Người thổi hồn cho cây mai trắng dưới chân núi Tản Viên Sơn Thánh

Hà Nội – Khác với mai vàng phương Nam, mai trắng là loài hoa thuộc bộ tứ quý "Tùng - Cúc -  Trúc - Mai" vốn nổi tiếng trong nhân gian và thi ca. Đây là loại mai chỉ nở một lần được người xưa đặt tên: "Nhất chi mai".

Anh Khởi đang giới thiệu về các thế của cây mai

Đã gần 20 năm nay, người dân xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì nói chung, cũng như gia đình anh Khuất Duy Khởi (Chủ vườn mai Khởi Duyên) nói riêng dường như được đón xuân sớm hơn nhờ không khí nhộn nhịp của các nhà vườn trồng mai trắng. Nơi đây được mệnh danh là thủ phủ mai trắng ở đất Bắc.

Anh Khuất Duy Khởi (Chủ vườn mai Khởi Duyên) sinh ra và lớn lên tại làng quê thôn An Hòa, xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì (Hà Nội), trong một gia đình sản xuất nông nghiệp. Ngay từ nhỏ đã thích trồng các loại hoa, cây cảnh, bon sai, đặc biệt là cây mai trắng, khi đó mọi người trồng cây mai trắng đơn thuần chỉ để chơi hoa…

Dẫn chúng tôi thăm vườn mai trắng của gia đình, anh Khởi không ngần ngại chia sẻ: Vào những năm 1990, ban đầu, một số hộ dân chỉ trồng mai trắng như một thú chơi hoa ngày Tết. Tuy nhiên sau đó, thấy cây đẹp, độc đáo và được thị trường ưa chuộng nên người dân đã học hỏi, tìm tòi cách tạo thế để tăng giá trị cho cây hoa mai trắng. Cây hoa mai trắng đã giúp đời sống của nhiều hộ gia đình nơi đây ngày càng được nâng cao, nhất là ở thôn An Hòa.

Anh Khởi giới thiệu về kỹ thuật chăm sóc cây mai

“Đến nay, gia đình tôi có gần 1ha mai trắng, trung bình mỗi năm, vườn mai của tôi cung cấp ra thị trường khoảng 3.000 gốc, với giá bán từ 200.000 đồng đến hàng chục triệu đồng/gốc tùy thuộc vào tuổi và thế cây. Tổng doanh thu hàng năm của tôi hơn 1 tỷ đồng từ vườn mai”, anh Khởi khoe.

Nói về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây mai, anh Khởi bộc bạch: “Yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến việc cây mai ra hoa và nở đúng dịp Tết Nguyên đán vẫn là thời tiết. Nếu dự báo trước được (từ 15 tháng Chạp) đến nửa tháng cuối năm nắng sẽ tốt, khí trời ấm áp thì chắc chắn hoa sẽ nở sớm, bạn nên lặt lá (vặt lá, tuốt lá) trễ từ 16 - 18 tháng Chạp”.

Cũng theo anh Khởi, khi trồng mai cần chọn loại đất mềm, tơi xốp và dễ thoát nước. Người trồng luôn phải chú ý chọn các loại đất phù sa có nhiều chất dinh dưỡng, không bị chua, nhiễm mặn hay ngấm phèn.

“Mai trồng trực tiếp trên nền đất hay trồng trong chậu đều được. Quan trọng là loại đất phải tốt và cách trồng phải đúng kỹ thuật. Nếu trồng trực tiếp trên nền đất, người ta thường trộn thêm những phân hữu cơ hoai mục hay vôi bột, trộn lẫn tro trấu để giúp đất tơi - dễ thoát nước hơn. Mai rất dễ chết nếu bị úng nước nên hãy chọn vị trí trồng cao, thoáng mát và cách xa nguồn nước…”, anh Khởi thổ lộ.

Để phục vụ cho người dân mua mai về chơi Tết anh Khởi có bày bán tại một cửa hàng số 700 Hoàng Hoa Thám, Quận Ba Đình, TP. Hà Nội.

Anh Khởi tâm sự: Sở dĩ mai trắng ngày càng được chuộng bởi người chơi nhận ra cái cốt cách ẩn chứa trong nó. Trải qua những ngày đông lạnh giá, mai trắng vẫn kiên cường sinh trưởng và trổ hoa trắng tinh khôi khi xuân đến tựa như bậc quân tử luôn giữ mình thanh cao, vì thế được người xưa tôn là “cây quân tử”…

Điều đáng trân trọng ở những người trồng mai ở Tản Lĩnh nói chung, bản thân anh Khởi nói riêng là ngoài việc áp dụng kỹ thuật, các nghệ nhân, nhà vườn trong vùng luôn học hỏi và truyền cho nhau những kinh nghiệm thực tiễn.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường, những năm gần đây, gia đình anh Khởi đã dồn tâm huyết để cho ra đời nhiều gốc mai trắng với các thế khác nhau như: Trực, huyền, hoành... Có lẽ vì vậy, mai trắng của Tản Lĩnh nói chung, gia đình anh Khởi nói riêng đã trở thành sản phẩm cây cảnh Tết được chào đón ở nhiều tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Nam Định, Thái Bình, Yên Bái, Tuyên Quang, Vũng Tàu, Đắk Lắk...

Xuân về, những chuyến xe chở đầy mai trắng từ vùng đất nằm dưới chân núi Tản Viên lại nối đuôi nhau, nườm nượp hướng về Thủ đô. Dọc những khu chợ Bưởi… sắc trắng hoa mai trắng ngập tràn, tô thắm cho không khí tết của Thủ đô. Giữa rừng mai khoe sắc, người ta thấy cả những nụ cười như được mùa hiện lên trên khuôn mặt rạng rỡ của người nông dân.

Ông Chu Xuân Cừ - Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Ba Vì cho biết: Mô hình trồng mai trắng của gia đình anh Khởi nói riêng, huyện Ba Vì nói chung cho thu nhập cao gấp nhiều lần so với mô hình trồng trọt, chăn nuôi khác. Bình quân mỗi hộ trồng mai thu nhập khoảng 500- 1 tỷ đồng/năm. Nhờ hoa mai, người dân phát triển kinh tế gia đình và có điều kiện đóng góp rất lớn trong xây dựng nông thôn mới tại địa phương.

Cả thôn An Hòa, xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì có 240 hộ thì hơn 60% số hộ trồng mai trắng, tận dụng từ đất vườn nhà hoặc đất thuê thầu, cho thu nhập cao gấp nhiều lần so với loại cây khác. Bình quân, các hộ trồng mai có thu nhập từ 300 triệu đồng/năm, cá biệt một số hộ doanh thu từ hơn 1 tỷ - 2 tỷ đồng/năm. Điển hình hộ các ông: Đỗ Văn Thơ, Khuất Duy Khởi, Đỗ Tuấn Hải, Bùi Văn Hà…

Xuân Hiền