12:10 04/10/21 Print

Sức khỏe đất, thực tiễn và hành động: Giáo sư Đại học Kyoto gợi ý giải pháp cải thiện sức khỏe đất

Để cải thiện sức khỏe đất và quản lý dịch hại từ đất, canh tác hữu cơ tạo môi trường lợi khuẩn là một giải pháp quan trọng, đang được áp dụng ở nhiều nơi.

GS Saburo Matsui

GS Matsui (Đại học Kyoto) được biết như nhà khoa học đầu ngành của Nhật và quốc tế về vi sinh và xử lý môi trường. Ông hiện đang giúp Việt Nam trong một số dự án và đang có chương trình sẽ giúp cho tỉnh Đăk Lăk về sử dụng probiotics chế biến hữu cơ và quản lý dịch hại an toàn trong nông nghiệp...

Vi khuẩn dễ kiểm soát hơn các vi sinh vật khác

Theo GS Saburo Matsui - nhà khoa học đầu ngành của Nhật Bản và quốc tế về vi sinh và xử lý môi trường, có rất nhiều loại vi sinh vật (VSV) được tìm thấy trong đất. VSV bao gồm: vi khuẩn, sinh vật đơn bào, nấm mốc, tuyến trùng và virus. VSV trong đất  tạo nên một hệ thống sinh thái rất phức tạp tùy thuộc vào điều kiện phi sinh vật và sự hiện diện của chất hữu cơ trong đất. Chúng luôn luôn cạnh tranh với nhau và phát triển theo xu hướng ổn định.

Tuy nhiên, những hoạt động trong sản xuất nông nghiệp luôn tạo ra một hệ sinh thái mới trong đất trồng, nơi đang xảy ra sự cạnh tranh giữa các loài sinh vật với nhau. Trong những loại sinh vật này, sự kiểm soát vi khuẩn dễ thực hiện hơn việc kiểm soát các loại nấm, tuyến trùng và sâu hại.

Vùng rễ cây (vùng đất chung quanh vùng rễ cây trồng) là một môi trường phức tạp, hỗ trợ quần thể vi khuẩn rất phong phú cộng sinh trong rễ và sống chung quanh vùng rễ này, nó có một vai trò rất quan trọng trong chu trình sinh hóa của chất dinh dưỡng hữu cơ và chất khoáng.

Cây trồng sinh trưởng nhờ quá trình quang tổng hợp cung cấp các chất carbohydrate, acid amino và những acid khác cho rễ cây qua các bộ phận hút của lá cây, trong khi rễ cây tiết ra những chất hữu cơ cung cấp cho các vi khuẩn cộng sinh với rễ cây và vi khuẩn sống vùng rễ cây. Những chất acid hữu cơ này được sử dụng để hòa tan những khoáng chất trong đất vùng chung quanh rễ cây. Chất khoáng và nước được di chuyển từ rễ cây lên lá cây qua các mạch.

Một số lượng đáng kể các loài vi khuẩn có thể tương tác với cây trồng ký chủ và có thể có tác dụng có lợi cho sinh trưởng cây trồng, cung cấp chất dinh dưỡng và làm giảm áp lực sâu bệnh của cây trồng. Trong số những chức năng chính của vi khuẩn vùng rễ là kích thích sinh trưởng cây trồng (PGPR) như: sự cố định đạm sinh học, biện pháp phòng trừ sinh học ngăn ngừa các tác nhân gây bệnh cho cây trồng, cố định phosphate, tác nhân hòa tan các chất khoáng trong đất, sản xuất các hoạt chất sinh học cây trồng và các loại enzyme.

Vi khuẩn vùng rễ cây kích thích sự sinh trưởng cây trồng (PGPR) còn như là các loại phân bón sinh học, các chất kích thích sinh học, chất cải tạo vùng rễ cây và cũng là tác nhân phòng trừ sinh học các loại bệnh hại trên cây trồng.

Vi khuẩn tổng hợp một lượng nhỏ những chất kích thích thực vật và cung cấp cho cây trồng để cải thiện, nâng cao tính chống chịu và sinh trưởng của cây trồng nhằm chịu đựng với những điều kiện khắc nghiệt của môi trường chung quanh như nhiễm mặn, nhiệt độ cao, khô hạn và nhiễm độc những kim loại nặng. Có nhiều vi khuẩn vùng rễ cây trồng có khả năng cung cấp những chất kích thích thực vật. Vi khuẩn vùng rễ cây trồng nói chung thường là cộng sinh hay hội sinh với cây trồng, nó cung cấp chất đạm hoặc các chất kích thích sinh trưởng thực vật cho cây trồng và giúp chống lại sự tấn công nấm bệnh và tuyến trùng.


Mô hình trồng nho theo hướng hữu cơ vi sinh tại Ninh Thuận. Ảnh: Trần Cao.

Canh tác hữu cơ tạo môi trường lợi khuẩn

Để làm cho đất đai thêm màu mỡ phì nhiêu, phương thức canh tác môi trường lợi khuẩn (probiotics) phải có chiến lược kiểm soát được VSV. Theo đó, vi khuẩn có lợi (lợi khuẩn) phải chiếm đa số bằng cách chọn lọc vi khuẩn có lợi và cung cấp nó cho cây trồng qua biện pháp phun trên lá hay phun vào rễ cây trồng.

Phương thức canh tác hữu cơ luôn luôn đặt nặng biện pháp luân canh, tránh việc trồng liên tục một loại hoa màu nhằm tránh việc tích lũy những sinh vật có hại trong đất canh tác. Canh tác hữu cơ đã được khuyến khích trên nhiều quốc gia, khu vực như: Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Việt Nam...

Ủy ban Châu Âu đã phát động canh tác hữu cơ một cách thật sinh động như sau: đó là một phương pháp sản xuất nông nghiệp khuyến khích việc sử dụng những chất bằng phương pháp chế biến tự nhiên để sản xuất thực phẩm nhằm hạn chế sự tác động đến môi trường; có trách nhiệm hơn trong việc sử dụng năng lượng và nguồn tài nguyên thiên nhiên; duy trì sự đa dạng hóa sinh học; bảo vệ sự cân bằng sinh học tại địa phương; làm gia tăng độ màu mỡ phì nhiêu của đất đai.

Phương thức canh tác hữu cơ nhất thiết phải bao gồm tất cả những kỹ thuật và công nghệ nông nghiệp mới và cũ, để giúp các biện pháp canh tác này được hiệu quả. Tuy nhiên, thực hiện các biện pháp canh tác hữu cơ tốt cũng có những khó khăn lớn như việc phòng trừ sâu hại mà không cần dùng hóa chất, cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng mà không cần dùng phân bón hóa học, kiểm soát được hạt giống cây trồng mà không cần việc lai tạo chọn lọc giống.

Vì khoa học và công nghệ của phương thức canh tác hữu cơ này là kỹ thuật còn non trẻ cho nền nông nghiệp bền vững, do vậy chúng ta cần phải tiến hành nhiều thực nghiệm lặp đi lặp lại nhiều lần, để tìm ra những biện pháp canh tác hiệu quả nhất.

GS Saburo Matsui đã trải qua nhiều kinh nghiệm trong nền nông nghiệp môi trường lợi khuẩn làm gia tăng năng suất cây trồng và đã sử dụng những loại phân hữu cơ chất lượng cao được chế biến bằng phương pháp mới từ nhiều loại chất thải hữu cơ khác nhau.

Ở Nhật Bản đã áp dụng công nghệ chế biến phân hữu cơ ở nhiệt độ cao từ bùn thải sinh hoạt và rác thải, để tạo ra tập đoàn vi khuẩn có lợi. Vi khuẩn có lợi tích lũy trong trong phân bón hữu cơ, khi được bón vào đất trồng, sẽ bảo vệ cây trồng khỏi sự tấn công của nấm, vi khuẩn, tuyến trùng và côn trùng độc hại.

Phân bón hữu cơ chất lượng cao phải chứa nhiều chất dinh dưỡng để thay thế phân bón hóa học, và có nhiều VSV có lợi để thay thế thuốc trừ sâu. Nền nông nghiệp môi trường lợi khuẩn cũng đẩy mạnh việc sử dụng các vi khuẩn có lợi của nhiều loài đơn độc có khả năng kích thích sự sinh trưởng của cây trồng và kìm hãm những loại vi khuẩn, nấm mốc, tuyến trùng và các loại côn trùng độc hại.

Đây là yếu tố chủ chốt trong phương thức canh tác nông nghiệp hữu cơ với phân bón hữu cơ chất lượng cao phải chứa đủ các dinh dưỡng cân đối, 3 chất dinh dưỡng đa lượng chủ yếu là đạm, lân và kali, sau đó là các chất dinh dưỡng trung lượng gồm Ca, Mg và Sulfur. Tùy thuộc vào nguồn nguyên liệu chất thải hữu cơ để chế biến phân bón này mà còn có các chất dinh dưỡng vi lượng khác có số lượng tốt hơn như Cl, Si, Fe, Zn. Cu, B, Mn, Ni và Mo.

Phân bón hữu cơ chất lượng cao phải chứa thêm các chất dinh dưỡng vô cơ, những chất hữu cơ chính  như chất mùn, chất có mùn và acid fulvic. Khi phương pháp ủ phân này chưa kỹ (chưa hoai), phân hữu cơ này còn chứa một số chất hữu cơ quan trọng khác. Cuối cùng, phân bón hữu cơ chất lượng cao còn phải chứa những vi khuẩn tốt có lợi cho sự sinh trưởng của cây trồng, bảo vệ cây trồng khỏi bị tấn công của các loại vi sinh vật xấu có hại khác.

Những sản phẩm của nông nghiệp hữu cơ hấp dẫn người tiêu dùng bởi vì chúng có vị ngon hơn do sự đóng góp các chất dinh dưỡng cân đối của chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng có trong phân hữu cơ. Nhờ sự hỗ trợ của phân hữu cơ chất lượng cao, phương thức canh tác nông nghiệp hữu cơ bền vững có thể thực hiện được.

Ý kiến bạn đọc

0 đánh giá Sức khỏe đất, thực tiễn và hành động: Giáo sư Đại học Kyoto gợi ý giải pháp cải thiện sức khỏe đất

0
Chọn đánh giá của bạn

0 bình luận

Tin tức liên quan

Thương hiệu nước trái cây Hữu cơ lớn nhất nước Đức quyết giảm 75% lượng khí đốt tự nhiên

Thương hiệu nước trái cây Hữu cơ lớn nhất nước Đức quyết giảm 75% lượng khí đốt tự nhiên

Hơn cả một thương hiệu nước trái cây Hữu cơ, nhà sản xuất Voelkel còn hoạt động dựa trên nguyên…

Đức: Gã khổng lồ bán lẻ loại bỏ bao bì sử dụng một lần khỏi chuỗi cung ứng chuối Hữu cơ

Đức: Gã khổng lồ bán lẻ loại bỏ bao bì sử dụng một lần khỏi chuỗi cung ứng chuối Hữu cơ

Chuỗi siêu thị giảm giá Penny (Đức) đã trở thành nhà bán lẻ đầu tiên trên thế giới loại bỏ…

Thị trường thuốc trừ sâu sinh học bùng nổ do nhu cầu về sản phẩm Hữu cơ tăng mạnh

Thị trường thuốc trừ sâu sinh học bùng nổ do nhu cầu về sản phẩm Hữu cơ tăng mạnh

Quy mô thị trường thuốc trừ sâu sinh học toàn cầu ước tính tăng thêm 5,66 tỷ USD từ năm…

Nghiên cứu khung Hữu cơ kim loại giúp loại bỏ thuốc diệt cỏ khỏi nước ngầm

Nghiên cứu khung Hữu cơ kim loại giúp loại bỏ thuốc diệt cỏ khỏi nước ngầm

Nhóm các nhà khoa học do một nhà hóa học của Đại học bang Oregon (Hoa Kỳ) dẫn đầu đang…

Giảm dấu chân carbon trong chăn nuôi: Thức ăn sạch, hệ thống xử lý chất thải tuần hoàn là kim chỉ nam (phần 2)

Giảm dấu chân carbon trong chăn nuôi: Thức ăn sạch, hệ thống xử lý chất thải tuần hoàn là kim chỉ nam (phần 2)

Sử dụng các loại phụ gia trong thức ăn chăn nuôi để giảm phát thải trong chính đàn gia súc,…

Giảm dấu chân carbon: Cả xã hội đang vào cuộc (phần 1)

Giảm dấu chân carbon: Cả xã hội đang vào cuộc (phần 1)

Dấu chân carbon là tổng lượng phát thải khí nhà kính xuất phát từ quá trình sản xuất, sử dụng…

Vinamilk ghi dấu ấn trong lĩnh vực phát triển xanh bền vững - Net zero

Vinamilk ghi dấu ấn trong lĩnh vực phát triển xanh bền vững - Net zero

Với những thành tựu nổi bật về phát triển bền vững, Vinamilk liên tục ghi tên qua hàng loạt giải…

 Sản xuất nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường

Sản xuất nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường

Bám sát chiến lược phát triển của Quảng Ninh về thực hiện tăng trưởng xanh, những năm gần đây sản…

Tiêu dùng xanh – Phát triển bền vững hướng tới Net Zero 2050

Tiêu dùng xanh – Phát triển bền vững hướng tới Net Zero 2050

Sáng 29/12, tại TP. Hồ Chí Minh, Tạp chí Kinh tế môi trường đã tổ chức thành công Hội thảo…

Giải pháp phát triển xanh bền vững và chất lượng trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tại Việt Nam

Giải pháp phát triển xanh bền vững và chất lượng trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tại Việt Nam

Những nhiệm vụ trọng tâm của ngành trồng trọt là phát triển theo hướng bền vững, xanh và chất lượng…

Tin mới cập nhật

Với 300 triệu USD, Hoa Kỳ đã làm gì để thúc đẩy Nông nghiệp Hữu cơ sau đại dịch, ảnh hưởng của chiến tranh và lạm phát?

Với 300 triệu USD, Hoa Kỳ đã làm gì để thúc đẩy Nông nghiệp Hữu cơ sau đại dịch, ảnh hưởng của chiến tranh và lạm phát?

Nông nghiệp Hữu cơ Hoa Kỳ đã bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, hạn hán, chiến sự ở Ukraine…

Công ty TNHH Hương Gia Vị Sơn Hà: 20 năm phát triển gia vị Hữu cơ tại Việt Nam

Công ty TNHH Hương Gia Vị Sơn Hà: 20 năm phát triển gia vị Hữu cơ tại Việt Nam

Công ty TNHH Hương Gia Vị Sơn Hà thuộc tập đoàn Mitani Nhật Bản, là doanh nghiệp chế biến và…

Hoa Kỳ: Trong 12 năm, tổng giá trị nhập khẩu sản phẩm Hữu cơ tăng gấp 3 lần

Hoa Kỳ: Trong 12 năm, tổng giá trị nhập khẩu sản phẩm Hữu cơ tăng gấp 3 lần

Chỉ trong 12 năm, từ 2011 đến 2023, tổng giá trị các sản phẩm Hữu cơ nhập khẩu vào Hoa…

Quy định mới của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ khiến các nhà nhập khẩu Hữu cơ lúng túng

Quy định mới của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ khiến các nhà nhập khẩu Hữu cơ lúng túng

Việc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) ban hành quy định các nhà nhập khẩu Hữu cơ phải có chứng…

Thương hiệu nước trái cây Hữu cơ lớn nhất nước Đức quyết giảm 75% lượng khí đốt tự nhiên

Thương hiệu nước trái cây Hữu cơ lớn nhất nước Đức quyết giảm 75% lượng khí đốt tự nhiên

Hơn cả một thương hiệu nước trái cây Hữu cơ, nhà sản xuất Voelkel còn hoạt động dựa trên nguyên…

Phát triển và nhân rộng Nông nghiệp Hữu cơ- Hướng đi bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu

Phát triển và nhân rộng Nông nghiệp Hữu cơ- Hướng đi bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu

Ngày 23/3/2024 tại HTX chè Khe Cốc, xã Tức Tranh, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, tổ chức APN (Asia…

Tinh dầu Bạch Vân Sơn giải quyết nỗi lo đau cơ – xương – khớp cho mọi nhà

Tinh dầu Bạch Vân Sơn giải quyết nỗi lo đau cơ – xương – khớp cho mọi nhà

Việc ký kết thoả thuận hợp tác toàn diện giữa Công ty TNHH Bạch Vân Sơn và Trung tâm Truyền…

Quản lý cỏ dại theo hướng sinh thái trong sản xuất rau Hữu cơ PGS

Quản lý cỏ dại theo hướng sinh thái trong sản xuất rau Hữu cơ PGS

Đất bị suy thoái và cỏ dại nhiều dẫn đến tình trạng sâu bệnh tăng, giảm năng suất, sản lượng…

Dòng đệm Hữu cơ mang tính cách mạng: Nâng niu giấc ngủ, giảm tỉ lệ ung thư, thân thiện môi trường

Dòng đệm Hữu cơ mang tính cách mạng: Nâng niu giấc ngủ, giảm tỉ lệ ung thư, thân thiện môi trường

Dòng đệm mới do SolaPedic thiết kế mang tính đột phá ngành công nghiệp đệm Hữu cơ và tự nhiên…

Để vận hành trang trại theo tiêu chuẩn Hữu cơ PGS Việt Nam, nông dân cần biết & làm gì?

Để vận hành trang trại theo tiêu chuẩn Hữu cơ PGS Việt Nam, nông dân cần biết & làm gì?

Hiện rất nhiều nông dân muốn sản xuất và tham gia vận hành trang trại theo tiêu chuẩn Hữu cơ…

Tin đọc nhiều

Vợ chồng GS “biết tuốt” Nguyễn Lân Dũng bị ung thư và giải pháp chống thuốc trừ sâu hóa học (Kì 1): Nỗi đau của cả dân tộc

Vợ chồng GS “biết tuốt” Nguyễn Lân Dũng bị ung thư và giải pháp chống thuốc trừ sâu hóa học (Kì 1): Nỗi đau của cả dân tộc

Là những giáo sư đầu ngành ở các lĩnh vực vi sinh vật và y học, đồng thời sống rất…

Tuyên Quang: Tiềm năng và triển vọng phát triển nông nghiệp hữu cơ

Tuyên Quang: Tiềm năng và triển vọng phát triển nông nghiệp hữu cơ

Tuyên Quang là tỉnh thuộc vùng Trung du miền núi phía Bắc nước ta, có diện tích khoảng 5.870 km²…

Thái Nguyên: Khai mạc Mùa du lịch 2023 với chủ đề “Trải nghiệm xứ trà, đậm đà bản sắc”

Thái Nguyên: Khai mạc Mùa du lịch 2023 với chủ đề “Trải nghiệm xứ trà, đậm đà bản sắc”

Tối 11/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên long trọng tổ chức chương trình khai…

Đắk Lắk: Giải mã uẩn khúc đằng sau vụ chặt phá vườn cà phê ở Hòa Đông

Đắk Lắk: Giải mã uẩn khúc đằng sau vụ chặt phá vườn cà phê ở Hòa Đông

Dư luận ở huyện Krông Păk (Đắk Lắk) rất xôn xao trước vụ việc Công ty Cổ phần Cà phê…

Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Thái Nguyên: Nông nghiệp hữu cơ được ưu tiên số một

Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Thái Nguyên: Nông nghiệp hữu cơ được ưu tiên số một

Sở NN&PTNT tỉnh Thái Nguyên mong muốn có sự phối hợp trong công tác tuyên truyền, tư vấn đào tạo,…

Phân bón Bình Điền 2 Phong