Những năm qua, công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho lao động nông thôn ở Nam Định luôn được các cấp lãnh đạo quan tâm, chú trọng. Từ đó từng bước nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết việc làm cho người lao động trên địa bàn tỉnh.
Trang bị kiến thức cho lao động nông thôn
Ngành nông nghiệp đang đứng trước những cơ hội cũng như thách thức bởi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, cạnh tranh về nguồn nhân lực chất lượng cao và sự giao thương nông sản trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, cần chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, sản xuất sản phẩm có giá trị cao, đa dạng theo chuỗi giá trị phù hợp với yêu cầu thị trường, tích hợp các giá trị văn hóa, xã hội và môi trường vào sản phẩm.
Mô hình sản xuất rau công nghệ cao của Công ty Ngọc Anh (huyện Trực Ninh). Ảnh tư liệu
Sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm, hiện đại, hiệu quả và bền vững; phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, phát thải các-bon thấp, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Do vậy, lao động nông nghiệp cần phải được trang bị các kiến thức mới về ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện đại, trình độ quản trị kinh doanh nhất là các chủ trang trại, giám đốc hợp tác xã...
Nam Định nằm ở cực Nam châu thổ sông Hồng, diện tích tự nhiên là 1652,14 km2, bao gồm 9 huyện và 1 thành phố loại 2 trực thuộc Tỉnh. Dân số trung bình năm 2021 có 1.836.268 người (trong đó, dân số nông thôn chiếm 79,76%). Tổng số lao động trong ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản 356.252 người (chiếm 34,1% trong tổng số lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc hàng năm). Lực lượng lao động dồi dào về số lượng để đáp ứng nhu cầu phát triển trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Những năm qua, công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho lao động nông thôn luôn được các cấp ủy Đảng, chính quyền, sở, ban, ngành đặc biệt quan tâm, chú trọng, từ đó từng bước nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết việc làm cho người lao động trên địa bàn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, hoàn thành các chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.
Tuy nhiên, công tác đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn còn một số khó khăn, hạn chế nhất định như: tỷ lệ chưa đạt chuẩn về kỹ năng nghề còn cao; chưa có sự liên kết chặt chẽ, sâu sắc giữa cơ sở đào tạo nghề với doanh nghiệp, công ty có nhu cầu sử dụng lao động…
Cùng với đó là nhận thức, quan niệm của người dân một số địa phương chưa thực sự hiểu đúng về công tác đào tạo nghề; cơ cấu đào tạo nghề chưa hợp lý; tỷ lệ lao động nông thôn tham gia học nghề đạt thấp so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra; đào tạo nghề chưa thực sự gắn với việc xây dựng các vùng chuyên canh, chuyên nuôi tập trung, làng nghề, thương hiệu, hình thành các cụm sơ chế sản phẩm nông nghiệp của địa phương;
Chưa có nhiều mô hình đào tạo nghề nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; mô hình đào tạo kiến thức mới về quản trị kinh doanh nhất là các chủ trang trại, giám đốc hợp tác xã và doanh nghiệp; mô hình đào tạo nghề nông nghiệp đáp ứng cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0; mô hình đào tạo tích hợp các giá trị văn hóa, xã hội và môi trường vào sản phẩm; phương thức sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm, hiện đại, hiệu quả và bền vững; phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, phát thải các-bon thấp, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu...
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã thông qua Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025 tầm nhìn đến năm 2030, định hình mô hình phát triển đất nước theo hướng trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại (năm 2030) và là nước phát triển (năm 2045), trong đó, nhấn mạnh phát triển nguồn nhân lực là một trong ba đột phá chiến lược và nêu rõ định hướng xây dựng giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở và linh hoạt, đẩy mạnh đào tạo lại, đào tạo thường xuyên lực lượng lao động.
Để phát huy kết quả công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn và tiếp tục đẩy mạnh việc đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn trong giai đoạn mới, Bộ Chính trị khóa XII ban hành Kết luận số 54-KL/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X và các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn…
Giải pháp
Để nâng cao chất lượng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn trong tình hình mới, trong thời gian tới, cần tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm như sau:
Một là, Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về công tác đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn gắn với xu hướng sản xuất nông nghiệp hiện đại.
Sản xuất nông nghiệp 4.0. Ảnh minh họa
Trong đó, đẩy mạnh tuyên truyền, tư vấn học nghề nông nghiệp gắn với thực hiện mục tiêu của các chương trình MTQG và các chương trình phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, ưu tiên đào tạo các nghề nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ; sản phẩm, ngành hàng quan trọng của tỉnh; liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị; nghề quản lý trang trại; trồng cây dược liệu và các ngành nghề khác theo danh mục nghề đã được UBND tỉnh ban hành tại Quyết định số 14/2020/QĐ-UBND ngày 04/5/2020.
Tổ chức tuyên truyền, giáo dục, xây dựng các mô hình mới về đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn, hình thành lực lượng tư vấn, xây dựng giáo trình để từng bước chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, sản xuất sản phẩm có giá trị cao, đa dạng theo chuỗi giá trị phù hợp với yêu cầu thị trường, tích hợp các giá trị văn hóa, xã hội và môi trường vào sản phẩm đối với lực lượng lao động trong nông nghiệp.
Phối hợp với các tổ chức quốc tế, các doanh nghiệp, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức các diễn đàn, hội nghị, hội thảo về công tác đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn…
Hai là, Xác định nhu cầu, xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện đào tạo nghề nông nghiệp theo nhu cầu, yêu cầu của thị trường lao động.
Cụ thể, các địa phương điều tra, khảo sát xây dựng cơ sở dữ liệu về lao động nông nghiệp nông thôn, lao động qua đào tạo; xác định nhu cầu đào tạo, xây dựng kế hoạch 5 năm và từng năm gửi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong đó xác định các nghề cần, lĩnh vực ưu tiên đào tạo để phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Xác định danh mục nghề nông nghiệp đào tạo cho lao động nông thôn. Chủ động đặt hàng các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia đào tạo ngay từ khâu xác định nội dung, nghề, số lượng đào tạo, phân công lao động trong các lĩnh vực.
Tổ chức thí điểm các mô hình đào tạo nghề nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao để nhân rộng. Phối hợp với các cơ quan truyền thông, các cơ sở đào tạo thí điểm đào tạo từ xa, hướng dẫn kỹ thuật bằng hình ảnh trực quan sinh động trên phương tiện truyền thông.
Phối hợp với các tổ chức, doanh nghiệp để xác định số lượng lao động có nhu cầu đi học tập lao động ở nước ngoài và tổ chức đào tạo tiếng, kỹ thuật sản xuất nông nghiệp cho họ và có định hướng cam kết lao động sau khi đi làm việc theo thời hạn ở nước ngoài khi trở về nước làm việc cho các hợp tác xã, doanh nghiệp và trang trại của ngành nông nghiệp…
Ba là, Nâng cao chất lượng đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn. Theo đó, đổi mới hình thức tổ chức và nâng cao chất lượng đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn, ưu tiên lao động trẻ nông thôn muốn khởi nghiệp, các nông hộ có quy mô lớn, HTX nông nghiệp... về nông nghiệp, kỹ năng mới đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và thực hiện chuyển đổi số, kinh tế số theo hướng “tri thức hóa nông dân”;
Phát huy mạnh mẽ tiềm năng sáng tạo của người dân nông thôn; chuyển mạnh sang đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động, gắn với giải quyết việc làm, xu hướng và nhu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn phù hợp với lợi thế của địa phương.
Tích cực ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại vào quá trình đào tạo nghề cho lao động nông thôn; góp phần nâng cao trình độ, tay nghề cho người lao động ở nông thôn…
Bốn là, Rà soát, hoàn thiện hệ thống chính sách hỗ trợ về đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Trong đó, rà soát các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động nông thôn, nghiên cứu, bổ sung danh mục nghề nông nghiệp đào tạo và mức hỗ trợ và hình thức hỗ trợ theo hướng hỗ trợ theo định mức của từng nhóm nghề cho phù hợp với thực tế sản xuất nông nghiệp của tỉnh.
Ban hành các định mức cho các nghề mới/nghề ưu tiên như nghề giám đốc HTX; kỹ năng quản lý, marketing, phương án sản xuất kinh doanh cho các chủ cơ sở sản xuất nông nghiệp; Đào tạo TOT cho cán bộ khuyến nông, nghệ nhân, thợ giỏi; đào tạo tiếng gắn với quy trình sản xuất nông nghiệp phục vụ xuất khẩu lao động.
Bổ sung các chính sách hỗ trợ người lao động bị mất việc làm do ảnh hưởng bởi dịch bệnh, biến đổi khí hậu và đối tượng lao động bị mất việc làm, nguy cơ bị mất việc làm, nhóm lao động đặc thù (người khuyết tật; lao động khu vực nông thôn; học sinh, sinh viên mới tốt nghiệp các trường đại học và hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp).
Khuyến khích, huy động sự tham gia các tổ chức nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, doanh nghiệp, hợp tác xã vào các hoạt động đào tạo. Thúc đẩy thực thi cơ chế hợp tác giữa Nhà nước, Nhà trường, Nhà doanh nghiệp và các tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức nghề nghiệp trong các hoạt động đào tạo.
Hỗ trợ phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động, kết nối cung - cầu lao động. Hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động làm cơ sở cho kết nối cung cầu lao động; kết nối thị trường lao động trong và ngoài nước, phát triển các thị trường lao động đặc thù. Nghiên cứu và phổ biến các hệ thống chứng nhận nghề, kỹ năng nghề theo tiêu chuẩn quốc tế hỗ trợ người lao động tham gia các thị trường lao động trong và ngoài nước.
Năm là, Đẩy mạnh gắn kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp, hợp tác xã, tư nhân trong xây dựng các chương trình, giáo trình đào tạo, tuyển sinh, tổ chức đào tạo và đánh giá, cấp chứng chỉ, tạo việc làm cho lao động nông nghiệp.
Đa dạng hoá các hình thức hợp tác, gắn kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp, hợp tác xã theo hướng huy động doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia vào toàn bộ quá trình đào tạo. Phát triển mạnh các mô hình đào tạo nghề tại doanh nghiệp, hợp tác xã và học nghề theo công việc tại doanh nghiệp, hợp tác xã. Xây dựng năng lực cần thiết để triển khai các mô hình. Nhân rộng mô hình đào tạo liên kết nhà trường và doanh nghiệp, hợp tác xã. Có các mô hình đào tạo gắn kết với doanh nghiệp, hợp tác xã phù hợp với các nhóm đối tượng đặc thù, nhóm yếu thế.
Huy động cộng đồng doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia xây dựng tiêu chuẩn kỹ năng nghề và đánh giá, công nhận trình độ kỹ năng nghề nông nghiệp cho người lao động tại doanh nghiệp, gắn với cơ chế trả lương, sử dụng lao động có kỹ năng trong doanh nghiệp.
Sáu là, Hợp tác quốc tế trong đào tạo nghề nông nghiệp. Phối hợp với các tổ chức quốc tế đánh giá chất lượng lao động ngành nông nghiệp; xây dựng các tài liệu đào tạo nghề nông nghiệp tiên tiến, chuyển đổi số, đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc tế.
Tổ chức các diễn đàn quốc tế, chia sẻ kinh nghiệm trong đào tạo nâng cao chất lượng, kỹ năng cho lao động ngành nông nghiệp. Hợp tác đưa lao động nông nghiệp đi học tập và lao động theo diện hợp đồng có thời hạn ở nước ngoài.
Bảy là, Huy động nguồn lực để đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn. Lồng ghép với các chương trình mục tiêu quốc gia trong việc bố trí kinh phí trung hạn, hàng năm cho nội dung thành phần về đào tạo nghề cho lao động nông thôn.
Huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp, hợp tác xã và các tổ chức, cá nhân tham gia vào công tác đào tạo nghề nông nghiệp. Tận dụng các nguồn vốn hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế vào công tác đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn.
Lê Hồng Đức
Chi cục Phát triển nông thôn Nam Định - Sở NN-PTNT Nam Định
Dòng đệm mới do SolaPedic thiết kế mang tính đột phá ngành công nghiệp đệm Hữu cơ và tự nhiên…
Hiện rất nhiều nông dân muốn sản xuất và tham gia vận hành trang trại theo tiêu chuẩn Hữu cơ…
Các hiệu thuốc đang trở thành một kênh phân phối lớn mỹ phẩm Hữu cơ và tự nhiên, bởi tại…
Thị trường thực phẩm Hữu cơ dành cho trẻ em dự kiến sẽ đạt 10,34 tỷ USD vào năm 2030…
(Thái Nguyên) Ngày 03/3/2024, Chi hội Nông Nghiệp Hữu cơ trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên phối hợp cùng…
Theo báo cáo nghiên cứu mới nhất của Skyquest, quy mô thị trường Chăm sóc da Hữu cơ toàn cầu…
Hydroquinine, một hợp chất Hữu cơ được tìm thấy trong một số loại cây, có thể là giải pháp khử…
(Tuyên Quang) Trong không khí vui Xuân Giáp Thìn, sáng mùng 8 tháng Giêng (tức 17/2/2024), UBND huyện Chiêm Hóa,…
TS. Trần Thị Thanh Bình, giảng viên Đại học Lâm nghiệp, người có nhiều năm gắn bó với Nông nghiệp…
Thực hiện lời kêu gọi của Chính phủ “Không để ai phải lùi lại phía sau”, Trung tâm Truyền thông…
IFOAM hữu cơ quốc tế (Liên đoàn các phong trào nông nghiệp hữu cơ quốc tế) đã đưa ra một…
Thị trường phân bón Hữu cơ khu vực Bắc Mỹ sau khi trải qua một thời gian ngắn tăng trưởng…
Nông nghiệp Hữu cơ Hoa Kỳ đã bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, hạn hán, chiến sự ở Ukraine…
Công ty TNHH Hương Gia Vị Sơn Hà thuộc tập đoàn Mitani Nhật Bản, là doanh nghiệp chế biến và…
Chỉ trong 12 năm, từ 2011 đến 2023, tổng giá trị các sản phẩm Hữu cơ nhập khẩu vào Hoa…
Việc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) ban hành quy định các nhà nhập khẩu Hữu cơ phải có chứng…
Hơn cả một thương hiệu nước trái cây Hữu cơ, nhà sản xuất Voelkel còn hoạt động dựa trên nguyên…
Ngày 23/3/2024 tại HTX chè Khe Cốc, xã Tức Tranh, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, tổ chức APN (Asia…
Việc ký kết thoả thuận hợp tác toàn diện giữa Công ty TNHH Bạch Vân Sơn và Trung tâm Truyền…
Đất bị suy thoái và cỏ dại nhiều dẫn đến tình trạng sâu bệnh tăng, giảm năng suất, sản lượng…
Là những giáo sư đầu ngành ở các lĩnh vực vi sinh vật và y học, đồng thời sống rất…
Tuyên Quang là tỉnh thuộc vùng Trung du miền núi phía Bắc nước ta, có diện tích khoảng 5.870 km²…
Tối 11/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên long trọng tổ chức chương trình khai…
Dư luận ở huyện Krông Păk (Đắk Lắk) rất xôn xao trước vụ việc Công ty Cổ phần Cà phê…
Sở NN&PTNT tỉnh Thái Nguyên mong muốn có sự phối hợp trong công tác tuyên truyền, tư vấn đào tạo,…