Xuất khẩu thủy sản Việt Nam lần đầu chạm mốc 10 tỷ USD

Hết tháng 11, xuất khẩu (XK) thuỷ sản của Việt Nam đạt 10,2 tỷ USD, tăng gần 28% so với cùng kỳ năm 2021.

Bà Lê Hằng (Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam) cho hay, tháng 11, XK tôm, cá tra, cá ngừ đều giảm sâu từ 20 - 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ có mực, bạch tuộc và các loại cá biển XK vẫn giữ được tăng trưởng dương lần lượt là 9% và 6%.

Tính đến hết tháng 11, XK cá tra vẫn tăng trưởng mạnh 63% đạt gần 2,3 tỷ USD, tôm thu về trên 4 tỷ USD, tăng 14%. Cá ngừ là ngành có tăng trưởng lớn thứ 2 với mức 40% đạt 941 triệu USD. XK mực, bạch tuộc cũng tăng trưởng mạnh 30% đạt 704 triệu USD.

Tính đến hết tháng 11, XK tôm thu về trên 4 tỷ USD, tăng 14%. Ảnh: TTXVN

Thị trường Mỹ đóng góp lượng ngoại tệ nhiều nhất cho thuỷ sản Việt Nam với trên 2 tỷ USD, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm 2021. XK sang Trung Quốc - Hongkong và thị trường Nhật Bản đạt doanh số gần tương đương nhau, khoảng 1,6 tỷ USD.

Thị trường EU đến cuối tháng 11 đã mang về cho thuỷ sản Việt Nam trên 1,2 tỷ USD và Hàn Quốc mang về trên 882 triệu USD.

Khối các nước CPTPP (bao gồm cả Nhật Bản), chiếm trên 26% tổng XK thuỷ sản của Việt Nam với gần 2,7 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm, tăng 34% so với cùng kỳ. 

“Nhìn chung, thành tựu trên 10 tỷ USD tính đến cuối tháng 11 là kết quả của sự tăng trưởng mạnh 3 quý đầu năm, với thuận lợi nhu cầu thị trường, giá XK tăng, nguồn nguyên liệu đủ cung ứng cho đơn hàng.

Tuy nhiên, giai đoạn nửa cuối năm tăng trưởng XK đã chậm lại, nhu cầu thị trường tụt dốc, thể hiện rõ rệt nhất ở kết quả XK trong quý IV. Trong tháng 10, XK thuỷ sản chỉ tăng 2% so với cùng kỳ, sang tháng 11/2022 thấp hơn hẳn 14% so với tháng 11/2021”, bà Hằng nói.

Dự báo, tháng 12, XK thuỷ sản sẽ giảm sâu hơn nữa và đà sụt giảm kéo dài sang năm 2023. Lạm phát ảnh hưởng nặng nề đến các thị trường NK, khiến nhu cầu mua hàng cho giai đoạn quý I năm tới gần như đình trệ.

Nhiều doanh nghiệp thuỷ sản cho biết, đơn hàng sụt giảm mạnh không chỉ đối với các mặt hàng giá cao như tôm sú, tôm chân trắng cỡ lớn, hải sản cao cấp như mực, bạch tuộc, cá ngừ…, mà cả các sản phẩm có giá vừa phải như tôm cỡ nhỏ, cá tra, cá biển nhỏ, chả cá, surimi… cũng đều bị giảm đáng kể nhu cầu cho quý tới.

Theo bà Hằng, năm 2023, sẽ vẫn còn đó những thách thức làm cản trở sự tăng trưởng của ngành thuỷ sản XK. Theo đó, kinh tế thế giới suy thoái, nhu cầu hàng hoá và thực phẩm nói chung, thuỷ sản nói riêng sẽ bị ảnh hưởng theo chiều hướng giảm về khối lượng và cả giá NK so với năm 2022.

Lạm phát trong nước và các chi phí sản xuất và xăng dầu tiếp tục tăng, làm tăng giá thành và giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm thuỷ sản. Thị trường tiêu thụ chậm lại, nhiều nhà NK huỷ/hoãn nhận hàng khiến chi phí lưu kho và các chi phí hậu cần khác tăng  

Doanh nghiệp thiếu vốn để quay vòng sản xuất, thu mua nguyên liệu cho bà con nông ngư dân. Cả doanh nghiệp và bà con nông ngư dân đều khó tiếp cận vay vốn trước thực trạng các ngân hàng đóng hết các room tín dụng, không giải ngân. Việc này sẽ ảnh hưởng nặng nề đến toàn ngành trong thời gian tới, dẫn đến đình trệ sản xuất, thiếu nguyên liệu, thiếu vốn để đầu tư sản xuất, chế biến và XK.

Thiếu lao động cho ngành thuỷ sản cũng là một vấn đề lớn của ngành thuỷ sản và “thẻ vàng” IUU vẫn chưa được tháo gỡ tiếp tục ảnh hưởng đến XK thuỷ sản sang thị trường EU.

Xung đột Nga – Ukraine giáng một đòn nặng nề vào kinh tế châu Âu và Mỹ, nhất là những nước trong khối G7 như Anh, Ý. Các chuyên gia cũng đã dự báo kinh tế các nước này sẽ xấu hơn trong năm tới. Mà đây là những thị trường NK quan trọng của thuỷ sản Việt Nam, do vậy, dự báo XK sang Mỹ, EU, Anh trong năm 2023 sẽ giảm so với năm nay.

“Cộng động doanh nghiệp thuỷ sản kỳ vọng năm tới XK sẽ không bị sụt giảm mạnh, nếu có được sự đồng hành của Chính phủ của các cơ quan ban ngành tạo điều kiện thuận lợi và giúp tháo gỡ khó khăn”, bà Hằng thổ lộ.

Mai Chiến