Giải pháp đột phá cho nền nông nghiệp Việt Nam: Hiện đại hóa, bền vững và vươn tầm thế giới

Nghiên cứu trao đổi 23/04/2025 14:32

Hoàng Ngọc Doanh

Theo dõi nnhc.vn trên

Trong bối cảnh môi trường bị đe dọa, nông nghiệp xanh, phương pháp sản xuất hữu cơ không chỉ là xu hướng, yêu cầu tất yếu trong bối cảnh môi trường bị đe dọa và nhu cầu tiêu dùng thực phẩm sạch ngày càng cao. Đảng, Chính phủ đã có nhiều chủ trương, chính sách nhằm thúc đẩy nền nông nghiệp sinh thái, phát triển bền vững. Tuy nhiên, để biến những chính sách này thành hiện thực, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân.

Giải pháp đột phá cho nền nông nghiệp Việt Nam: Hiện đại hóa, bền vững và vươn tầm thế giới

Áp dụng công nghệ và hạn chế sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu để hướng tới Nông nghiệp xanh. (Ảnh sưu tầm)

I. Chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ

Nhận thức rõ vai trò của nông nghiệp xanh, Đảng đã đề ra nhiều định hướng quan trọng. Nghị quyết số 19-NQ/TW (Khóa XIII) nhấn mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng sinh thái, bền vững, gắn với chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao. Chiến lược Tăng trưởng Xanh quốc gia (2021 - 2030, tầm nhìn 2050) xác định nông nghiệp hữu cơ là một trong những trụ cột quan trọng, khuyến khích sản xuất sạch, thân thiện với môi trường.

Chính phủ cũng ban hành nhiều chính sách hỗ trợ. Quyết định số 885/QĐ-TTg năm 2020 phê duyệt Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ, đặt mục tiêu đến năm 2030 diện tích nông nghiệp hữu cơ đạt 2,5 - 3% tổng diện tích canh tác, giá trị sản phẩm hữu cơ cao hơn ít nhất 1,3 lần so với sản phẩm thông thường. Ngoài ra, Luật Trồng trọt 2018, Luật Chăn nuôi 2018 cũng quy định chặt chẽ về tiêu chuẩn nông sản hữu cơ, kiểm soát chất lượng đầu vào như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn chăn nuôi.

II. Vai trò của người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã

Người nông dân đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi sang mô hình sản xuất hữu cơ. Tuy nhiên, họ cần được hỗ trợ về kỹ thuật, tài chính và thị trường. Đào tạo kỹ thuật canh tác hữu cơ, cung cấp vốn vay ưu đãi sẽ giúp nông dân dễ dàng tiếp cận mô hình này hơn.

Doanh nghiệp là cầu nối giữa sản xuất và thị trường. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng thị trường tiêu thụ, đưa sản phẩm hữu cơ Việt Nam ra thế giới.

Hợp tác xã giúp kết nối nông dân với doanh nghiệp, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững. Khi các hợp tác xã hoạt động hiệu quả, người nông dân sẽ giảm được rủi ro về giá cả và đầu ra.

Ảnh minh họa.

III. Trách nhiệm của chính quyền địa phương

Chính quyền địa phương giữ vai trò then chốt trong việc triển khai và giám sát thực hiện các chính sách nông nghiệp xanh. Địa phương cần hỗ trợ người dân tiếp cận vốn vay ưu đãi, miễn giảm thuế cho doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp hữu cơ. Bên cạnh đó, việc xây dựng các vùng chuyên canh hữu cơ, hỗ trợ chứng nhận sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế cũng rất quan trọng.

Ngoài ra, chính quyền cần kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm, ngăn chặn tình trạng gian lận trong chứng nhận hữu cơ. Minh bạch hóa thông tin sản phẩm, ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc sẽ giúp nâng cao uy tín nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

IV. Giải pháp phát triển nông nghiệp Việt Nam bền vững

Nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển theo hướng hiện đại, bền vững và có giá trị cao hơn. Tuy nhiên, để đạt được những bước tiến vững chắc, cần có những phương án cụ thể nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của nền nông nghiệp nước nhà.

1. Chuyển đổi số trong nông nghiệp

Ứng dụng công nghệ IoT, AI, Big Data, blockchain vào sản xuất sẽ giúp nông dân giám sát mùa vụ, tối ưu hóa quy trình canh tác, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Công nghệ blockchain còn giúp truy xuất nguồn gốc, nâng cao uy tín nông sản Việt trên thị trường quốc tế.

2. Thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị

Sản xuất nhỏ lẻ, manh mún là rào cản lớn của nông nghiệp Việt Nam. Cần xây dựng mô hình liên kết hợp tác giữa nông dân – doanh nghiệp – hợp tác xã – nhà khoa học – chính quyền để đảm bảo đầu ra ổn định, nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.

3. Đẩy mạnh chế biến sâu để nâng cao giá trị nông sản

Một trong những điểm yếu của nông nghiệp Việt Nam là tập trung vào xuất khẩu nguyên liệu thô, dẫn đến giá trị thấp và phụ thuộc vào thị trường nước ngoài. Để khắc phục điều này, cần đầu tư mạnh vào công nghệ chế biến sâu, bảo quản sau thu hoạch nhằm gia tăng giá trị sản phẩm.

Chẳng hạn, thay vì xuất khẩu cà phê dạng hạt, Việt Nam nên đẩy mạnh chế biến thành các sản phẩm như cà phê hòa tan, cà phê viên nén. Đối với trái cây, thay vì chỉ xuất khẩu tươi, có thể phát triển ngành công nghiệp sấy khô, chế biến nước ép, mứt, đồ uống. Điều này không chỉ giúp gia tăng giá trị kinh tế mà còn giảm thiểu rủi ro khi thị trường có biến động.

4. Tăng cường xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường xuất khẩu

Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu nông sản lớn, nhưng việc mở rộng thị trường vẫn còn nhiều thách thức do rào cản thương mại và chất lượng sản phẩm chưa đồng đều. Để khắc phục điều này: Đẩy mạnh đàm phán thương mại với các thị trường tiềm năng như EU, Mỹ, Nhật Bản, Trung Đông; Nâng cao tiêu chuẩn chất lượng theo các yêu cầu quốc tế như GlobalGAP, USDA Organic, HACCP; Phát triển thương hiệu quốc gia cho các mặt hàng chủ lực như gạo ST25, vải thiều Lục Ngạn, sầu riêng Ri6, giúp nâng cao giá trị và khẳng định vị thế nông sản Việt trên thị trường thế giới; Xây dựng kênh thương mại điện tử để nông dân và doanh nghiệp có thể tiếp cận thị trường quốc tế thông qua nền tảng số như Alibaba, Amazon, Lazada

5. Phát triển nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp tuần hoàn

Xu hướng tiêu dùng xanh ngày càng phổ biến, đòi hỏi nông nghiệp Việt Nam phải phát triển theo hướng bền vững, an toàn và thân thiện với môi trường. Do đó, cần mở rộng diện tích canh tác hữu cơ, giảm thiểu sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu.

Ngoài ra, mô hình nông nghiệp tuần hoàn cũng cần được khuyến khích, thay vì bỏ đi phế phẩm từ nông nghiệp, có thể tận dụng chúng để làm phân hữu cơ, thức ăn chăn nuôi hoặc nhiên liệu sinh học. Điều này giúp giảm thiểu lãng phí, tăng giá trị sử dụng của sản phẩm và bảo vệ môi trường.

6. Hỗ trợ vốn, chính sách và cải cách thể chế

Nhiều nông dân và doanh nghiệp gặp khó khăn về vốn. Nhà nước cần có chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ lãi suất vay để đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ và chế biến sâu. Đồng thời, cần có quỹ đầu tư mạo hiểm để hỗ trợ startup sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp.

Cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao. Địa phương nên có chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ đất đai, đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý, giúp nông sản Việt có chỗ đứng vững chắc trên thị trường.

Để nông nghiệp Việt Nam phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa ứng dụng công nghệ, liên kết sản xuất, chế biến sâu, mở rộng thị trường và cải cách chính sách. Khi thực hiện tốt các phương án này, Việt Nam không chỉ trở thành cường quốc nông nghiệp trong khu vực mà còn vươn xa trên thị trường quốc tế, mang lại giá trị kinh tế cao và phát triển bền vững cho tương lai.

Tags:

Bài liên quan

Lào Cai: Phát triển nông nghiệp hữu cơ theo hướng bền vững

Sản phẩm hữu cơ 21/05/2025 10:25

Ngành nông nghiệp Lào Cai từ lâu đã chủ trương phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững, nói không với hoá chất, phát triển mạnh nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bèo hoa dâu lên núi

Chế phẩm sinh học 21/05/2025 10:19

Tôi vẫn nhớ ngày ấy, cánh đồng trước vụ cấy, những thảm bèo hoa dâu xanh mát nối dài. Nghe mẹ tôi khen, thửa ruộng nào nuôi nhiều bèo hoa dâu, lúa trĩu bông, nặng hạt, gạo thơm, cơm ngon. Hạt gạo ngày ấy trắng trong, khi cơm sôi đã tỏa mùi thơm bay ra tận đầu ngõ. Khi xới bát cơm, mùi cơm thơm như mời gọi mọi người cùng vào mâm. Thật lạ, vào quãng giữa những năm 60, bèo hoa dâu trên ruộng làng tôi cứ thưa dần. Việc chăm thả bèo đi vào quên lãng…

Đắk Nông: Thúc đẩy phát triển nông nghiệp hữu cơ

Tiêu chuẩn hữu cơ 12/05/2025 08:45

Để phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Nông đã tham mưu UBND tỉnh xây dựng Đề án và thực hiện Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đến năm 2025.

Mô hình tôm lúa đạt chứng nhận quốc tế ASC

Tiêu chuẩn hữu cơ 23/04/2025 14:27

Hiện nay, ngành nuôi trồng thủy sản giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Song hành với sự thăng tiến vượt bậc, ngành này cũng đối mặt vô vàn thách thức về môi trường, kinh tế - xã hội. Chứng nhận ASC ra đời nhằm kiến tạo một chuẩn mực mới, giải quyết những khó khăn nan giải này.

Thu hút doanh nghiệp FDI tham gia vào chuỗi phát triển nông nghiệp hữu cơ

Nghiên cứu trao đổi 06/04/2025 10:05

Để phát triển nông nghiệp hữu cơ một cách bền vững và hiệu quả, cần có sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp FDI. Làm thế nào để thu hút được nguồn vốn và công nghệ từ các nhà đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này?

Đồng hành hỗ trợ nông dân làm nông nghiệp hữu cơ theo mô hình HTX

Điểm sáng kinh doanh 06/04/2025 10:06

Trong quá trình thực hiện Đề án số 2154/ĐA-UBND về việc phát triển nông nghiệp hữu cơ tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2020 - 2030, bên cạnh những thuận lợi nhiều HTX nông nghiệp còn gặp không ít khó khăn, đặc biệt khi được triển khai và áp dụng vào việc nuôi trồng, sản xuất.

CÁC TIN BÀI KHÁC

[Longform] Kỳ 3: Chứng nhận hữu cơ - Giấy thông hành hay bình phong?

Đề án 885 29/05/2025 10:46

Tại một phiên chợ nông sản ở Hà Nội, một gian hàng trưng biển “rau hữu cơ đạt chuẩn USDA” thu hút đông đảo người tiêu dùng. Tuy nhiên, khi được hỏi về giấy chứng nhận, nhân viên bán hàng chỉ đưa ra một bản photocopy mờ nhòe, không mã QR, không có tên tổ chức cấp phép. Câu chuyện không hiếm. Trong khi giấy chứng nhận hữu cơ đáng lẽ là bảo chứng cho uy tín và chất lượng, thì ở nhiều nơi, nó đang trở thành “tấm bình phong” được sử dụng sai mục đích – thậm chí bị thương mại hóa.

Phải tuyên chiến quyết liệt trước nạn hàng giả

Nghiên cứu trao đổi 29/05/2025 10:42

Nạn làm hàng giả, đặc biệt là thực phẩm, đang là một vấn nạn nhức nhối trên toàn cầu, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, thiệt hại kinh tế và làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng. Để giải quyết triệt để vấn đề này, cần có sự vào cuộc và chịu trách nhiệm của nhiều bên liên quan, từ nhà sản xuất, cơ quan quản lý nhà nước, người bán hàng cho đến chính người tiêu dùng.

Tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về đo lường, chất lượng hàng hóa

Nghiên cứu trao đổi 29/05/2025 10:32

Hoạt động kiểm tra nhà nước về đo lường và chất lượng hàng hóa giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, thúc đẩy cạnh tranh công bằng và bảo đảm sự minh bạch trong giao thương hàng hóa. Việc triển khai kiểm tra định kỳ các cơ sở kinh doanh nhằm đảm bảo tính chính xác của các phép đo lường, ngăn chặn sản phẩm hàng hóa kém chất lượng, gian lận trong kinh doanh và thúc đẩy sự phát triển kinh tế bền vững.

Cách người Đức quan tâm, đối xử với đất màu canh tác

Nghiên cứu trao đổi 27/05/2025 16:33

Đức nổi tiếng với sự coi trọng và quản lý đất đai một cách cẩn trọng, và điều này thể hiện rõ trong cách họ đối xử với đất màu (Ackerboden). Với lịch sử lâu đời về nông nghiệp và nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của đất đối với an ninh lương thực và môi trường, người Đức đã phát triển một loạt các phương pháp và quy định nhằm bảo vệ và duy trì độ phì nhiêu của đất.

[Longform] KỲ 2: Nông dân "trong mê cung" giấy chứng nhận hữu cơ: Lựa chọn nào phù hợp?

Nghiên cứu trao đổi 27/05/2025 11:28

Để được cấp giấy chứng nhận hữu cơ là cả một hành trình gian nan mà chỉ các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ mới nắm được.

Hành động quyết liệt để phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng

Nghiên cứu trao đổi 25/05/2025 13:58

Ngày 24/5, tại thành phố Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk), Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Hội nghị “Phát triển ngành hàng sầu riêng bền vững” nhằm tổng kết tình hình sản xuất, xuất khẩu; đánh giá những thuận lợi, khó khăn và bàn các giải pháp tháo gỡ để thúc đẩy phát triển ngành hàng sầu riêng một cách bền vững, ổn định và hiệu quả. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy và Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thiên Văn dự và đồng chủ trì Hội nghị.

Tín dụng xanh là "dòng máu" nuôi sự phát triển kinh tế tư nhân

Kinh tế nông nghiệp 25/05/2025 09:29

Trong cơ thể nền kinh tế, khu vực tư nhân đóng vai trò như một trái tim năng động, không ngừng bơm máu đi nuôi dưỡng mọi tế bào. Và để trái tim ấy hoạt động khỏe mạnh, nhịp nhàng, nguồn “máu” tín dụng đóng một vai trò sống còn. Tín dụng, dưới nhiều hình thức khác nhau, không chỉ là nguồn vốn đơn thuần mà còn là đòn bẩy, là chất xúc tác, thậm chí là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp tư nhân.

Đưa nông nghiệp hữu cơ về vùng sâu vùng xa, tiềm năng lớn nhưng còn nhiều trăn trở

Nghiên cứu trao đổi 25/05/2025 09:25

Trong những năm gần đây, nông nghiệp hữu cơ ngày càng được quan tâm như một hướng đi tất yếu của nền sản xuất nông nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Trước áp lực ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và nhu cầu tiêu dùng thực phẩm an toàn, mô hình sản xuất này được xem là giải pháp toàn diện. Tuy nhiên, tại nước ta, nông nghiệp hữu cơ vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu và chủ yếu tập trung ở các khu vực có điều kiện thuận lợi. Câu hỏi đặt ra là: liệu có thể đưa nông nghiệp hữu cơ về chiều sâu, vùng xa, những khu vực thường được xem là “vũng trũng” của phát triển nông nghiệp được không?

Xóa bỏ rào cản để kinh tế tư nhân phát triển

Nghiên cứu trao đổi 24/05/2025 09:29

Kinh tế tư nhân, với sức sống mãnh liệt và khả năng thích ứng linh hoạt, luôn được xem là một động lực quan trọng, một trụ cột vững chắc cho sự phát triển bền vững của mọi nền kinh tế. Tại Việt Nam, Đảng và Nhà nước đã khẳng định vai trò then chốt của kinh tế tư nhân trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, để tiềm năng to lớn này được giải phóng và phát huy tối đa, việc quyết liệt xóa bỏ những rào cản đang kìm hãm sự phát triển của khu vực kinh tế này là một nhiệm vụ cấp bách và chiến lược.

"Vùng đất hứa" của nông nghiệp hữu cơ trên cao nguyên Lâm Viên

Nghiên cứu trao đổi 23/05/2025 10:15

Giữa cao nguyên Lâm Viên thơ mộng, nơi khí hậu mát mẻ quanh năm ôm trọn những đồi chè xanh mướt và những vườn rau quả trĩu quả, một cuộc cách mạng xanh đang âm thầm diễn ra. Lâm Đồng, với những lợi thế tự nhiên độc đáo và sự quyết tâm của chính quyền địa phương cùng người dân, đang dần khẳng định vị thế là tỉnh phát triển nông nghiệp hữu cơ tốt nhất Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra những sản phẩm nông sản sạch, an toàn, Lâm Đồng còn đang xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp bền vững, hài hòa với thiên nhiên và mang lại giá trị kinh tế cao cho cộng đồng.

Hợp tác xã, Người nông dân và Tín dụng xanh - Mối quan hệ cộng hưởng

Nghiên cứu trao đổi 21/05/2025 15:36

Kinh tế Việt Nam đặc biệt là nông nghiệp đang đối mặt với nhiều thách thức từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường đến yêu cầu ngày càng cao của thị trường về chất lượng và an toàn thực phẩm, mô hình hợp tác xã và việc tiếp cận tín dụng xanh nổi lên như những giải pháp then chốt cho sự phát triển bền vững của người nông dân. Mối quan hệ giữa hợp tác xã, người nông dân và tín dụng xanh không chỉ là mối quan hệ vay và cho vay thông thường, mà là sự cộng hưởng, hỗ trợ lẫn nhau để hướng tới một nền nông nghiệp xanh, hiệu quả và có trách nhiệm với môi trường.

Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục và đào tạo nhân lực cho nông nghiệp hữu cơ

Nghiên cứu trao đổi 21/05/2025 10:22

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng thực phẩm, nông nghiệp hữu cơ đã trở thành một xu hướng tất yếu của nền nông nghiệp hiện đại, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Tuy nhiên, để phát triển ngành nông nghiệp hữu cơ một cách bền vững, nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt và giáo dục đào tạo sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng đội ngũ này.

XEM THÊM