Sinh vật biến đổi gen và cuộc sống: Chìa khóa của tương lai

Tại Hội thảo “Sinh vật biến đổi gen và cuộc sống”, ý kiến của các chuyên gia đầu ngành cho thấy sinh vật biến đổi gen đã và đang mang lại rất nhiều điều tích cực.

Rất nhiều nhà khoa học, chuyên gia sinh học đầu ngành tham dự Hội thảo

Để chào mừng ngày “Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5”, CLB Nhà khoa học ĐHQGHN (VSL) đã tổ chức Hội thảo “Sinh vật biến đổi gen và cuộc sống” thu hút hơn 200 đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực công nghệ sinh học và biến đổi gen vào ngày 17/5.

Nội dung của Hội thảo xoay quanh các vấn đề: Sự an toàn của cây trồng biến đổi gen và sản phẩm của chúng đối với sức khỏe con người, động vật; Ảnh hưởng của sản phẩm biến đổi gen với môi trường và đa dạng sinh học nhìn từ góc độ khoa học và quản lý; Mức độ thâm nhập của sản phẩm biến đổi gen vào chuỗi thực phẩm, thức ăn chăn nuôi ở Việt Nam.

GS.TS Lê Huy Hàm - Trưởng Khoa Công nghệ Nông nghiệp, Trường ĐH Công nghệ, ĐHQGHN, một trong những diễn giả của Hội thảo cho biết, tính đến  tháng 5/2022, diện tích cây trồng biến đổi gen được cộng dồn trên thế giới là gần 3 tỷ hecta. Hàng chục tỷ tấn lương thực đã được làm ra và tiêu thụ. Đáng chú ý, trong y văn chưa ghi nhận các trường hợp rủi ro trong tiêu dùng.

Cũng theo GS.TS Lê Huy Hàm, hiện đã có 45 nước trên thế giới phê chuẩn sản phẩm từ cây trồng biến đổi gen được làm thực phẩm, thức ăn căn nuôi, trong đó có các nước tiên tiến như: Nhật Bản, Mỹ, Canada, Mexico, Hàn Quốc, EU, Australia, Philippine, New Zealand, Singapore, Trung Quốc…

Theo GS Hàm, hiện 79% cây bông trên thế giới là cây biến đổi gen, với đậu tương là 74%. Mỗi năm Việt Nam nhập khẩu 7-8 triệu tấn đậu tương và sản phẩm đậu tương đa số đều là biến đổi gen.

Trước ý kiến cho rằng những nước phát triển trồng cây biến đổi gen chỉ để xuất khẩu cho các nước nghèo, còn chính nước đó không dùng, GS Hàm đưa ra những con số thống kê để phản biện. Theo đó, năm 2010 tỷ lệ đậu tương biến đổi gen của Mỹ chiếm đến 93%, sản lượng gần 90 triệu tấn thì Mỹ tiêu dùng trong nước khoảng 47,5 triệu tấn, còn lại xuất khẩu. Năm 2012, Mỹ sản xuất được 311,2 triệu tấn ngô biến đổi gen thì tiêu thụ trong nước lên tới 206,3 triệu tấn, chiếm 84%, còn lại là xuất khẩu.

Ngoài ra GS Hàm còn cung cấp thêm thông tin, từ năm 1986 đến năm 2011, Ủy ban châu Âu đã tài trợ 130 dự án, 500 nhóm nghiên cứu độc lập tham gia, 610 bài báo đã công bố. Kết luận không có bằng chứng khoa học là cây trồng biến đổi gen có rủi ro cao hơn đối với môi trường, đa dạng sinh học và sức khỏe con người, vật nuôi so với giống tạo ra bằng phương pháp truyền thống.

Cuối cùng GS Hàm cho biết, Việt Nam xếp thứ 17 trong sản xuất ngô trên thế giới. Tuy nhiên, giống chưa theo kịp yêu cầu về chất lượng trong khi nhu cầu ngày càng lớn. Vì thế ông cho rằng, công nghệ biến đổi gen là giải pháp tăng sản lượng và chất lượng cây trồng, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng.

GS.TS Nguyễn Lân Dũng phát biểu đóng góp ý kiến tại Hội thảo

Cùng quan điểm với GS Hàm, GS.TS Nguyễn Lân Dũng, Chủ tịch Hội sinh học Việt Nam, Tổng thư ký hội vi sinh vật học Việt Nam, cho biết bên cạnh cây trồng biến đổi gen thì động vật chuyển gen cũng có nhiều thành tựu.

"Tôi quan tâm đến một nghiên cứu của một viện nghiên cứu ở Bắc Kinh. Họ nghiên cứu một con heo siêu nhỏ để nghiên cứu tế bào gốc. Nó đã được sản xuất thành công và giá thành rất cao. Mỗi con heo tính ra tiền Việt Nam là 34 triệu đồng/con.

Chính vì lợi nhuận như vậy nên người ta đã sản xuất số lượng lớn, tạo ra hai trại heo chuyển gen để tạo ra con heo mini rồi dùng heo mini để nghiên cứu tế bào gốc”, GS Lân Dũng cho biết.

Còn theo GS.TS. Nông Văn Hải - Viện Nghiên cứu Hệ gen, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, nhìn từ góc độ khoa học, sinh vật biến đổi gen (cây trồng, vật nuôi, vi sinh vật) là các sinh vật được cải biến di truyền bằng kỹ thuật của công nghệ sinh học hiện đại. Trong đó, một hoặc một nhóm các gen chức năng được chủ động biến nạp vào hệ gen của sinh vật nhằm tạo ra một số đặc tính mới của sinh vật theo mong muốn của con người. Công nghệ chuyển gen là một giải pháp mới trong chọn tạo giống cây trồng, vật nuôi, vi sinh vật phục vụ sản xuất và đời sống của con người. Việc chuyển gen sản xuất insulin vào vi khuẩn đã mở ra công nghiệp sản xuất insulin, đáp ứng cho nhu cầu của đông đảo bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường trên toàn thế giới. GS. Hải cũng chỉ ra một số phương pháp chuyển gen hay sự an toàn của sản phẩm biến đổi gen trong sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, nghiên cứu độc học và khả năng gây dị ứng…

Được biết, Việt Nam có ít nhất 14 văn bản pháp lý liên quan đến cây trồng và sản phẩm cây trồng biến đổi gen ở mức khác nhau như Luật, Nghị định, thông tư đã được xây dựng và hoàn thiện từ năm 2006. Đến nay, Việt Nam đã đưa vào sản xuất 16 giống bắp biến đổi gen kháng sâu, kháng thuốc diệt cỏ, vừa kháng sâu, vừa kháng thuốc diệt cỏ.

Hà Dũng (t/h)