Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Cẩm nang 01/01/2025 15:16

Thái Hà

Theo dõi nnhc.vn trên

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu ngày càng tăng về thực phẩm an toàn, nông nghiệp hữu cơ đang trở thành một xu hướng tất yếu. Khác với phương pháp canh tác truyền thống dựa vào phân bón hóa học và thuốc trừ sâu, nông nghiệp hữu cơ tập trung vào việc xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp cân bằng và bền vững, trong đó đất đóng vai trò trung tâm. “Tấc đất, tấc vàng” đúng cả với nghĩa bóng và nghĩa đen.

Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Ảnh minh họa.

Đất không chỉ là nơi cây trồng bám rễ mà còn là một hệ thống phức tạp với vô số vi sinh vật, chất hữu cơ và các quá trình sinh hóa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất cây trồng. Bài viết này sẽ đi sâu vào vai trò then chốt của đất trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, làm rõ tầm quan trọng của việc quản lý và bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này. Đất là kho chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của cây trồng, bao gồm các chất đa lượng như Nitơ, Phốt pho, Kali, trung lượng như Canxi, Magie, Lưu huỳnh và vi lượng như Sắt, Kẽm, Mangan, Bo…

Trong nông nghiệp hữu cơ, việc duy trì và cải thiện độ phì nhiêu của đất được ưu tiên hàng đầu. Điều này được thực hiện thông qua nhiều biện pháp như sử dụng phân hữu cơ từ phân chuồng, phân xanh, compost, bã thực vật không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng. Trồng cây họ đậu có khả năng cố định Nitơ từ không khí vào đất, làm giàu nguồn dinh dưỡng tự nhiên cho đất. Luân canh cây trồng bằng cách thay đổi các loại cây trồng theo mùa giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất, hạn chế sâu bệnh và cỏ dại.

Canh tác tối thiểu bằng cách hạn chế tối đa việc cày xới đất giúp bảo vệ cấu trúc đất và hệ vi sinh vật. Chất hữu cơ trong đất đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Nó không chỉ là nguồn cung cấp trực tiếp các chất dinh dưỡng mà còn tạo thành phức hợp với các khoáng chất, giúp cây trồng hấp thụ dễ dàng hơn. Đồng thời, chất hữu cơ còn cải thiện khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng của đất, giảm thiểu sự thất thoát dinh dưỡng do rửa trôi. Đất là một hệ sinh thái sống động với vô số vi sinh vật, bao gồm vi khuẩn, nấm, xạ khuẩn, vi tảo và các vi sinh vật khác.

Đất tạo thành một mạng lưới phức tạp, tham gia vào nhiều quá trình quan trọng như phân hủy chất hữu cơ thành các chất dinh dưỡng đơn giản mà cây trồng có thể hấp thụ, chuyển hóa chất dinh dưỡng như tham gia vào các quá trình chuyển hóa Nitơ, Phốt pho, Lưu huỳnh giúp cây trồng sử dụng hiệu quả hơn, kiểm soát sâu bệnh hại bằng khả năng ức chế hoặc tiêu diệt các tác nhân gây bệnh cho cây trồng, và cải thiện cấu trúc đất bằng cách tạo ra các chất kết dính, giúp các hạt đất liên kết với nhau, tạo thành cấu trúc tơi xốp và thông thoáng. Trong nông nghiệp hữu cơ, việc bảo vệ và khuyến khích sự phát triển của hệ vi sinh vật đất được đặc biệt chú trọng. Việc tránh sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu hóa học là yếu tố then chốt, bởi chúng có thể gây hại cho hệ vi sinh vật, làm mất cân bằng hệ sinh thái đất.

Cấu trúc đất tốt có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển của cây trồng. Đất tơi xốp, thông thoáng giúp rễ cây phát triển dễ dàng, tăng khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng, gây hại cho rễ cây. Chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện cấu trúc đất. Nó giúp kết dính các hạt đất lại với nhau, tạo thành các kết cấu ổn định, giúp đất tơi xốp và thông thoáng. Đất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nước và không khí. Đất có khả năng giữ nước và cung cấp nước cho cây trồng trong suốt quá trình sinh trưởng. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng. Cấu trúc đất tốt sẽ giúp đất thông thoáng, cung cấp đủ oxy cho rễ cây hô hấp.

Để đảm bảo vai trò then chốt của đất trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, việc quản lý và bảo vệ đất một cách bền vững là vô cùng quan trọng. Cần áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất như trồng cây che phủ, canh tác theo đường đồng mức, hạn chế cày xới giúp hạn chế xói mòn, bảo vệ cấu trúc đất và độ phì nhiêu. Sử dụng phân hữu cơ và các chất cải tạo đất cung cấp chất hữu cơ cho đất giúp cải thiện cấu trúc, độ phì nhiêu và hệ vi sinh vật. Kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại bằng các biện pháp sinh học như sử dụng thiên địch, vi sinh vật có lợi, các chế phẩm sinh học giúp kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại một cách tự nhiên, không gây hại cho đất. Luân canh cây trồng hợp lý giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất, hạn chế sâu bệnh và cỏ dại.

Đất đóng vai trò then chốt trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Nó không chỉ là nền tảng vật lý mà còn là một hệ sinh thái sống động, cung cấp dinh dưỡng, hỗ trợ hệ vi sinh vật đa dạng, cải thiện cấu trúc và khả năng điều hòa nước, không khí. Việc quản lý và bảo vệ đất một cách bền vững là yếu tố quyết định đến sự thành công của hệ thống canh tác này. Bằng cách duy trì độ phì nhiêu của đất, khuyến khích sự phát triển của vi sinh vật đất và áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất, chúng ta có thể xây dựng một nền nông nghiệp hữu cơ bền vững, cung cấp thực phẩm an toàn và bảo vệ môi trường./.

Tags:

Bài liên quan

Tác dụng của thực phẩm hữu cơ đối với sức khỏe con người

Sản phẩm hữu cơ 30/05/2025 10:28

Thực phẩm hữu cơ đã trở nên bùng nổ và phổ biến trong hai thập kỷ qua. Bài viết này sẽ đưa ra nhằm phân tích hàm lượng chất dinh dưỡng và tác dụng của thực phẩm hữu cơ đối với sức khỏe con người.

Nông nghiệp hữu cơ có gì khác với nông nghiệp thông thường?

Nghiên cứu trao đổi 29/05/2025 15:13

Sản xuất “hữu cơ” từ lâu đã được hiểu như một hình thức sản xuất “lành mạnh và thân thiện với môi trường”. Sản phẩm hữu cơ được sản xuất mà không sử sụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật hoá học.

Đưa nông nghiệp hữu cơ về vùng sâu vùng xa, tiềm năng lớn nhưng còn nhiều trăn trở

Nghiên cứu trao đổi 25/05/2025 09:25

Trong những năm gần đây, nông nghiệp hữu cơ ngày càng được quan tâm như một hướng đi tất yếu của nền sản xuất nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Trước áp lực ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và nhu cầu tiêu dùng thực phẩm an toàn, mô hình sản xuất này được xem là giải pháp toàn diện. Tuy nhiên, tại nước ta, nông nghiệp hữu cơ vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu và chủ yếu tập trung ở các khu vực có điều kiện thuận lợi. Câu hỏi đặt ra là: liệu có thể đưa nông nghiệp hữu cơ về chiều sâu, vùng xa, những khu vực thường được xem là “vũng trũng” của phát triển nông nghiệp được không?

Quảng Trị: Ứng dụng chế phẩm vi sinh vật trong sản xuất nông nghiệp bền vững

Chế phẩm sinh học 21/05/2025 15:13

Để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp hữu cơ, Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Trị đã chỉ đạo Trung tâm Nghiên cứu, Chuyển giao công nghệ và Đổi mới sáng tạo Quảng Trị tập trung nghiên cứu sản xuất các loại chế phẩm sinh học và được ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu cao trên nhiều lĩnh vực.

Đắk Lắk: Chủ động thích ứng, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp

Trong nước 20/05/2025 08:24

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, việc tổ chức sản xuất nông nghiệp hiệu quả, bền vững đang trở thành yêu cầu cấp thiết đối với các địa phương. Nhằm đảm bảo sản xuất vụ Hè Thu 2025 đạt kết quả cao nhất, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk vừa ban hành văn bản hướng dẫn khung lịch thời vụ và cơ cấu giống cây trồng, đồng thời triển khai kế hoạch sản xuất chi tiết đến từng huyện, thị xã, thành phố trong toàn tỉnh.

Đâu là nguyên nhân khiến nông dân chưa thực sự mặn mà với nông nghiệp hữu cơ?

Nghiên cứu trao đổi 18/05/2025 14:22

Ở nhiều quốc gia phát triển, nông nghiệp hữu cơ đã chiếm một tỉ trọng đáng kể trong tổng sản lượng nông nghiệp và mang lại giá trị kinh tế cao. Tại Việt Nam, tuy khái niệm nông nghiệp hữu cơ đã không còn xa lạ, nhưng trên thực tế, số lượng nông dân tham gia vào mô hình sản xuất này vẫn còn khá khiêm tốn. Nhiều địa phương triển khai mô hình hữu cơ đã gặp không ít khó khăn trong việc mở rộng quy mô do nông dân không mặn mà tham gia.

CÁC TIN BÀI KHÁC

Đưa nông nghiệp hữu cơ về vùng sâu vùng xa, tiềm năng lớn nhưng còn nhiều trăn trở

Nghiên cứu trao đổi 25/05/2025 09:25

Thủ tướng chỉ đạo "khẩn", giao công an xử lý hành vi gian lận mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng

Cẩm nang 24/05/2025 12:35

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký Công điện số 71/CĐ-TTg ngày 23/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu sầu riêng bền vững.

6 bước canh tác rươi kết hợp sản xuất lúa hữu cơ

Cẩm nang 24/05/2025 11:53

Ở Việt Nam, rươi phân bố ở hầu hết cac vùng cửa sông từ Bắc đến Nam; tại những vùng nước lợ có chế độ thủy triều lên xuống và có độ muối thấp.

Nông nghiệp Công nghệ cao sẽ trở thành ngành có thu nhập hấp dẫn

Cẩm nang 21/05/2025 15:18

Kết hợp giữa nông nghiệp truyền thống và công nghệ hiện đại, Nông nghiệp Công nghệ cao có thu nhập hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số thời đại mới.

Vì sao người sản xuất khó đạt chứng nhận hữu cơ?

Cẩm nang 16/05/2025 09:14

Hiện nay tại Việt Nam, nhu cầu về thực phẩm sạch và an toàn ngày càng tăng, đặc biệt là ở đô thị lớn. Tuy nhiên, để được công nhận là sản phẩm hữu cơ và mang nhãn “chứng nhận hữu cơ” trên bao bì, các cá nhân, tổ chức sản xuất sản phẩm phải vượt qua một quá trình kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt. Để đạt được chứng nhận cơ không đơn giản là thay đổi phương pháp canh tác mà là cả một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự đầu tư dài hạn, kiến thức chuyên sâu và cam kết cao về đạo đức.

Thực hành vệ sinh đối với rau quả tươi nền tảng cho an toàn thực phẩm

Cẩm nang 14/05/2025 09:58

Rau quả tươi đóng vai trò thiết yếu trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày, cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ và các hợp chất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, do đặc tính sinh học và quá trình sinh trưởng tiếp xúc trực tiếp với môi trường, rau quả tươi tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm, từ vi sinh vật gây bệnh, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng đến các tác nhân vật lý.

Hiệu quả và bền vững bước chuyển mình tất yếu của nông nghiệp hiện đại

Cẩm nang 12/05/2025 15:34

Trong khi dân số toàn cầu ngày càng gia tăng, tài nguyên thiên nhiên ngày càng khan hiếm và những thách thức từ biến đổi khí hậu, ngành nông nghiệp đang trải qua một cuộc cách mạng sâu rộng, chuyển mình từ phương thức canh tác truyền thống sang nông nghiệp hiện đại. Đây không chỉ là việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất mà còn là sự thay đổi trong tư duy, cách tiếp cận và quản lý toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp, hướng đến mục tiêu năng suất cao, chất lượng tốt, hiệu quả kinh tế và đặc biệt là tính bền vững.

Thủy sản hữu cơ hướng đến sự cân bằng giữa kinh tế, xã hội và môi trường

Cẩm nang 12/05/2025 08:48

Việt Nam, với bờ biển dài hơn 3.260 km, hệ thống sông ngòi, kênh rạch dày đặc và vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn, có tiềm năng to lớn để phát triển ngành thủy sản. Thủy sản không chỉ đóng góp quan trọng vào an ninh lương thực, tạo việc làm và thu nhập cho hàng triệu người dân, mà còn là một trụ cột kinh tế quan trọng, mang về nguồn ngoại tệ lớn cho đất nước.

Phân biệt thủy sản và hải sản: Ranh giới mỏng manh, chung một giá trị

Cẩm nang 10/05/2025 10:26

Trong thế giới ẩm thực và kinh tế biển, hai thuật ngữ "thủy sản" và "hải sản" thường được sử dụng, đôi khi gây ra sự nhầm lẫn. Mặc dù có những điểm giao thoa nhất định, chúng lại mang những sắc thái riêng biệt về nguồn gốc, môi trường sống và phạm vi bao hàm. Hiểu rõ sự khác nhau và giống nhau giữa thủy sản và hải sản không chỉ giúp chúng ta sử dụng ngôn ngữ chính xác hơn mà còn có cái nhìn toàn diện hơn về nguồn lợi từ môi trường nước.

Nước thải chăn nuôi: Gánh nặng môi trường và bài toán phát triển bền vững

Nghiên cứu trao đổi 06/05/2025 09:04

Ngành chăn nuôi đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực và phát triển kinh tế của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, sự tăng trưởng nhanh chóng về quy mô và mật độ chăn nuôi đã và đang đặt ra những thách thức không nhỏ về vấn đề môi trường, đặc biệt là vấn đề nước thải chăn nuôi. Với thành phần phức tạp và hàm lượng chất ô nhiễm cao, nước thải chăn nuôi nếu không được quản lý và xử lý đúng cách sẽ gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho môi trường đất, nước, không khí và sức khỏe cộng đồng.

Chính sách đất đai giữ vai trò quan trọng trong việc định hướng và thúc đẩy nông nghiệp bền vững

Nông nghiệp xanh 05/05/2025 13:35

Việt Nam là một quốc gia nông nghiệp với 84% diện tích đất tự nhiên là đất nông nghiệp và gần 62% dân số sống ở nông thôn. Do đó, chính sách đất đai giữ vai trò quan trọng trong việc định hướng và thúc đẩy nông nghiệp bền vững.

Những lưu ý về giữ gìn sức khỏe trong mùa nắng nóng

Cẩm nang 05/05/2025 09:50

Thời tiết nắng nóng kéo dài, với nhiệt độ và độ ẩm cao, có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Cơ thể chúng ta phải làm việc vất vả hơn để duy trì nhiệt độ ổn định, dẫn đến mất nước, điện giải, và tăng nguy cơ say nắng, say nóng, kiệt sức, chuột rút, và các bệnh về da. Đặc biệt, trẻ em, người lớn tuổi, người có bệnh nền và những người làm việc ngoài trời là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Việc hiểu rõ những nguy cơ này là bước đầu tiên để chủ động phòng tránh.

XEM THÊM

Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Bài liên quan

Tác dụng của thực phẩm hữu cơ đối với sức khỏe con người

Nông nghiệp hữu cơ có gì khác với nông nghiệp thông thường?

Đưa nông nghiệp hữu cơ về vùng sâu vùng xa, tiềm năng lớn nhưng còn nhiều trăn trở

Quảng Trị: Ứng dụng chế phẩm vi sinh vật trong sản xuất nông nghiệp bền vững

Đắk Lắk: Chủ động thích ứng, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp

Đâu là nguyên nhân khiến nông dân chưa thực sự mặn mà với nông nghiệp hữu cơ?

CÁC TIN BÀI KHÁC

Đưa nông nghiệp hữu cơ về vùng sâu vùng xa, tiềm năng lớn nhưng còn nhiều trăn trở

Thủ tướng chỉ đạo "khẩn", giao công an xử lý hành vi gian lận mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng

6 bước canh tác rươi kết hợp sản xuất lúa hữu cơ

Nông nghiệp Công nghệ cao sẽ trở thành ngành có thu nhập hấp dẫn

Vì sao người sản xuất khó đạt chứng nhận hữu cơ?

Thực hành vệ sinh đối với rau quả tươi nền tảng cho an toàn thực phẩm

Hiệu quả và bền vững bước chuyển mình tất yếu của nông nghiệp hiện đại

Thủy sản hữu cơ hướng đến sự cân bằng giữa kinh tế, xã hội và môi trường

Phân biệt thủy sản và hải sản: Ranh giới mỏng manh, chung một giá trị

Nước thải chăn nuôi: Gánh nặng môi trường và bài toán phát triển bền vững

Chính sách đất đai giữ vai trò quan trọng trong việc định hướng và thúc đẩy nông nghiệp bền vững

Những lưu ý về giữ gìn sức khỏe trong mùa nắng nóng

ĐỌC NHIỀU

Thực hư vụ Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam bị tố chế biến lợn, gà bệnh để bán ra thị trường?

Huyện Krông Nô (Đắk Nông): Tập trung xử lý việc nước sinh hoạt tại xã Nâm Nung bị vẩn đục

Thị trường nông sản 01/6/2025: Giá lúa gạo biến động nhẹ, cà phê giảm mạnh 1.200 đồng/kg

Trồng "cây tiền tỷ" thời "một cái khó ló 3 cái giảm"

Củng cố vùng trồng, nâng cao chất lượng sầu riêng xuất khẩu

TẠP CHÍ IN