Các bước ủ phân hữu cơ từ phân chuồng, bà con cần nắm vững

Sử dụng phân bón hữu cơ và các biện pháp sinh học trong phòng trừ sâu bệnh gây hại, hạn chế các chất kích thích tăng trưởng... là những cách làm được nhiều nông dân áp dụng trong sản xuất nông nghiệp, góp phần bảo vệ môi trường.

Từ xa xưa ông cha ta đã biết tận dụng phế phẩm nông nghiệp để làm phân bón, tuy nhiên với sự phát triển của nền nông nghiệp hóa thì việc lạm dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu trong sản xuất, trồng trọt ngày càng nhiều. Dẫn đến tình trạng đất đai bị chai sần, giảm đi sự màu mỡ, mất cân bằng sinh thái... Vậy tại sao chúng ta không nghĩ đến việc tự sản xuất phân bón hữu cơ thân thiện với môi trường không gây độc hại cho người và động vật để cung cấp cho cây trồng.

Ủ phân đúng quy trình cho nguồn phân bón hữu cơ hiệu quả.

Theo các chuyên gia, nguồn phân hữu cơ truyền thống bà con nông dân thường hay sử dụng là phân bò, phân heo, phân gà gọi chung là phân chuồng rất tốt cho cây trồng.

Nhưng trong trường hợp phân chuồng chưa hoai mục hết có chứa nhiều loại nấm bệnh gây hại, chính vì thế việc bổ sung vi sinh trong quá trình ủ hoai không những giúp phân mau hoai mục hơn mà còn tăng cường hàm lượng dinh dưỡng, tạo hệ sinh vật có ích phát triển đối kháng với nấm bệnh phát triển trên cây trồng.

Tác dụng của phân hữu cơ đối với cây trồng

Nếu như trước đây, bà con dùng phân chuồng bón cho cây trồng mới hiệu quả thì hiện nay, với các chế phẩm vi sinh, bà con có thể tận dụng tất cả các xác bã như lá, cỏ, xơ dừa, vỏ cà phê, trấu, mùn cưa… để ủ thành phân có giá trị dinh dưỡng cao.

Tuy nhiên, để có được nguồn phân hữu cơ tốt nhất, bà con nông dân cần phải nắm được các bước trước khi bắt tay vào ủ phân hữu cơ từ phân chuồng sao cho hiệu quả nhất. Dưới đây là hướng dẫn của các chuyên gia về quy trình ủ phân hữu cơ bà con cần nắm vững:

Ủ phân hữu cơ bằng chế phẩm EMIC

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

Nguyên liệu để ủ phân hiện khá phong phú, có nguồn gốc từ phụ phẩm nông nghiệp như bã mía, rơm rạ, trấu, mùn cưa, vỏ cà phê, vỏ trái ca cao, thân cây xanh, lá cây khô…

khoảng từ 5m3- 6m3, phân NPK 2kg, hoặc phân gia súc, gia cầm hoặc bã thải từ các hầm biogas khoảng từ 1- 1.5 tạ, 2kg chế phẩm vi sinh EM FERT -1, trong chế phẩm này, có chứa 2 chủng vi sinh quan trọng chuyên ủ phân vi sinh, đó là EM và Trichoderma.

Nguyên liệu dùng để ủ phân thì kích thước càng nhỏ càng tốt, nguyên liệu có kích thước lớn hơn 20 cm thì cần chặt ngắn khoảng 1 gang tay.  Đối với rơm rạ tươi cần ủ từ 25- 30 ngày trước khi đưa vào phối trộn. Đối với rơm rạ khô nên tưới ẩm trước khi ủ ít nhất 12 giờ.

Bước 2: Chọn nơi ủ

Chọn ủ ở những nơi thuận tiện cho việc sử dụng phân sau này. Nơi ủ nên có nền đất nện hoặc xi măng, nơi ủ phải khô ráo, hoặc lót nền đất bằng bạt nilon. Nên rạch rãnh xung quanh để nước ủ phân chảy vào hố gom nhỏ, tránh chảy ra ngoài khi tưới ẩm quá, có thể ủ trong nhà kho, chuồng nuôi không còn sử dụng, diện tích nền khoảng  3m2/tấn nguyên liệu ủ.

Bước 3: Chuẩn bị dụng cụ

Vật liệu để làm mái: Có thể dùng các vật liệu sẵn có như bạt, bao tải,  bao nilon, che đậy và các loại lá để làm mái chắn ánh nắng, giữ nhiệt trong khi ủ.

Bước 4: Trộn chế phẩm với nguyên liệu ủ

Để trộn đều chế phẩm EM FERT -1 vào nguyên liệu ủ, bà con nên hòa tan chế phẩm vào 200 lít nước sau đó chia đều thành 5 phần và một lượng phân rắc cũng chia thành 5 phần, sau đó cho một phần chế phẩm vào bình ôzoa nước, khuấy đều, tiến hành rải một phần phân rắc mỗi chiều khoảng 3 bước chân, tưới đều chế phẩm lên mỗi lớp phân rắc đã rải, nếu khô thì tưới thêm nước, lượng nước kể cả nước dùng để tưới lên chế phẩm từ 1 nửa ô zoa đến 2 ôzoa, tùy thuộc vào rác ướt hay rác khô, cứ tiếp tục từng lớp như thế cho đến khi hoàn thành.

Bước 5: Che phủ và bảo quản

Sau khi ủ xong, bà con nên đậy đống ủ bằng bạt hoặc nilon, để bảo đảm tốt hơn và tránh ánh nắng trực tiếp, nên che thêm tấm che bằng lá hoặc mái lợp. Vào mùa đông phải che đậy kỹ để nhiệt độ đống ủ phải duy trì ở mức từ 40- 50 độ C.

Bước 6: Đảo đều và bổ sung nước, không khí

Sau khi ủ vài ngày nhiệt độ của đống ủ tăng lên khoảng 40- 50 độ C, nhiệt độ này làm cho nguyên liệu ủ bị khô và không khí cần cho hoạt động của vi sinh vật cũng ít dần, vì vậy cứ khoảng từ 7- 10 ngày tiến hành kiểm tra, đảo trộn, nếu nguyên liệu khô thì đổ thêm nước.

Tùy theo loại nguyên liệu mà thời gian ủ khác nhau, phụ phẩm nông nghiệp khác như phân gia súc, gia cầm, lá cây xanh, thì thời gian ủ khoảng 35 ngày, lá mía, lá cà phê, lá điều, lõi thân cây bắp, vỏ cà phê, vỏ ca cao thì thời gian ủ có thể đến 60 ngày.

Phân hữu cơ sử dụng theo phương pháp trên có thể sử dụng để thay thế cho 20 – 30 % lượng phân hóa học hàng năm mang lại hiệu quả kinh tế rất cao và đạt hiệu quả lâu dài trong việc cải tạo và giữ gìn chất đất trong nông nghiệp.

Tùy theo nhu cầu của từng loại cây trồng và nguyên liệu sẵn có mà bà con có thể chọn lựa các nguyên liệu để ủ phân khác nhau.

Ví dụ: Cây họ cam, quýt thì thích hợp với phân trâu bò; hoa màu, tiêu thì thích hợp với phân gia cầm như phân cút, phân gà; phân heo thì phù hợp với chuối và các loại cây có củ…

Khi ủ phân hữu cơ cần bổ sung thêm urê, lân nhằm bảo đảm thêm dinh dưỡng trong phân ủ ra. Bên cạnh đó, quá trình ủ còn bổ sung thêm vôi để nâng cao độ PH, đẩy mạnh hoạt động của nấm, rút ngắn thời gian ủ. Sau khi ủ xong, tránh phơi trực tiếp dưới ánh nắng và sử dụng tốt nhất trong vòng 1 năm.

Xuân Hiền