Đề án 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao: Nâng tầm giá trị ‘ngọc thực’

Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh đang được Bộ NN&PTNT hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao sẽ giúp nâng tầm cây lúa, cải thiện đời sống của bà con nông dân

Mới đây, Bộ NN&PTNT đã gửi văn bản tới UBND các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL tham vấn ý kiến, hoàn thiện nội dung và phương thức tổ chức Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh để sớm trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Theo ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết, Đề án có mục tiêu cụ thể là tổ chức lại sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm chủ lực lúa gạo. Khi thực hiện nhiệm vụ giữ đất trồng lúa, đảm bảo an ninh lương thực cần phải nâng giá trị cây lúa, giúp người trồng lúa tăng thu nhập, chứ không phải cứ chịu thiệt thòi.

“Vấn đề quan trọng đối với các địa phương vùng ĐBSCL là xây dựng được vùng nguyên liệu. Với các doanh nghiệp khi tham gia Đề án 1 triệu ha lúa cần xác định trách nhiệm là phải gắn kết với bà con nông dân để xây dựng vùng nguyên liệu, bởi thực tế hiện nay, rất ít doanh nghiệp lúa gạo xây dựng được vùng nguyên liệu riêng”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam phân tích.

Trong Đề án, Bộ NN&PTNT đặt mục tiêu đến năm 2025 diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao ở ĐBSCL đạt trên 500.000ha, tương ứng khoảng 1 triệu ha gieo trồng, sản lượng khoảng 6,2 triệu tấn lúa (3,8 triệu tấn gạo). Qua đó, thúc đẩy lợi nhuận bình quân của người trồng lúa đạt trên 35%; giảm lượng lúa giống xuống còn 80kg/ha và lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học giảm 30%.

Trong khi đó, tỷ lệ diện tích ứng dụng quy trình thực hành sản xuất tốt (GAP) và tương đương được công nhận đạt 80%, tỷ lệ ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số đạt trên 20%.

Đến năm 2030, diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao toàn vùng ĐBSCL sẽ hoàn thành mục tiêu 1 triệu ha, tương ứng khoảng 2 triệu ha gieo trồng, sản lượng đạt khoảng 12,4 triệu tấn lúa (7,7 triệu tấn gạo).

Tham gia đề án, lợi nhuận bình quân của người trồng lúa đạt trên 40%; tỷ lệ diện tích áp dụng GAP và tương đương được công nhận đạt 100%; tỷ lệ ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số đạt trên 50%.

Trong Đề án cũng nêu rõ, vùng chuyên canh sản xuất lúa chất lượng cao phải là vùng quy hoạch đất chuyên trồng lúa nước ổn định, có hệ thống đê bao hoàn chỉnh, hạ tầng giao thông tốt phục vụ cơ giới hóa các khâu.

Ngoài ra, vùng sản xuất lúa chất lượng cao phải đảm bảo tổ chức sản xuất giống hoặc đặt hàng các tổ chức, doanh nghiệp đủ năng lực sản xuất, cung ứng giống lúa cấp xác nhận. Bộ giống lúa ưu tiên sử dụng là giống lúa thơm, lúa chất lượng cao được thị trường trong nước chấp nhận và đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Doanh nghiệp khi tham gia đề án phải đảm bảo có hợp đồng liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm dài hạn từ 2 năm trở lên với HTX. Các HTX khi tham gia điều kiện đầu tiên là phải có đất chuyên trồng lúa phù hợp với tiêu chí của vùng sản xuất...

Theo dự trù, kinh phí của Đề án 1 triệu ha lúa giai đoạn 2023-2030 trên 40.000 tỷ đồng. Bình quân 1 ha lúa chất lượng cao được đầu tư 40 triệu đồng. Nông dân tham gia liên kết sẽ có chính sách ưu tiên, hỗ trợ vay vốn như: 30% chi phí mua giống lúa xác nhận ở định mức lượng giống sử dụng 80kg/ha trong 4 vụ đầu liên tiếp, vay không thế chấp tối đa 20 triệu đồng/vụ trong thời gian tham gia liên kết.

Hà Dũng (t/h)