diện tích chè trên địa bàn tỉnh được trồng trên đất sườn đồi có độ dốc trung bình, đất bằng có thể chủ động tưới nước, áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác để sản xuất chè xanh chất lượng cao, an toàn đối với cộng đồng và thân thiện với môi trường.

Tại một số vùng trồng tập trung gắn với cơ sở chế biến việc thu mua và chế biến tương đối ổn định, cơ bản lượng chè búp tươi tại các vùng này được tiêu thụ hết và đã tạo thu nhập ổn định cho người dân.

Toàn vùng có 10 cơ sở chế biến chè (nhà máy, xưởng chế biến nhỏ) và 46 bom quay tay. Sản phẩm chế biến là chè xanh. Trong đó có 1 xưởng xây dựng và hoàn thành năm 2015 (Xưởng sản xuất chế biến chè Suối Giàng, công suất chế biến 2 tấn chè búp tươi/ngày do dự án QSEAP hỗ trợ). Đối với các vùng chè tập trung có sản lượng, các cơ sở chế biến ước đạt 3.000 tấn chè búp tươi.

Trong khi đó, công tác thông tin tuyên truyền quảng bá, đăng tải thông tin miễn phí giới thiệu về sản phẩm và doanh nghiệp trên các website của Sở Công Thương, Cổng thông tin điện tử của tỉnh, sàn giao dịch thương mại điện tử của tỉnh và một số cơ quan thông tấn báo chí khác.

Yên Bái đang nỗ lực thực hiện để chè là 1 trong 10 cây trồng chủ lực

Trung tâm Khuyến nông Yên Bái đã hỗ trợ các doanh nghiệp chè Đức Thiện, HTX chè Suối Giàng tham gia thực hiện Dự án “Thành lập ngạch hữu cơ và thương mại bình đẳng cho sản phẩm chè Suối Giàng” trong khuôn khổ chương trình hợp tác giữa tỉnh Yên Bái và tỉnh Val-de-Marne (Cộng hòa Pháp), thực hiện chứng nhận trên 300 ha tại xã Suối Giàng, huyện Văn Chấn. Tư vấn và hỗ trợ cho huyện Trạm Tấu xây dựng và triển khai thực hiện đề án phát triển vùng chè Phìn Hồ.

Về định hướng phát triển sản xuất chè an toàn theo hướng hữu cơ trong những năm tới, theo Trung tâm Khuyến nông Yên Bái, tỉnh cần tập trung vào các huyện có vùng chè lớn, có điều kiện thâm canh và mở rộng diện tích chè như Văn Chấn, Trấn Yên, Yên Bình...

Trong đó, cần xây dựng và hình thành được những vùng sản xuất chè an toàn nhằm tạo ra nguồn nguyên liệu sạch, có chất lượng cao tại các xã như Bình Thuận, Thượng Bằng La, Suối Giàng. Khuyến khích các doanh nghiệp, cơ sở chế biến chè trên địa bàn đầu tư nâng cấp dây chuyền công nghệ chế biến theo hướng chuyên sâu để nâng cao giá trị sản phẩm.

Ngoài ra, các địa phương cần tích cực trong việc xây dựng nhãn hiệu sản phẩm, thương hiệu vùng và đăng ký sở hữu trí tuệ. Phấn đấu 100% sản phẩm đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Đồng thời, gia tăng tỷ lệ sản phẩm chè xanh, chè đặc sản, chè hữu cơ đạt trên 30%.

Trung tâm Khuyến nông tỉnh Yên Bái cũng tiếp tục thực hiện đề án phát triển giống chè Shan - sản phẩm đặc sản tại các huyện vùng cao trong tỉnh...

Trung tâm Khuyến nông tỉnh Yên Bái cũng định hướng tái cơ cấu ngành chè Yên Bái theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, phát triển bền vững các mối quan hệ giữa trồng chè - chế biến - tiêu thụ sản phẩm.

Đồng thời, sắp xếp các cơ sở chế biến, đổi mới thiết bị, công nghệ, đa dạng hoá sản phẩm, nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm mang lại giá trị gia tăng cao, nâng cao thu nhập cho người sản xuất, kinh doanh chè là mục tiêu mà tỉnh Yên Bái đang nỗ lực thực hiện để chè là 1 trong 10 cây trồng chủ lực.

Hạ Vy (T/H)