Lào Cai: Nâng cao hiệu quả triển khai Chương trình Mỗi xã một sản phẩm OCOP

Sau 4 năm triển khai Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), trên địa bàn tỉnh Lào Cai có nhiều sản phẩm được cấp chứng nhận đạt 3 sao, 4 sao.

 Quả lê Tai nung ở Nậm Pung, Lào Cai được xây dựng thành sản phẩm OCOP.

Tuy nhiên, vì những lý do khách quan và chủ quan, một số sản phẩm đã bị thu hồi giấy chứng nhận sản phẩm OCOP, đồng nghĩa với việc tự đánh mất “giấy thông hành” trên thị trường.

Được biết, toàn tỉnh Lào Cai đã phê duyệt 123 sản phẩm, trong đó có 24 sản phẩm đạt 4 sao và 99 sản phẩm đạt 3 sao. Theo quy định, sau 3 năm được công nhận, Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP tỉnh sẽ tổ chức đánh giá lại.

Điều đáng nói, trong năm 2021 vừa qua, tỉnh có 3 sản phẩm phải thu hồi chứng nhận sản phẩm OCOP, gồm gạo Séng cù Lương Sơn (xã Lương Sơn, huyện Bảo Yên, Lào Cai), dưa lưới, thịt chua Trường Phát (huyện Bảo Thắng, Lào Cai).

Nguyên nhân được xác định là cả 3 sản phẩm không duy trì được các tiêu chí của Chương trình OCOP, trong đó giải thể hợp tác xã, không còn chủ thể (gạo Séng cù Lương Sơn); dừng sản xuất, kinh doanh sản phẩm và không có kế hoạch sản xuất lại (dưa lưới, thịt chua Trường Phát).

Mặt khác, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 dẫn đến nhu cầu thị trường tiêu thụ giảm; hoạt động của các nhà hàng, khách sạn, dịch vụ, du lịch bị gián đoạn, dừng hoạt động, đứt gãy chuỗi vận chuyển, tiêu thụ đến các thị trường ngoài tỉnh, đặc biệt là thị trường khu vực phía Nam, khiến các sản phẩm sau khi được công nhận OCOP không có tăng trưởng, hiệu quả thấp…

Các sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng.

Theo Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai, việc thu hồi chứng nhận OCOP đối với những sản phẩm không đáp ứng tiêu chí đặt ra là rất bình thường, nhằm tạo công bằng cho các chủ thể cũng như đánh giá đúng giá trị của sản phẩm. Tuy nhiên, đó là việc làm bất đắc dĩ, bởi mục tiêu của Chương trình OCOP đặt ra là những sản phẩm sau khi được công nhận OCOP sẽ phát triển tốt hơn.

Bên cạnh nguyên nhân khách quan, cũng có nguyên nhân chủ quan, đó là một số chủ thể sau khi có sản phẩm đạt OCOP đã tự hài lòng với kết quả đạt được, không có sự bứt phá, đổi mới để theo kịp xu hướng thị trường.

Đồng thời, chưa quan tâm đầu tư nâng cấp công nghệ chế biến, cải tiến bao bì, nhãn mác, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển vùng nguyên liệu, liên kết sản xuất như cam kết trong hồ sơ đăng ký, dẫn đến giá trị sản phẩm sụt giảm, mất lợi thế cạnh tranh nên mới dẫn tới dấu hiệu dấu hiệu “hụt hơi” khi tham gia các thị trường mới.

Để hạn chế tối đa sản phẩm bị tụt hạng sao hoặc bị thu hồi chứng nhận OCOP, tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo các địa phương thay đổi từ chọn sản phẩm đến triển khai thực hiện và đánh giá. Từ năm 2021, tỉnh yêu cầu tất cả sản phẩm phải được hội đồng cấp huyện duyệt ý tưởng và được Hội đồng cấp tỉnh chấp thuận ý tưởng sản phẩm, mới cho phép làm hồ sơ tham gia OCOP, nên đã khắc phục một số hạn chế, bất cập như trước đây.

Năm 2022, Lào Cai phấn đấu tiêu chuẩn hóa, công nhận thêm ít nhất 30 sản phẩm tiềm năng, thế mạnh của các huyện, thị xã, thành phố để được chứng nhận OCOP.

"Nhằm tiếp tục tổ chức thẩm định, đánh giá chặt chẽ, khách quan, đúng quy định, không chạy theo số lượng, thành tích, các sản phẩm được chứng nhận OCOP phải là tiềm năng, thế mạnh, đặc sản của các địa phương.

Việc tổ chức đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP trải qua chu trình phức tạp, qua nhiều vòng, từ hội đồng đánh giá cấp huyện đến Hội đồng đánh giá cấp tỉnh (riêng cấp tỉnh tổ chức 2 lần đánh giá) với sự tham gia của đại diện 7 sở, ngành liên quan. Sản phẩm đạt chứng nhận OCOP phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy định khắt khe của Việt Nam", ông Tạ Công Huy, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Lào Cai cho hay.

Sớm đưa được sản phẩm OCOP đến với người tiêu dùng, tỉnh Lào Cai cần tổ chức tuyên truyền, giới thiệu sản phẩm OCOP tại các Hội chợ triển lãm trong nước và quốc tế. Mới đây, Lào Cai đã  phối hợp với phía Trung Quốc tổ chức các Hội nghị xúc tiến tiêu thụ nông sản, trong đó có các sản phẩm được chứng nhận OCOP.

Cùng với hoạt động này, Lào Cai đã cập nhật thường xuyên thông tin sản phẩm OCOP trên cổng thông tin điện tử của các Sở, ngành, bản tin của ngành Công Thương, Nông nghiệp…Ngoài ra, tỉnh tổ chức cho các địa phương tham quan, học tập các mô hình trong và ngoài nước nhằm học hỏi kinh nghiệm, thúc đẩy chương trình OCOP của các địa phương phát triển./.

Xuân Hiền