Giáo sư Bùi Huy Đáp nhà nông học hàng đầu của Việt Nam

Nghiên cứu trao đổi 24/12/2024 10:48

Thái Hà

Theo dõi nnhc.vn trên

Giáo sư Bùi Huy Đáp (1919-2004) là một nhà nông học nổi tiếng của Việt Nam, người đã có những đóng góp to lớn cho nền nông nghiệp nước nhà, đặc biệt là trong lĩnh vực lúa nước. Ông được biết đến như một trong hai nhà nông học xuất sắc nhất của Việt Nam, bên cạnh Bác sỹ nông học Lương Định Của. Cuộc đời và sự nghiệp của Giáo sư Bùi Huy Đáp là một minh chứng cho tinh thần lao động miệt mài, không ngừng nghỉ vì sự phát triển của nông nghiệp và đời sống của người nông dân.

Giáo sư Bùi Huy Đáp nhà nông học hàng đầu của Việt Nam

Chân dung GS Bùi Huy Đáp.

Tuổi thơ và con đường học vấn: Bùi Huy Đáp sinh ra tại Vụ Bản, Nam Định, trong một gia đình nông dân nghèo. Tuy hoàn cảnh khó khăn, nhưng ông được cha mẹ tạo điều kiện cho ăn học đầy đủ. Với tinh thần ham học hỏi và ý chí vươn lên, ông đã tốt nghiệp kỹ sư Nông nghiệp tại trường Đại học Nông lâm Đông Dương (tiền thân của Học viện Nông nghiệp Việt Nam ngày nay) vào năm 1940.

Những đóng góp cho nền nông nghiệp Việt Nam: Sau khi tốt nghiệp, ông bắt đầu sự nghiệp của mình trong ngành nông nghiệp. Trước Cách mạng tháng Tám, ông từng làm việc tại sở nông lâm Trung Kỳ và giữ chức Hiệu trưởng trường canh nông Huế. Sau Cách mạng, ông tham gia vào chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và giữ nhiều chức vụ quan trọng như Tổng thư ký Bộ Canh nông, Phó Giám đốc Nha Nông chính.

Một trong những đóng góp quan trọng nhất của Giáo sư Bùi Huy Đáp là công trình nghiên cứu về lúa xuân. Ông đã dành nhiều năm nghiên cứu và cải tiến giống lúa, giúp tăng năng suất và chất lượng lúa gạo, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an ninh lương thực cho đất nước. Công trình này đã được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (đợt 1) vào năm 1996. Không chỉ tập trung vào nghiên cứu, Giáo sư Bùi Huy Đáp còn là một nhà giáo tận tâm. Ông đã đào tạo nhiều thế hệ kỹ sư nông nghiệp, đóng góp vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật cho ngành nông nghiệp. Ông là Hiệu trưởng đầu tiên của trường Đại học Nông Lâm (nay là Học viện Nông nghiệp Việt Nam) vào năm 1959.

Tấm gương sáng về tinh thần lao động và cống hiến: Giáo sư Bùi Huy Đáp là một tấm gương sáng về tinh thần lao động miệt mài và cống hiến cho khoa học. Ngay cả sau khi bị tai biến mạch máu não vào năm 1985, ông vẫn tiếp tục nghiên cứu và viết bài về nông nghiệp. Tinh thần không ngừng nghỉ của ông đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ nhà khoa học và sinh viên. Giáo sư Bùi Huy Đáp được biết đến nhiều nhất với những đóng góp to lớn trong việc nghiên cứu và cải tiến giống lúa, đặc biệt là lúa xuân. Tuy nhiên, ông cũng có những nghiên cứu về các loại cây trồng khác. Dưới đây là một số công trình nghiên cứu cụ thể của ông:

Về lúa xuân: Chuyển đổi cơ cấu mùa vụ: Đây là công trình nổi bật nhất của Giáo sư Bùi Huy Đáp. Trước đây, ở miền Bắc Việt Nam, vụ chiêm (vụ đông xuân) thường kéo dài, năng suất thấp và thường bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh. Giáo sư đã nghiên cứu và đưa ra giải pháp chuyển đổi sang vụ lúa xuân ngắn ngày, năng suất cao hơn, thích ứng tốt hơn với điều kiện khí hậu. Công trình này đã tạo ra một cuộc cách mạng trong sản xuất lúa gạo ở miền Bắc, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an ninh lương thực.

Chọn tạo giống lúa mới: Giáo sư Bùi Huy Đáp và các cộng sự đã nghiên cứu và lai tạo ra nhiều giống lúa xuân mới, có năng suất cao, chất lượng tốt, khả năng chống chịu sâu bệnh và điều kiện bất lợi tốt hơn. Các giống lúa này đã được phổ biến rộng rãi trong sản xuất, góp phần nâng cao năng suất và sản lượng lúa gạo của cả nước.

Kỹ thuật canh tác lúa xuân: Bên cạnh việc nghiên cứu về giống, Giáo sư Bùi Huy Đáp cũng chú trọng đến việc nghiên cứu và cải tiến kỹ thuật canh tác lúa xuân, bao gồm kỹ thuật làm đất, gieo cấy, chăm sóc, bón phân, phòng trừ sâu bệnh... Những kỹ thuật này đã được phổ biến đến nông dân, giúp họ áp dụng vào sản xuất một cách hiệu quả.

Về các loại cây trồng khác: Mặc dù lúa xuân là lĩnh vực nghiên cứu chính, Giáo sư Bùi Huy Đáp cũng quan tâm đến các loại cây trồng khác, đặc biệt là các loại cây trồng cạn và cây công nghiệp ngắn ngày. Tuy nhiên, thông tin chi tiết về các công trình nghiên cứu này không được phổ biến rộng rãi như về lúa xuân. Có thể ông đã tham gia vào các nghiên cứu về: Cây ngô: Nghiên cứu về giống, kỹ thuật canh tác ngô để nâng cao năng suất và sản lượng. Cây khoai lang, cây sắn: Nghiên cứu về các giống cây lương thực phụ để đa dạng hóa nguồn lương thực. Các loại rau màu: Nghiên cứu về kỹ thuật trồng rau màu để cung cấp nguồn thực phẩm tươi sống cho người dân.

Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Thiện Nhân trong ngày đặt Bức tượng GS Bùi Huy Đáp tại Học viện Nông nghiệp.

Giáo sư Bùi Huy Đáp đã có những đóng góp to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực lúa xuân. Công trình nghiên cứu về chuyển đổi cơ cấu mùa vụ và chọn tạo giống lúa xuân mới của ông đã có ảnh hưởng sâu rộng đến sản xuất lúa gạo ở miền Bắc, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Mặc dù thông tin chi tiết về các nghiên cứu của ông về các loại cây trồng khác không được phổ biến rộng rãi, nhưng có thể khẳng định rằng ông đã có những đóng góp nhất định trong việc đa dạng hóa cây trồng và phát triển nền nông nghiệp toàn diện.

Lời mẹ dặn theo suốt cuộc đời: Một câu chuyện cảm động về Giáo sư Bùi Huy Đáp được kể lại là lời mẹ ông dặn dò: “Con ơi, làm người phải có ích cho đời”. Lời dạy này đã theo ông suốt cuộc đời, trở thành động lực để ông cống hiến hết mình cho sự nghiệp phát triển nông nghiệp của đất nước.

Giáo sư Bùi Huy Đáp không chỉ là một nhà khoa học tài năng mà còn là một nhà giáo tận tâm và một người có nhân cách cao đẹp. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là một tấm gương sáng cho các thế hệ sau noi theo. Những đóng góp của ông cho nền nông nghiệp Việt Nam sẽ mãi được ghi nhớ và trân trọng. Ông xứng đáng là một tượng đài của ngành nông nghiệp Việt Nam, một người con ưu tú của quê hương Nam Định và của cả dân tộc. Với những cống hiến to lớn cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nền khoa học nông nghiệp, phát triển sản xuất nông nghiệp.

GS Bùi Huy Đáp đã được Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý: Huân chương Kháng chiến hạng Nhất (1956); Huân chương Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hạng Nhất (1980); Hai Huân chương Lao động hạng Nhì (1955, 1962); Chiến sĩ thi đua toàn quốc (1952); Nhiều năm là Chiến sĩ thi đua của ngành nông nghiệp; Huy chương Vì giai cấp nông dân tập thể (năm 1991); Đặc biệt là ông được Nhà nước trao phần thưởng cao quý là: Giải thưởng Hồ Chí Minh (đợt I năm 1996) - với công trình khoa học: "Lúa xuân"./.

Tags:

Bài liên quan

Nhiều diện tích lúa đông xuân ở Hải Dương bị sâu quấn lá nhỏ lứa 2 gây hại

Trong nước 09/05/2025 13:52

Kết quả kiểm tra tình hình sâu bệnh gây hại của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Hải Dương cho thấy từ đầu tháng 5 đến nay, sâu non cuốn lá nhỏ lứa 2 đang bước vào giai đoạn nở tập trung và gây hại trên diện rộng.

Bắc Ninh: Gieo cấy lúa Xuân đạt 98,5% kế hoạch

Trong nước 06/03/2025 11:45

Để đảm bảo năng suất, sản lượng cây trồng vụ Xuân, các địa phương chủ động đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ gieo cấy lúa và cây màu. Hiện toàn tỉnh Bắc Ninh đã gieo cây được 28.117,8 ha lúa Xuân, đạt 98,5% kế hoạch.

CÁC TIN BÀI KHÁC

Vấn nạn "thực phẩm bẩn": Thực tiễn và giải pháp

Pháp lý 29/05/2025 15:16

Hiện nay, thực phẩm bẩn là một trong những "thủ phạm" được cho là liên quan đến tỷ lệ người bị ung thư ngày càng tăng cao đặc biệt là ở các nước đang phát triển.

Nông nghiệp hữu cơ có gì khác với nông nghiệp thông thường?

Nghiên cứu trao đổi 29/05/2025 15:13

Sản xuất “hữu cơ” từ lâu đã được hiểu như một hình thức sản xuất “lành mạnh và thân thiện với môi trường”. Sản phẩm hữu cơ được sản xuất mà không sử sụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật hoá học.

[Longform] Kỳ 3: Chứng nhận hữu cơ - Giấy thông hành hay bình phong?

Đề án 885 29/05/2025 10:46

Tại một phiên chợ nông sản ở Hà Nội, một gian hàng trưng biển “rau hữu cơ đạt chuẩn USDA” thu hút đông đảo người tiêu dùng. Tuy nhiên, khi được hỏi về giấy chứng nhận, nhân viên bán hàng chỉ đưa ra một bản photocopy mờ nhòe, không mã QR, không có tên tổ chức cấp phép. Câu chuyện không hiếm. Trong khi giấy chứng nhận hữu cơ đáng lẽ là bảo chứng cho uy tín và chất lượng, thì ở nhiều nơi, nó đang trở thành “tấm bình phong” được sử dụng sai mục đích – thậm chí bị thương mại hóa.

Phải tuyên chiến quyết liệt trước nạn hàng giả

Nghiên cứu trao đổi 29/05/2025 10:42

Nạn làm hàng giả, đặc biệt là thực phẩm, đang là một vấn nạn nhức nhối trên toàn cầu, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, thiệt hại kinh tế và làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng. Để giải quyết triệt để vấn đề này, cần có sự vào cuộc và chịu trách nhiệm của nhiều bên liên quan, từ nhà sản xuất, cơ quan quản lý nhà nước, người bán hàng cho đến chính người tiêu dùng.

Tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về đo lường, chất lượng hàng hóa

Nghiên cứu trao đổi 29/05/2025 10:32

Hoạt động kiểm tra nhà nước về đo lường và chất lượng hàng hóa giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, thúc đẩy cạnh tranh công bằng và bảo đảm sự minh bạch trong giao thương hàng hóa. Việc triển khai kiểm tra định kỳ các cơ sở kinh doanh nhằm đảm bảo tính chính xác của các phép đo lường, ngăn chặn sản phẩm hàng hóa kém chất lượng, gian lận trong kinh doanh và thúc đẩy sự phát triển kinh tế bền vững.

Cách người Đức quan tâm, đối xử với đất màu canh tác

Nghiên cứu trao đổi 27/05/2025 16:33

Đức nổi tiếng với sự coi trọng và quản lý đất đai một cách cẩn trọng, và điều này thể hiện rõ trong cách họ đối xử với đất màu (Ackerboden). Với lịch sử lâu đời về nông nghiệp và nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của đất đối với an ninh lương thực và môi trường, người Đức đã phát triển một loạt các phương pháp và quy định nhằm bảo vệ và duy trì độ phì nhiêu của đất.

[Longform] KỲ 2: Nông dân "trong mê cung" giấy chứng nhận hữu cơ: Lựa chọn nào phù hợp?

Nghiên cứu trao đổi 27/05/2025 11:28

Để được cấp giấy chứng nhận hữu cơ là cả một hành trình gian nan mà chỉ các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ mới nắm được.

Hành động quyết liệt để phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng

Nghiên cứu trao đổi 25/05/2025 13:58

Ngày 24/5, tại thành phố Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk), Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị “Phát triển ngành hàng sầu riêng bền vững” nhằm tổng kết tình hình sản xuất, xuất khẩu; đánh giá những thuận lợi, khó khăn và bàn các giải pháp tháo gỡ để thúc đẩy phát triển ngành hàng sầu riêng một cách bền vững, ổn định và hiệu quả. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy và Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thiên Văn dự và đồng chủ trì Hội nghị.

Tín dụng xanh là "dòng máu" nuôi sự phát triển kinh tế tư nhân

Kinh tế nông nghiệp 25/05/2025 09:29

Trong cơ thể nền kinh tế, khu vực tư nhân đóng vai trò như một trái tim năng động, không ngừng bơm máu đi nuôi dưỡng mọi tế bào. Và để trái tim ấy hoạt động khỏe mạnh, nhịp nhàng, nguồn “máu” tín dụng đóng một vai trò sống còn. Tín dụng, dưới nhiều hình thức khác nhau, không chỉ là nguồn vốn đơn thuần mà còn là đòn bẩy, là chất xúc tác, thậm chí là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp tư nhân.

Đưa nông nghiệp hữu cơ về vùng sâu vùng xa, tiềm năng lớn nhưng còn nhiều trăn trở

Nghiên cứu trao đổi 25/05/2025 09:25

Trong những năm gần đây, nông nghiệp hữu cơ ngày càng được quan tâm như một hướng đi tất yếu của nền sản xuất nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Trước áp lực ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và nhu cầu tiêu dùng thực phẩm an toàn, mô hình sản xuất này được xem là giải pháp toàn diện. Tuy nhiên, tại nước ta, nông nghiệp hữu cơ vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu và chủ yếu tập trung ở các khu vực có điều kiện thuận lợi. Câu hỏi đặt ra là: liệu có thể đưa nông nghiệp hữu cơ về chiều sâu, vùng xa, những khu vực thường được xem là “vũng trũng” của phát triển nông nghiệp được không?

Xóa bỏ rào cản để kinh tế tư nhân phát triển

Nghiên cứu trao đổi 24/05/2025 09:29

Kinh tế tư nhân, với sức sống mãnh liệt và khả năng thích ứng linh hoạt, luôn được xem là một động lực quan trọng, một trụ cột vững chắc cho sự phát triển bền vững của mọi nền kinh tế. Tại Việt Nam, Đảng và Nhà nước đã khẳng định vai trò then chốt của kinh tế tư nhân trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, để tiềm năng to lớn này được giải phóng và phát huy tối đa, việc quyết liệt xóa bỏ những rào cản đang kìm hãm sự phát triển của khu vực kinh tế này là một nhiệm vụ cấp bách và chiến lược.

"Vùng đất hứa" của nông nghiệp hữu cơ trên cao nguyên Lâm Viên

Nghiên cứu trao đổi 23/05/2025 10:15

Giữa cao nguyên Lâm Viên thơ mộng, nơi khí hậu mát mẻ quanh năm ôm trọn những đồi chè xanh mướt và những vườn rau quả trĩu quả, một cuộc cách mạng xanh đang âm thầm diễn ra. Lâm Đồng, với những lợi thế tự nhiên độc đáo và sự quyết tâm của chính quyền địa phương cùng người dân, đang dần khẳng định vị thế là tỉnh phát triển nông nghiệp hữu cơ tốt nhất Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra những sản phẩm nông sản sạch, an toàn, Lâm Đồng còn đang xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp bền vững, hài hòa với thiên nhiên và mang lại giá trị kinh tế cao cho cộng đồng.

XEM THÊM