Sản xuất lúa hướng theo hữu cơ nâng cao đời sống, nâng cao chất lượng

Với hơn 16.000 ha gieo cấy lúa mỗi năm, nhờ những quyết sách của tỉnh, của huyện trong hỗ trợ phát triển kinh tế nông nghiệp đã "chắp cánh" cho sản xuất lúa đặc sản, hướng theo hữu cơ ngày càng phát triển.

Theo lãnh đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kim Sơn (tỉnh Ninh Bình), giống lúa đặc sản như nếp hạt cau đã được người dân trong huyện gieo cấy từ lâu, song quy mô nhỏ lẻ với hình thức tự phát. Năm 2010, diện tích lúa nếp hạt cau chỉ có khoảng 400 ha.

Đối với canh tác lúa hướng theo hữu cơ, mô hình xuất hiện đầu tiên là tại xã Xuân Thiện (nay là xã Xuân Chính) với diện tích 10 ha vào năm 2018. Trong các năm tiếp theo, có thêm một số mô hình tại xã Ân Hòa, Lưu Phương, Quang Thiện... nhưng tính chất là gieo cấy thí điểm với quy mô chỉ từ 5-10 ha.

Mô hình sản xuất lúa nếp Cau sử dụng phân bón hữu cơ tại HTX Thượng Kiệm, Kim Sơn.

Đến năm 2022, sau quá trình tuyên truyền, vận động tích cực các của cấp, các ngành và địa phương, cùng kết quả khả quan của các mô hình thí điểm trước đó, đặc biệt là "động lực" từ các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông thôn giai đoạn 2022-2025, diện tích lúa đặc sản, lúa canh tác hướng theo hữu cơ của huyện Kim Sơn đã tăng lên đáng kể.

Từ những mô hình thí điểm nhỏ lẻ đã được nhân rộng, phát triển thành chương trình sản xuất lúa đặc sản, canh tác lúa hướng theo hữu cơ.

Từ năm 2022, diện tích trồng lúa nếp hạt cau của huyện đạt hơn 2.400 ha, lúa canh tác hướng theo hữu cơ là hơn 560 ha. Đến năm 2023, diện tích lúa đặc sản của huyện Kim Sơn vượt ngưỡng 3.000 ha gieo trồng lúa nếp hạt cau, lúa ST25; gần 1.200 ha lúa các loại được canh tác hướng theo hữu cơ.

Hiệu quả từ các chính sách mang lại không chỉ giúp tăng diện tích mà còn làm thay đổi nhận thức của người nông dân Kim Sơn trong việc canh tác lúa theo hướng bền vững, nâng cao giá trị. 

Cụ thể toàn xã Chất Bình hiện có hơn 330 ha đất trồng lúa, mỗi năm canh tác 2 vụ, trong đó khoảng 70% diện tích trồng giống lúa ST25. Tuy mới bắt đầu trồng thử nghiệm từ năm 2020, song với những kết quả cao cả về năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế, giống lúa ST25 đã được người dân trong xã tin tưởng, nhân rộng diện tích, thay thế các giống lúa chất lượng cao khác như Bắc thơm số 7 và LT2, trở thành giống lúa chủ lực của xã Chất Bình.

Lãnh đạo thăm quan và đánh giá mô hình sản xuất lúa hữu cơ.

Nhờ chính sách hỗ trợ thông qua Đề án phát triển kinh tế nông nghiệp huyện Kim Sơn giai đoạn 2022-2025, từ năm 2022, xã đã hình thành hai vùng sản xuất giống lúa ST25 hướng theo hữu cơ với tổng diện tích 90 ha.

Ưu điểm của gieo trồng lúa hướng theo hữu cơ là cây lúa chắc, thân khỏe, lá dày, ít bị đổ rạp nên việc thu hoạch thuận lợi, tránh hao hụt về sản lượng. Những vụ trước đây thu hoạch trung bình 2,3 tạ/sào, cao hơn hẳn so với trồng lúa Bắc thơm số 7 và canh tác theo hướng truyền thống.

Sau 2 năm triển khai thực hiện đã giúp thay đổi nhận thức của người dân về canh tác lúa theo hướng hữu cơ. Người dân nhận thấy việc trồng lúa hướng theo hữu cơ giúp năng suất, sản lượng lúa được đảm bảo; quan trọng nhất là những tác động tích cực đến môi trường sinh thái ở đồng ruộng được cải thiện.

Hỗ trợ 50% chi phí mua giống, phân bón hữu cơ và thuốc trừ sâu bệnh sinh học trong 3 năm liên tiếp, tức 6 vụ gieo cấy đã giúp người nông dân có thời gian thích nghi và thấy rõ lợi ích của việc canh tác lúa hướng theo hữu cơ; giúp thay đổi nếp nghĩ, cách làm theo hướng truyền thống.

Lúa sản xuất hữu cơ cho chất lượng và năng suất hơn đem lại lợi nhuận cho bà con nông dân.

Tại xã Kim Tân, trong vụ Đông xuân năm 2023, toàn xã có trên 200 ha diện tích canh tác các giống lúa nếp Hương và Hương Bình hướng theo hữu cơ, trên tổng số gần 400 ha đất nông nghiệp của xã. Trong vụ mùa, 100% diện tích được người dân trồng lúa nếp hạt cau.

Theo lãnh đạo xã Kim Tân cho biết, từ vụ Mùa năm 2022, UBND xã đã triển khai thí điểm mô hình trồng lúa nếp hạt cau hướng theo hữu cơ. Với kết quả tốt cùng sự đồng tình, ủng hộ của người dân, trong vụ Mùa năm 2023 này, toàn xã có gần 60 ha trồng lúa nếp hạt cau hướng theo hữu cơ.

Người nông dân Kim Sơn ngày càng nhân rộng diện tích canh tác lúa hướng theo hữu cơ trên địa bàn. Nhất là phát triển diện tích gieo trồng các giống lúa đặc sản hướng theo hữu cơ, nhằm nâng cao giá trị canh tác, thu nhập cho người nông dân, đồng thời tạo ra các sản phẩm chủ lực của huyện Kim Sơn.

Q.T